به گزارش خبرنگار مهر، «نخستین کتاب تربیت و نخستین نظامنامه مدرسه ایرانیان استانبول» دو مجموعه اطلاعاتی و مکتوب هستند که قرار است در قالب یک کتاب منتشر شوند. مدارک و مستندات تاریخی این کتاب را اسفندیار معتمدی جمع‌آوری کرده و قرار است توسط پژوهشگاه تعلیم و تربیت به انتشار برسد.
پیش از این که میرزا حسن تبریزی که پدر فرهنگ جدید ایران نامیده می‌شود، اولین مدرسه سبک جدید را در سال 1276 شمسی مقارن با سال 1315 قمری در ایران تاسیس کند، تجار ایرانی که در استانبول زندگی می‌کردند، متوجه تاسیس مدارس ترکیه‌ای می‌شوند و تمایلی به تحصیل فرزندانشان در این مدارس نداشتند. بنابراین ایرانیان مقیم استانبول، مدرسه‌ای را در سال 1264 شمسی یعنی حدود 15 سال پیش از تاسیس اولین مدرسه در ایران، در استانبول تاسیس کردند.
این مدرسه که به سبک مدارس نوین افتتاح شده بود، داراری نظامنامه‌ای بود که در 110 مورد نوشته شده و تکلیف کلیه افرادی را که در مدرسه فعالیت می‌کردند، در بر می‌گرفت. نکته جالب در این نظام نامه این است که در آن روزگار، پیش‌بینی شده بود تا هر 15 روز یک بار یک طبیب یا به عبارت دیگر حکیم پزشک به مدرسه بیاید و دانش‌آموزان را معاینه کند تا موارد بهداشتی نظام یا آیین‌نامه مدرسه رعایت شود. نکته دیگر درباره این نظامنامه، قوانین سخت آن برای تدریس است. به عنوان مثال فردی که دوره‌های آموزش‌های معلمی و دبیری را طی نکرده بود، به هیچ عنوان حق تدریس در این مدرسه را نداشت.
کتاب «نخستین کتاب تربیت و نخستین نظامنامه مدرسه ایرانیان استانبول» با حجمی حدود 130 صفحه مرحله تدوین و آماده‌سازی مطالب را طی کرده و توسط مولف و محققش به پژوهشگاه تعلیم و تربیت تحویل داده شده است و در انتظار چاپ به سر می‌برد. عرضه این کتاب به زمان برگزاری نمایشگاه کتاب نخواهد رسید و انتشار آن بعد از برپایی نمایشگاه خواهد بود.