به گزارش خبرنگار مهر، صنایع دستی استان چهار محال و بحتیاری دارای ویژگی و شرایط ومختصاتی است که با انواع تولیدات مشابه به دست دیگران قابل تمیز دادن است، بخشی از این ویژه گیها عبارتند از فعالیت در رشته صنایع دستی کاری است 100درصد زنانه که تمام مراحل آن را زنان و دختران انجام می دهند و مردان در تولید آنها هیچ نقشی ندارند.
صنایع دستی بختیاری فقط انواع بافتها را شامل نمی شودو تقریبا اغلب زنان و دختران ایلیاتی با آنها آشنایی دارند.
بافندگان معمولا از نقشه برای بافتنی استفاده نمی کنند مگر اینکه به قصد تفنن بخواهند محصولی شبیه به فرآورده های دیگر داشته باشند یا وقتی سفارشی برای مشتری دریافت کنند که ملزم به اجرای نقش و طرح پیشنهاد شده مشتری باشد.
پس به طور کلی نقشهایی که برای تزیین بافته ها به کار می برند ذهنی است ومعمولا از مواد اولیه تولید شده توسط خودشان بهره می گیرند و در موارد محدودی از نخ پنبه ای کارخانه ای به عنوان تار بافته هایشان استفاده می کنند.
از امتیازات تولیدات بختیاریها، عدم تشابه و ناهمانندی کارهایشان است و این به دلیل عدم استفاده از الگو و مدل برای نقوش تولیداتشان است.
تنوع و گوناگونی رنگ و نقش در بافته های زنان و دختران بسیار زیاد است و کمتر می توان دید که بافنده ای دو یا چند محصول یک اندازه و یک نقش با رنگ واحد تولید کند.
چوقا که گاهی چوخا نیز تلفظ می شود، نوعی عبای دهقانی است که زنان از پشم سفید طبیعی می بافند و دارای خطوط عمودی آبی تیره یا مشکی است که مردان بختیاری آن را روی لباسهای خود می پوشند.
ماده اولیه چوقا پشم است که زنان بختیاری آن را به گونه ای بسیار نازک و ظریف می ریسند و روی دستگاههای ساده بافت، این نوار از دو قسمت مساوی و متفاوت تشکیل می شود و بلندی چوقا تقریباً تا سر زانو می رسد و جلوی آن کاملا باز است.
چوقا فاقد آستین است. بهترین نوع چوقا که توسط زنان کیارسی بافته می شود به "کیارسی بف" معروف است و دارای بافت بسیار ظریف بوده و تار آنها از جنس پنبه است و از بازار خریداری می کنند.
دار چوقا به صورت افقی و تک نفره است و برای اینکه نخ پشمی مورد استفاده در بافت چوقا ظریف و یکنواخت ریسیده شود، آن را به هنگام پره گرداندن (نخ ریسی) از سوراخی که روی ناخن بلند انگشت شست تعبیه شده می گذرانند.
چوقا از پشم بز به دو رنگ سیاه و سفید تهیه می‌شود و خاصیت ضد باران دارد، گرما را در زمستان نگه‌می‌دارد و در تابستان رطوبت و خنکی را حفظ می‌کند.
چوقا قدمتی 130 ساله دارد
چوقا محصولی است که قدمت آن در این استان به 130 سال قبل می رسد، مبدا پیداش چوغا به طایفه لیواسی بحتیاری در این استان می رسد.
کارشناس آموزش و ترویج اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشکری استان چهار محال و بحتیاری با اشاره به اینکه چوغا تن پوش عبائی است که توسط زنان هنرمند عشایر بحتیاری در این استان تولید می شود، اظهار داشت: قدمت این محصول در این استان به 130 سال می رسد.
محمدرضا طاهر پور با بیان اینکه مواد تهیه این کالای دست باف زنان عشایر بختیاری را ریشه پنبه ای و پشم نمره 10 اعلاء تشکیل می دهد، بیان داشت: در خصوص نقوش هندسی بر روی چوقا نقل و قول های متفاوتی است که از این نمونه می توان بر نقوش نشان دهنده شاخ قوچ که نشان دهنده قدرت، رهبری و صلابت و دیگر نقل قول بر این گفته است که نقوش چوقا بر گرفته از چغازنبیل و ......است.
مشهورترین چوقا متعلق به طایفه کیومرثی است
وی عنوان کرد: مشهورترین و با کیفیت ترین نوع چوقا در این استان معرف به چوقا کیارسی منتخب به طایفه کیومرثی است.
طاهر پور با اشاره به اینکه محل تولید چوقا در تمامی وارکه های مناطق عشایری استان به خصوص مناطق عشایری و روستایی کوهرنگ است، بیان داشت: در زمان های گذشته نخ و پشم چوقا باف به صورت دستی تهیه می شد اما هم اکنون پشم ونخ مورد نیاز به صورت مکانیزه تهیه و در دسترس بافندکان قرار می گیرد.
وی یاد آور شد: اغلب رنگ های مورد استفاده در این هنر سفید، مشکی و آبی تیره است.
...............................
گزارش: زهرا مرادی