به گزارش خبرنگارمهر، جغرافیای فرهنگ و هنرشهرمان همچون جزیره ای ناشناخته در کلانشهر کرج، هنوز هنرمندانش آنگونه که باید شناخته شده نیستند. در اغلب موارد کمبود امکانات فرهنگی و نادیده انگاشته شدن از سوی مسئولان امر موجب شده است در طول سالیان متمادی این شهر فقط به عنوان خوابگاهی شبانه برای هنرمندانش باشد و روزانه خیل زیادی از همین اهالی فرهنگ و هنر راهی پایتخت شوند و از امکانات آنجا برای فعالیت در حوزه فرهنگ و هنر استفاده کنند.
این روند در طول دو دهه اخیر موجب شده است تا کرج شهری بی هویت و بدون امکانات فرهنگی و هنری فقط به انگشت شمار سالن سینما بسنده کند و همواره با فقر فرهنگی وآسیب های ناشی از آن دست به گریبان باشد.
توسعه کلانشهر کرج در ادامه گسترش و رشد بی تناسب شهری خود در حالی از بسیاری امکانات اساسی محروم است که فقدان زیر ساخت های فرهنگی در آن بیش از پیش احساس می شود.
.
عدم تناسب جعیت با نیازهای فرهنگی
انفجار و حرکت ناموزون چرخه جمعیتی در کلانشهر تازه استان شده البرز به شکلی بوده است که جوانان بیشتر اقشار آن را تشکیل می دهند و همین گروه سنی نیازمند امکانات فرهنگی و تفریحی هستند که بعضاً در بسیاری موارد دیده نشده وهمین مهم در قالب انواع آسیب های اجتماعی، بروز و ظهور یافته است و مهر بدنامی بر چهره شهرکرج زده و به عنوان یکی از شهرهای مهاجرپذیر از سایر نقاط و آسیب پذیر درحوزه اجتماعی شناخته می شود.
استناد به استقرار بزرگ ترین زندان های کشور در کرج که چند سالی است وعده انتقال زندانیان آن و بستن کوله بار خانواده های این بزهکاران داده شده است در قیاس با تعداد مراکز فرهنگی وهنری خود متقن ترین دلیل برای بی توجهی به مقوله فرهنگ و هنر بوده است؛ وعلی رغم تلاش های مستمر و مداومی که در این زمینه صورت گرفته است به دلیل فقدان زیرساخت ها تاکنون آن گونه باید مشهود نبوده است.
کرج خوابگاه هنرمندان
همین دلیل درکنار سایر عوامل مانند بودجه های ناچیزی که برای فعالیت هنرمندان جذب می شود و دیده نشدن استعدادهای هنری، موجب شده است تا بسیاری فعالان عرصه هنر رقبتی برای حضور درکرج را نداشته باشند و روزانه عازم تهران شوند و شبانه باز گردند.
آری این هنرمندان به جهت اغنا نشدن نیازهای هنری و بعضاً فرهنگی شان است که مجبورند طی طریق کرده و استعدادهای خود را در جای دیگری خرج کنند و به معرض نمایش بگذارند.
هرچند دراین بین هستند هنرمندانی که یک شبه بار سفربسته اند و از این شهر برای همیشه کوچ کرده اند و روایت تکراری فرار مغزها در قالب فرار هنرمندان از کرج نمود عینی می یابد اما در کنار آن هم کم نیستند هنرمندانی که کنج عزلت نشینی پیشه کرده وحتی به سایر کارها مشغول می شوند تا زمانی که کوله بارشان را بربندند و بعد از حضورشان کلکسیونی از آثارشان برای پاسداشت ایجاد شود.
در این خصوص گفتگویی با صمد چینی فروشان یکی از هنرمندان و چهره های ماندگار عرصه تئاتر و نمایش ترتیب دادیم تا نیاز و ضرورت پرداختن به مقوله هنر را از زبان این هنرمند پیشکسوت جویا شویم.
صمد چینی فروشان در خصوص فقدان زیر ساخت های فرهنگی در استان البرز می گوید: کرج در طول سال های متمادی از هر حیث به تهران وابسته بود، یکی از همین موارد موضوع فرهنگ وهنر است که به دلیل فقدان زیرساخت های لازم در سایه امکانات تهران بروز می یافت و تا کنون نیز ادامه دارد.
همچنین عملاً مفهوم واقعی آنچه از هنر و فرهنگ به ذهن متبادر می شود با تفاوت چشمگیری از پایخت در این استان وجود دارد.
وی افزود: از سوی دیگر در طول سال ها قومیت های مختلفی پا به این کلانشهر گذاشتند و مهاجران دائمی شدند که نیازمند امکانات فرهنگی و هنری بودند اما همواره نادیده گرفته شدند.
چینی فروشان عنوان می کند: عدم رسیدگی به مراکز فرهنگی و بی توجهی به وضعیت موجود در کنار قومیت های مختلف سردرگم شهر جز بی هویتی فرهنگی چیزی را به ذهن متبادر نمی سازد.
وی ترافیک اتوبان کرج – تهران را نمود بارز این موضوع می داند که کرج فقط خوابگاه هنرمندان است و روزانه این قشر برای رفع نیازهای خود عازم پایتخت می شوند.
پیشکسوت تئاتر در این رابطه می گوید: اگر ترافیک کرج – تهران را با سایر جاده های استانی مقایسه کنید این حجم ترافیک خود گویای این است که هنرمندان بی‌شماری روزانه درکنار رفع نیازهای اقتصادی خود مجبورند عازم تهران شوند.
چینی فروشان علت این امر را کمبود سرانه های فرهنگی و فقدان زیر ساخت های لازم می داند و ادامه می دهد: ریشه این مسئله، پاسخگو نبودن جمعیت متناسب با نیازهای فرهنگی است.
وی می گوید: مهاجران کنونی کرج به دلیل مشکلات متعدد به این شهر مهاجرت کرده اند و در کنار مسائل و دغدغه های گوناگونی که دارند رفع نیازهای فرهنگی می تواند حجم سنگینی از بار مشکلات را از دوششان بردارد، اما تا کنون این مهم تامین نشده است.
تعدد قومیت ها و بی هویتی فرهنگی
چینی فروشان با اشاره به تصمیم عجولانه مبنی بر تبدیل کلانشهر کرج به استان البرز عنوان می کند: زمانی که عنوان استان البرز عجولانه تعریف شد هر چند در نوع خود اقدام مثبت و خوبی بود اما در بسیاری مقوله ها نظیر فراهم ساختن زیر ساخت ها متناسب با نیازهای یک استان به آن توجه نشد و همین امر در حوزه فرهنگ وهنر نیز تکرار شد.
وی ادامه می دهد: انبوه جمعیت کنونی و برآورده نشدن نیازهای آنها در آینده مشکلات فراوان تری را ایجاد می کند و نیازمند نگاه ویژه ای است.
کرج از جرم خیز ترین استان های کشور
چینی فروشان با اشاره به کرج به عنوان یکی از جرم خیز ترین استان های کشور عنوان می کند: علاوه بر موارد مذکور، کلانشهر کرج را سال ها است که به عنوان یکی از جرم خیز ترین استان های کشور می شناسند و علت آن هم تعدد اقوامی است که هیچ گاه نتوانسته اند در کنار یکدیگر حرف های هم را بفهمند و با هم ارتباط برقرار سازند.
وی می افزاید: کرج افق یک دستی ندارد و تعدد قومیت ها موجب بی هویتی شهر شده است.
پیشکسوت تئاتر عنوان می کند: هر استانی برای خود هویتی مشخص دارد و در آن افرادی در کنار یکدیگر زندگی می کنند که هویت منطقه ای برای آنها کافی است، به عنوان مثال شهر تبریز برای خود هویتی مستقل دارد و در آن شهر افراد با وجود تفاوت ها به دلیل تشابه قومیت ها ارتباط مسالمت آمیزی دارند و طبق مرجع مشخصی حرکت می کنند.
هنرمند تئاتر می گوید: در صورتی که در استان البرز اینگونه نیست و تعدد اقوام موجب گسست اجتماعی شده است.
وی این گسست را به دلیل مجموعه عوامل مذکور در حوزه فرهنگ وهنر نیز مشهود می بیند و آن را نیازمند اقدامی درخور می داند.
چینی فروشان حضور هنرمندان مختلف و تحصیل کرده در این عرصه را در استان البرز به عنوان سرمایه هایی فراموش شده قلمداد می کند که اغلب هنر آنها در جای دیگری غیر استان البرز عرضه می شود.
رفع دغدغه های فرهنگی نیازمند بودجه کلان
صمد چینی فروشان در پاسخ به ارائه راهکار در این زمینه اظهار می دارد: رفع موانع موجود بر سر راه فرهنگ وهنر نیازمند صرف هزینه های کلانی است؛ و مسئولان امر باید با کسر برخی هزینه های اضافی و بدون بازگشت آن را در حوزه ای مانند فرهنگ وهنر صرف نمایند تا بازخورد را شاهد باشند.
وی می گوید: باید بودجه های فرهنگی استان البرز متناسب با نیازهای جمعیتی آن به چند برابر افزایش پیدا کند.
چینی فروشان صرف این بودجه ها را در اقدامات زیر ساختی نظیر ایجاد فرهنگسراهای مختلف در نقاط گوناگون شهر، ساخت سینما، سالن های تئاتر و... قابل توجیه می داند و می گوید: موقعیت شناسی مناطق در ایجاد فرهنگسراها و امکانات فرهنگی خود امری ضروری است تا شاهد تاثیر گذاری آن باشیم.
وی مشارکت شهرداری کرج را نیز در این زمینه راهگشا می داند و می افزاید: با مشارکت شهرداری در ایجاد این مراکز فرهنگی می توان بهره جست و از تعدد قومیت ها به آمیختگی فرهنگی دست یافت و شهر کرج را با ایجاد زیرساخت ها به شهری یکپارچه مبدل ساخت.
شهرهای اطراف کرج فاقد سالن تئاتر
پیشکسوت تئاتر در بخش دیگری به سالن تئاتر شهرکرج هم اشاره دارد و می گوید: سال گذشته شاهد ایجاد سالن تئاترشهر و تغییر معماری فرهنگسرای حافظیه به تئاتر شهر کنونی بودیم و این اقدام نیز در نوع خود قابل تقدیر است زیرا مرکزی برای رجوع هنرمندان و پایگاهی برای عرضه هنر آنها محسوب می شود.
وی می افزاید: با ایجاد امکانات بیشتر در این مکان می توان بسترهای حضور هنرمندان کرج را در این پایگاه فراهم ساخت.
چینی فروشان می گوید: هر چند این اقدام در کرج شکل گرفت اما در سایر نقاط هنوز فقر سالن های تئاتر مشهود است به نحوی که در شهرهای اطراف کرج امکانات لازم وجود ندارد وباید اقداماتی نیز در این زمینه صورت پذیرد.
هرچند ادامه این گفتگو به درازا می کشید و امکان طرح سوالات بی‌شمار دیگری نیز وجود داشت در قسمت اول این گفتگو تا این بخش بسنده می کنیم.
در جمع بندی کلی از نقشه و جغرافیای راه فرهنگی استان البرز باید اذعان داشت کرج در طول دو دهه اخیر با افزایش رشد جمعیت و گسترش شهرهایی با حاشیه های پیرامونی مواجه بود و یک شبه عنوان استان را بر خود نهاد، و این در حالی بود که از کمبودهای مختلفی در حوزه های گوناگون رنج می برد و فرهنگ و هنر نیز یکی از این حوزه ها بود.
هنرمندان کرج نیز در این سال ها برای رفع دغدغه های اقتصادی خود مجبوربوده اند طی طریق کرده و راهی پایتخت شوند تا هنرشان را در آنجا عرضه نمایند. دراین بین هنرمندان زیاد و نام آوازه کشوری از کرج در پایتخت به شکوفایی رسیدند و هر بار که بر سکوی افتخارات فرهنگ وهنر قرار گرفتند کرج را به عنوان سکنی اصلی خود نام بردند.
آری هنرمندان این استان سال ها است که به پایتخت صادرمی شوند و هنرشان را به دلیل کمبودهای فرهنگی در آنجا عرضه می دارند.
اتوبان کرج – تهران تنها شاهراه رسیدن هنرمندان به موفقیت
بهترین تئاترهای استانی از البرز سربرآوردند اما به دلیل نبود امکانات از تهران به نمایش درآمده اند، هنرمندان عرصه موسیقی همچون استاد ذوالفنون اجرای کنسرت خود را در پایتخت عرضه می داشتند و حتی برای جشنواره موسیقی نیز مجالی برای این حضور نبود، بهترین فیلم های جشنواره "ضد گلوله" را کیانی ها و امثال هنرمندان کرجی عرضه کردند و... بسیار هنرمندان دیگر.
دراین سالها جاده کرج – تهران با تمام فراز و فرودهایش انگار تنها شاهراه اصلی برای موفقیت هنرمندان ورسیدن آنها به مقصد هنریشان بوده است.
البرز نیازمند تدوین اطلس فرهنگی
شاید تغییر در مجموعه مدیریتی فرهنگ و ارشاد اسلامی استان البرز و حضور مدیرکلی جوان و پویا با درک هنرمندان و نیازهای آنها و تدوین اطلس فرهنگی که در اولین نشست خبری خود فرهنگ و هنر کرج را نیازمند آن دید، فتح بابی باشد برای جهاد در عرصه فرهنگ وهنر استان البرز؛ به واقع تدوین این اطلس فرهنگی نقشه راهی برای شناسایی فرصت های فرهنگی و بهره مندی بیش از پیش از ظرفیت های مختلف هنرمندان، طبقه بندی آنها در حوزه های گوناگون فرهنگی وهنری و استفاده درخور و شایسته از آنها باشد.
جزیره ناشناخته فرهنگ وهنر سربرمی آورد
بی شک بعد از سالها که جزر و مدها فرو نشسته است و افق روشنی از دوردست ها ما را نظاره گر است، زمان آن فرا رسیده باشد تا نقشه فرهنگی البرز و اطلس جغرافیایی فرهنگ و هنر این استان همچون قطب نمایی هنرمندانش را به سمت جزیره ناشناخته شان که پس از سالها از فرود آبها سربر آورده است و مدت ها در سراب پایتخت غوطه ورشان کرده بود به سمت استان نام گرفته بر نقشه جغرافیایی کشورمان هدایت سازد و البرز هم هنرمندانشان را از نو پیدا کند.
اکنون هنرمندان این استان دوساله نیازمند امکانات فرهنگی هستند تا هنرشان را برای هم استانی های خودشان به نمایش بگذارند و از دامنه های البرز به قله های شکوفایی و بالندگی برسند، نه آنکه به پایتخت صادر شوند و از آنجا شناخته شوند.
این موضوع در گزارش های بعدی مهر نیز پیگیری خواهد شد.
گزارشگر: سپیده غفاری