به گزارش خبرنگار مهر، در بیشتر مواقع طبیعت ترمیم کننده خسارتهایست که انسان به محیط اطراف خود می زند اما گاهی این خسارت چنان جدیست که از دست طبیعت نیز کاری ساخته نیست.
ورود پساب های صنعتی، کشاورزی، بیمارستانی و شهری از مهمترین خطرات ذخایر آبی
ورود پساب های صنعتی، کشاورزی، بیمارستانی و شهری از مهمترین خطرات ذخایر هستند، نفوذ عمودی پساب در لایه های زمین، ذخایر آب را آلوده خواهند کرد برای مثال مواد شوینده در پساب تا هزار و 200 متر، مواد آلی و معدنی تا چهار هزار و 500 متر و مواد نفتی تا سه هزار متر در زمین نفوذ کرده و در سر راه خود مخازن آبی را آلوده می کنند.
همچنین این فاجعه وقتی به اوج خود می رسد که عوامل بیماریزا و فلزات سنگین مثل کروم، مس و نیکل نیز به آب های زیرزمینی نفوذ نمایند.
یک کارشناس مسائل زیست محیطی در این باره گفت: ورود بی رویه پساب های صنعتی، شهری، کشاورزی و بیمارستانی به رودخانه ها، دریا و تالاب ها از معضلات اساسی استانهای شمالی است.
محمد حسین محمدی افزود: از آنجا که آبهای سطحی منابع اصلی تامین کننده آب برای مصارف مختلف خانگی، شهری، کشاورزی و صنعتی را تشکیل می دهند، بنابراین آلودگی این منابع توسط انواع آلاینده ها از قبیل زه آب های اراضی کشاورزی، پساب های صنعتی، شهری و خانگی اثرات سوء و جبران ناپذیری بر منابع حیاتی مزبور وارد می کند و از طرفی سلامتی و بهداشت جوامع را به خطر می اندازد، اگر چه تصفیه و سالم ساختن مجدد آن باعث صرف هزینه گزافی خواهد شد.
وی اظهارداشت: از مهمترین اثرات ورود پساب به رودخانه می توان به کاهش اکسیژن محلول، پیدایش بوهای زننده در اثر اکسیداسیون غیرهوازی، مهاجرت یا مرگ ومیر آبزیان، ممانعت از نفوذ نور خورشید برای انجام عمل فتوسنتز، ورود مقادیر زیادی مواد مغذی مانند ترکیبات ازته و فسفاته و همچنین ورود عوامل بیماریزا به آب را اشاره کرد.
این کارشناس مسائل زیست محیطی گفت: اجرای طرح های توسعه کشاورزی و صنعتی در پیرامون و اطراف رودخانه ها بدون در نظر گرفتن اثرات زیست محیطی منجر به افزایش روزافزون ورود بی رویه حجم پساب های صنعتی، شهری و زه آبهای کشاورزی به رودخانه ها می شود.
وی افزود: تخلیه بی رویه فاضلاب های صنعتی به رودخانه ها اثرات زیانباری را به محیط زیست به ویژه زمین های کشاورزی که با این منابع آبیاری می شوند، وارد خواهد ساخت.
محمدی یادآورشد: گرچه دفع فاضلاب در زمین در حال حاضر از کمترین هزینه برخوردار است ولی اثرات سوء آن می تواند تجمع فلزاتی از قبیل کروم، نیکل و کادمیوم باشد که از عناصر در وهله نخست خاک را آلوده می سازد.
به هر ترتیب آلودگی آب، خاک و هوا از سوی برخی واحدهای آلاینده محیط زیست به هیچ وجه به مفهوم آشتی ناپذیری صنعت با محیط زیست نیست، با کاهش عوامل آلوده کننده صنایع می توان شرایط زیست محیطی را در حد مناسبی حفظ کرد.
سالم و ایمن سازی محیط زیست نیازمند یک برنامه منسجم، نظارت و جدیت است
محیط زیست و سرمایه گذاری مناسب کاستن از آلودگی محیط با بالا بودن فرهنگ اجتماعی و استانداردهای محیط زیست رابطه مستقیم دارد، همچنین مستلزم انجام سرمایه گذاری برای اجرا بهسازی محیط زیست است.
طرح تصفیه فاضلاب، ایجاد تصفیه های گازهای خروجی از دودکش ها و کاهش صدا و غیره مستلزم انجام هزینه هایست که کارخانجات به ویژه کارخانه های صنعتی با وجود بار و فشارهای فراوان مالی همیشه از انجام این عمل گریز دارند.
بدون شک جهان فقط متعلق به نسل حاضر نبوده بلکه آیندگان نیز از آن حقی دارند بنابراین دولت باید بطور جدی از اهرمهای در اختیار خود همچون کنترل شدید و یا معافیتهای مالیاتی در زمینه سرمایه گذاری های برای حفاظت محیط زیستی و اعطا امکانات اعتباری در این عرصه به سوی ایمن سازی و پاکیزگی محیط پیرامون خود اقدام جدی کند.
در این ارتباط مدیرکل محیط زیست گیلان گفت: بیشترین حجم فاضلاب وارده به تالاب ها، دریا و رودخانه فاضلاب های شهری و کشاورزی تشکیل می دهند اما به لحاظ درجه سمیت و خطر فاضلاب های صنعتی هستند.
امیر عبدوس با اشاره به اینکه محیط زیست در برخورد ورود فاضلاب های صنعتی به منابع آبی هیچ گونه چشم پوششی نخواهد کرد، افزود: نمونه برداری که ماهانه و سالانه از هر واحد صنعتی انجام شود اگر خارج از استاندارد بودن میزان کیفیت فاضلاب این واحد را نشان دهد، برخورد قضایی خواهد شد.
آب های زیر زمینی و ساحلی گیلان تحت تاثیر شیرابه پسماندها
وی همچنین عمده ترین مشکل زیست محیط گیلان را آلودگی آب ذکر کرد و اظهارداشت: فاضلاب های صنعتی، شهری و شیرابه پسماندها شهری باعث می شود آب های زیر زمینی و ساحلی تحت تاثیر قرار گیرند.
مدیرکل محیط زیست گیلان ادامه داد: هم اکنون اقدامات موثر و گسترده ای از قبیل احداث تصفیه خانه در سطح استان برای بهبود این وضعیت در حال انجام است.
وی یادآورشد: سفرهای آب های زیر زمینی استان آلوده هستند اما میزان آلودگی براساس استانداردها و مقادیر مجاز از سوی آب و فاضلاب شهری، روستایی و شرکت آب منطقه ای گیلان بررسی می شود اگر از آن حد استاندارد آلودگی بالاتر باشد باید به مردم اطلاع رسانی تا از آب چاه استفاده نکنند.
با وجود این آب شرط وجود حیات است و عمده واکنش های شیمیایی در محیط آبی صورت می گیرد، آب به دلیل پاره ای خواص ویژه اساسی نقش تنظیم کننده ای در طبیعت داشته و آن را در برابر تغییرات ناگهانی دما حفظ می کند، آب بعد از مصارف گوناگون خانگی، کشاورزی، صنعتی و غیره تبدیل به پساب می شود، برای جلوگیری از آلودگی آب و محیط زیست ازسوی این پساب ها باید راهکارهای برای تصفیه و استفاده مجدد از آنها اتخاذ کرد.
آب های آلوده ای که در کارخانجات و مراکز صنعتی تولید می شوند به شدت سمی هستند، فاضلاب های صنعتی نسبت به نوع صنایع، ترکیبات شیمیایی مختلفی داشته با وارد به دریاها و رودخانه ها باعث آلودگی آب و مرگ آبزیان می شوند.
البته بسته به نوع کارخانه و محصول تولیدی ترکیبات شیمیایی و درصد آن در پساب های صنعتی متفاوت است اما از مهمترین این ترکیبات می توان به آرسنیک، سرب، کادمیم و جیوه اشاره کرد، این مواد از طریق پساب کارخانجات تهیه کاغذ، پلاستیک، مواد دفع آفات نباتی، استخراج معادن وارد آب های جاری و محیط زیست می شود.
ترکیبات هالوژنه بسیار خطرناک هستند
در این فاضلاب ها، سموم کشاورزی مانند هیدروکربنهای هالوژنه، DDT، آلودین، ترکیبات فسفردار همچون پاراتیون وجود دارد، ترکیبات هالوژنه بسیار خطرناک هستند، هنگامی که توام با آب کشاورزی در لایه های زمین نفوذ کنند یا به بیرون از محیط کشاورزی هدایت شوند، باعث ایجاد فاضلاب های کشاورزی فوق العاده خطرناک می شوند.
در پساب های شهری انواع موجودات ریز، میکروب ها، ویروس ها و چند نوع مواد شیمیایی معین وجود دارد که عمده ترین آن آمونیاک و نیز مقداری اوره است.
انواع آلاینده های موجود در فاضلاب های شهری از قبیل آلاینده بیولوژیکی و شیمیایی است، آلاینده بیولوژیکی از دفع پساب های بیمارستانی و مراکز بهداشتی شهری ناشی می شود.
بیشتر آلاینده های شیمیایی از دفع پسابهای خانگی شامل مصرف شوینده هاست که روز به روز مصرف آنها بیشتر می شود، این آلاینده ها به دلیل وجود عامل حلقوی در ساختمان مولکول شوینده و غیرقابل تجزیه بیولوژیکی در تصفیه خانه ها هستند.
اکوسیستم استان گیلان بسیار شکننده و حساس است
بدون شک آب و فاضلابها برای استفاده و برای برگشت به محیط یا استفاده مجدد نیاز به تصفیه دارند، روش های مختلفی برای تصفیه آب ها و فاضلاب ها وجود دارد که بسته به مصارف آب و نوع آلودگی از این روش ها استفاده می شود، عمده ترین روش های تصفیه آب شامل تصفیه مکانیکی آب، تصفیه شیمیایی آب، تصفیه آب به روش اسمز معکوس، تصفیه بیوشیمیایی آب و فیلتراسیون آب است.
به هر حال اکوسیستم استان گیلان بسیار شکننده و حساس است از اینرو باید با برنامه ریزی هدفمند و کاربردی سدی مستحکم و پایدار در برابر ورود بی رویه انواع فاضلاب سمی و خطرناک به بسترهای آبی ایجاد کرد.