به گزارش خبرنگار مهر، متراکم شدن جمعیت و فعالیت ها در چند دهه گذشته منجر به افزایش مصرف آب از یک طرف و تولید زیاد فاضلاب و پساب از طرف دیگر شده است، مطالعات انجام گرفته در این زمینه حاکی از آلودگی جدی آب در تعدادی از رودها و تالاب ها استان های شمالی کشور است.
مطالعات اخیر نشان می دهد که رودهای بخش غربی منطقه به ویژه رودهای منتهی به تالاب انزلی از جمله زرجوب و گوهرکه از طرف شرق وارد این تالاب می شود، از آلوده ترین رودخانه هستند.
این رودها پس از عبور از شهر رشت و ادغام در غرب این شهر با نام "رود پیربازار" وارد تالاب انزلی می شود، به دلیل ورود رود پیربازار به تالاب انزلی از سمت شرق، بخش شرقی تالاب فوق العاده آلوده است، این قسمتی از تالاب از گسترش نیزارها و آزولا که بیشتردر نتیجه ورود آب های آلوده است، عملا در حال از دست دادن حیات جانوری خود است.
مطالعات نشان می دهد که در میان 20 رودخانه ای که وارد تالاب انزلی می شوند، رودهایی که از میان شهرها عبور می کنند آلوده تر از رودهایی هستند که از مناطق روستایی به این تالاب می ریزند و همچنین رابطه معنی داری بین مقدار آلودگی رودها و میزان جمعیتی شهرهای که از میان آنها عبور می کنند، وجود دارند.
رودخانه های گوهررود و زرجوب شاهراه مرگ تالاب انزلی
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان در این باره گفت: رودخانه های گوهررود و زرجوب که باید شریان های حیاتی تالاب بین المللی باشد هم اکنون به شاهراه مرگ تالاب بدل شده و با شتابی نگران کننده مواد سمی و زباله های خطرناک بیمارستانی به همراه پساب ها و فاضلاب های شهر رشت را به درون این پهنه آبی می ریزند.
کریم ثابت رفتار افزود: این تالاب از نظر گردشگری، تنوع زیستی گونه های مختلف جانوری و گیاهی، کنترل سیلاب، اقتصادی، اشتغالزایی، شکار و تقویت آب های زیرزمینی دارای ارزش بسیاری است.
وی تاکید کرد: این رودخانه ها آلودگی‌های زیادی را به تالاب بین المللی انزلی وارد می کنند و یک تهدید جدی برای این اکوسیستم ارزشمند استان به شمار می روند.
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان آلودگی آب این رودخانه ها را به صورت فاضلاب های شهری، صنعتی و کشاورزی، مواد زائد جامد و دیگر منابع آلاینده تقسیم بندی کرد و گفت: هر کدام از این موارد موجب چالش های جدی زیست محیطی و تخریب محیط‌زیست و پیامدهای ناگوار برای منطقه شده است که تاثیرات تهدید‌آمیز آنها در ابعاد مختلف دور از ذهن نیست.
وی در ادامه با اشاره به اینکه امروز گوهررود و زرجوب از آلوده ترین رودخانه های ایران حتی دنیا شمرده می شود بر ضرورت تدوین راهکارهای اساسی برای جلوگیری از ورود هر چه بیشتر آلاینده به این منابع آبی تاکید کرد.
احیای رودخانه های گوهر رود و زرجوب برنامه ای دست نیافتنی نیست
بدون شک با اتمام پروژه فاضلاب بانک جهانی در گیلان این رودخانه ها نیز احیا خواهند شد، هر چند که مراحل لایروبی و در واقع احیای این دو رودخانه کمی دشوار است اما برنامه ای دست نیافتنی نیست.
اگر سازمان محیط زیست، دیگر نهادها و ارگان های ذیربط به همان اندازه که وجود بیمارستان و واحد تولیدی را برای شهروندان مفید می دانند رودخانه و تالاب را نیز جزو داشته ها و نیاز طبیعی انسان ارزیابی کنند از کنار آلاینده ها به سهولت نمی گذرند.
رودخانه ها به عنوان یکی از شریان های اصلی بقای محیط زیست طی دو دهه اخیر به شدت مورد تاخت و تاز و تخریب انسان ها قرار گرفته و این موضوع می تواند نابودی حیات بشری و زندگی عاری از آلودگی های زیست محیطی را پیام آور باشد.
فرماندار رشت در این ارتباط گفت: رودخانه ها نه تنها برای تفریح کردن بلکه برای تامین آب آشامیدنی، آبیاری کشاورزی، تولید برق، حمل و نقل، تهیه غذا و غیره مورد استفاده قرار می گیرند.
سید ولی الله عظمتی افزود: این منابع بعنوان بخشی از ثروت های طبیعی و ملی کشور از اهمیت خاصی برخوردارند بنابراین حفظ و حراست از بقاء رودخانه ها امری ضروری است.
وی همچنین با بیان اینکه دو رود زرجوب و گوهر رود که از وسط شهر رشت می گذرند بستر خوبی برای توسعه گردشگری محسوب می شود بر ضرورت احیا و لایروبی این ظرفیت مهم اقتصادی و طبیعی تاکید کرد.
به دنبال شکل گیری جوامع انسانی در کنار رودخانه دفع زباله و فاضلاب و پساب های کشاورزی به این زیستگاه امر بدیهی به نظر می رسد اما باید اذعان کرد که توان خود پالایی رود خانه ها در طول تاریخ به شدت کاهش یافته و دیگر قادر نیستند همانند گذشته مواد زائد ریخته شده را تجزیه، هضم کنند و همینطوراکسیژن محلول در آنها کاهش یافته و حتی برخی از ماهیان در اثر شدت آلودگی و دخالت های انسانی رو به نابودی نهاده اند.
رودخانه ها، رگه های اصلی حیات بشری به شدت در معرض نابودی هستند
رودخانه ها به عنوان منبع اصلی حفظ محیط زیست جانداران نقش مهمی در زندگی مردم ایفا می کند که متاسفانه در سالیان اخیر رگه های اصلی حیات بشری به شدت در معرض نابودی هستند.
این منابع بی بدیل الهی مظلوم ترین حیطه از بخش های محیط زیست کشور تلقی می شوند که با بی توجهی و غفلت مسئولان نسبت به رودخانه ها، بر آلودگی آبها به صورت لحظه ای افزوده می شود.
رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر رشت نیز گفت: بوی تند و نامطلوب این رودخانه های زرجوب و گوهر رود که از وسط شهر رشت می گذرد، آسیب جدی به سلامت مردم وارد می کند.
حجت الاسلام محمد حسن خواه همچنین با ابراز تاسف از وضعیت نامطلوب این رودها افزود: رفع مشکلات موجود نیازمند یک عزم ملی با حمایت و پیگیری های استاندار و نمایندگان مجلس است.
وی همچنین اجرای پروژه آب و فاضلاب را گامی مؤثر در راستای نجات رودخانه های زرجوب و گوهر رود، بهداشت خانوار و به طور کلی زیبایی سیمای شهری ذکر کرد.
به هر حال دو رودخانه " زرجوب " و " گوهررود " رشت جزو آلوده ترین رودخانه ها محسوب می شوند و هم اکنون وضعیتی اسفباری دارند از اینرو انجام حرکات لاک پشتی کنونی جوابگوی نجات این رودخانه ها نیست.