به گزارش خبرنگار مهر، دکتر محمد اسحاقی در نشست تبیین مصوبه سیاست های جمعیتی که روز یکشنبه برگزار شد، افزود: در حال حاضر در اکثر کشورهای جهان مشکل کاهش جمعیت وجود دارد که هر یک نیز برای مقابله با آن سیاست های ویژه ای در نظر گرفته اند که ایران نیز سیاست هایی در خصوص افزایش نرخ موالید تبیین کرده است.
وی با اشاره به اینکه عدم تعادل جمعیتی باعث می شود که گروههای سنی ناهماهنگ در جامعه رشد پیدا کند، گفت: در صورتیکه ساختار کلی جمعیت به طور مستمر به صورت متعادل و پویا رشد نکند، در این صورت با افزایش جمعیت سالمند روبرو خواهیم بود.
به گفته وی در سال 65 نرخ موالید در کشور 6.4 بود در حالیکه در سال 90 براساس برنامه اول توسعه باید به 4 نوزاد می رسید در حالیکه در سال 90 به 1.7 در نرخ باروری دست پیدا کردیم.
سقوط آزاد در کاهش نرخ باروری
وی از سقوط آزاد در کاهش نرخ باروری در کشور خبر داد و گفت: نرخ رشد جمعیت نیز براساس برنامه اول توسعه باید از 3.2 به 2.3 در سال 90 می‌رسیدیم. همچنین در سال 79 در نرخ موالید به 2.1 که خط قرمز جمعیتی است، دست پیدا کردیم و به همین دلیل باید برنامه ریزی جدی برای افزایش نرخ زاد و ولد در کشور انجام شود.
معاون برنامه ریزی و هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره میزان ناخالص تجدید نسل به نسل که همان دختران هستند، گفت: در سال 67 این نرخ 3.3 بود در حالیکه با کاهش شدید در سال 90 به 0.78 درصد رسیدیم.
به گفته وی در مورد کاهش نرخ رشد جمعیت و همچنین زاد و ولد و تجدید نسل همه طبقات و گروههای مختلف مردمی در شهرها و روستاها درگیر آن هستند و این گونه نیست که فقط شامل طبقه خاصی از مردم جامعه باشد.
اسحاقی تاکید کرد: چنانچه هم اکنون برای افزایش نرخ باروری و همچنین رشد جمعیت اقدامات و سیاست گذاری های لازم تبیین نشود، در آینده با بحران جمعیتی و سالمندی و افزایش مهاجرت بین المللی و بحران کاهش نیروی کار درگیر خواهیم بود.
وی به عوامل غیرمستقیم که در باروری تاثیر دارد، اشاره کرد و گفت: شهرنشینی، مدرنیته، افزایش سواد، تغییر نگرش، برنامه کنترلی دولت و... از جمله مسائلی است که در کاهش موالید تاثیر غیرمستقیم دارد.
معاون برنامه ریزی و هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: براساس تحقیقات انجام شده کشور ایران در میان 22 کشور بعد از کشور آلبانی بیشترین کاهش را در نرخ جمعیت داشته است.
اسحاقی همچنین به گزارش سازمان ملل اشاره کرد و گفت: براساس این گزارش سه رشد برای ایران در نظر گرفته شده که در رشد بالا نرخ باروری به 2.5 درصد ارتقاء پیدا کند در سال 1480، 109 میلیون نفر جمعیت خواهیم داشت که 26 درصد آنها سالمند هستند. همچنین در رشد متوسط در صورت رشد باروری 1.98 در سال 1480، 62 میلیون جمعیت و در رشد پایین نیز با نرخ باروری 1.48 درصد در سال 1480 به 31 میلیون نفر جمعیت می رسیم که 50 درصد آنها سالمند هستند.
اسحاقی تاکید کرد: در حال حاضر جمعیت سالمند ما 5 تا 7 درصد است اما این جمعیت به سرعت افزایش پیدا می کند به طوریکه طی سال های آینده با افزایش حجم سالمندی مواجه خواهیم شد.
وی گفت: افزایش سن ازدواج، بحران طلاق، کاهش نرخ باروری و... از جمله عواملی است که با کاهش نرخ زاد و ولد در کشور و رسیدن آن به زیر سطح جایگزینی مواجه شده است. هرچه جمعیت کشور کاهش پیدا کند به تبع نیروی فعال کار نیز کاهش پیدا می کند که این مورد نگران کننده خواهد بود.
پیر شدن جمعیت ؛ میانگین سنی 30 سال
معاون برنامه ریزی و هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: در حال حاضر میانگین سنی جمعیت کشور 30 سال است که این آمار در سال 65، 21 سال بوده است و همین امر نشان می دهد که جمعیت کشور پیرتر شده، اما امید به زندگی افزایش یافته است.
اسحاقی با اشاره به اینکه 50 درصد ازدواجها مربوط به مردان 20 تا 24 ساله است، تصریح کرد: 50 درصد ازدواج های زنان نیز در سن زیر 20 سالگی انجام می شود.
به گفته وی در سال 90 تراکم نسبی جمعیت 46 نفر در هر کیلومتر بوده در حالیکه در برخی از کشورها این حجم جمعیت در حدود 350 تا 400 نفر است. به همین دلیل ما می توانیم با برنامه ریزی و مدیریت صحیح امکان بازتولید جمعیت را در فضای جغرافیایی فراهم کنیم.
معاون برنامه ریزی و هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص سیاست جمعیتی اشاره کرد و ادامه داد: در راهبرد کلان به جلوگیری از کاهش نرخ باروری و ارتقاء آن متناسب با آموزه های اسلامی، اقتضائات راهبردی کشور، مطالعات جمعیت شناختی، آمایش و پایش مستمر جمعیتی اشاره شده است و همچنین در راهبردهای ملی نیز سیاستهایی در خصوص اصلاح قوانین، مقررات تشویقی و حمایتی، اصلاح بینش و نگرش مسئولان و مردم در مورد پیامدهای منفی کاهش باروری، تدوین سیاستهای مهاجرتی، مشوقهای مالی و اقتصادی، اعطای وام قرض الحسنه به خانواده ها و سبد تغذیه رایگان، اختصاص بسته بهداشتی و درمانی رایگان، بیمه اجتماعی مادران باردار و فرزندان زیر دو سال، افزایش مدت مرخصی زایمان، اختصاص مرخصی اسحقاقی دو هفته ای به پدر، پرداخت پاداش اولاد به صورت ماهیانه، اعطای مشوق های مالیاتی به خانواده ها، پرداخت وام مسکن، اعطای زمین و... از جمله اقدامات ملی در خصوص افزایش نرخ موالید در کشور است.
تدوین سیاستهای جمعیتی با هدف آگاه سازی مردم
وی تاکید کرد: این مصوبه شورای انقلاب فرهنگی صرفا نگاه اقتصادی نیست و مهمترین آن فرهنگسازی و آشنا کردن مردم با پیامدهای پایین بودن نرخ باروری در سطح فردی، اجتماعی و ملی بوده است.
معاون برنامه ریزی و هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد اصلاح و تدوین قوانین مورد نیاز این سیاست ها اظهار داشت: در حال حاضر کمیسیونهای مختلف مجلس در مورد اصلاح و یا تدوین قوانین فعال شده است و طی چند ماه آینده با کمک کارشناسان قوانین مورد نیاز و یا اصلاحات آن را انجام خواهند داد.
به گفته اسحاقی همچنین در ستاد ملی زن و خانواده و مرکز امور زنان برنامه هایی در خصوص اجرایی کردن این سیاستها تدوین شده به طوریکه آئین نامه ها و بخشنامه های مورد نیاز سیاستهای افزایش جمعیت، تدوین و اجرایی خواهد شد و چنانچه این آئین نامه‌ها نیاز به قانون مجلس دارد، برای تدوین به کمیسیونها ارجاع داده می شود.
پایش و رصد سیاستهای جمعیتی از سوی نهادی ویژه
وی با تاکید به اجرایی شدن سیاستهای جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: برای اجرایی کردن آنها تقسیم کار میان دستگاه ها و نهادهای مختلف صورت گرفته و انتظار داریم که در سال 1404 نرخ باروری با اجرای این سیاستها در ابعاد کیفی و کمی افزایش داشته باشد و همچنین نهادی برای بررسی مستمر بر این سیاستها ایجاد خواهد شد به طوریکه هر جا که نیاز به بازبینی و پایش مجدد داشته باشد، مورد توجه این نهاد قرار می‌گیرد.
معاون برنامه ریزی و هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین در خصوص تدوین الگوی سبک زندگی نیز خاطر نشان کرد: در این الگو براساس آموزه های ایرانی - اسلامی اشتغال، تحصیل، فرزندآوری و... مدنظر قرار می گیرد که امیدواریم طی دو سال آینده این الگو تدوین و اجرایی شود و در حال حاضر کمیسیون ویژه ای برای تدوین آن تشکیل شده و در حال انجام مطالعات لازم برای آن هستیم.
اسحاقی تاکید کرد: فرزندآوری در سن پایین، فاصله کم میان فرزندان برای سلامت مادر و فرزند و... از جمله مواردی است که در سیاست های جمعیتی مورد تشویق قرار گرفته و تاکید ما به دهک های پایین جامعه، ازدواج های به هنگام و تولد بیش از دو فرزند بوده است.