حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علیرضا پیروزمند، معاون فرهنگستان علوم اسلامی قم در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سؤال که تحول در حوزه های علمیه با توجه به مطالبات مقام معظم رهبری چگونه امکان پذیر است، گفت: حوزه علمیه از ارکان فرهنگ سازی در کشور محسوب می شود، به دلیل اینکه متولی پاسداری از فرهنگ و مذهب مردم است و تربیت کارشناسان مذهبی را برعهده دارد.
وی با بیان اینکه به همین دلیل هم مورد توجه دشمنان و هم مورد اتکای حامعه دینی بوده، اظهار داشت: براین اساس حوزه همواره هم مورد توجه دشمنان بوده تا مورد تخریب قرار گیرد و هم مورد اتکای جامعه دینی محسوب می شد برای اینکه بتواند از حریم فرهنگ مردم در جامعه پاسداری کند. حوزه از دیر زمان، رسالت خود را دین اسلام قرار داده و در این راستا تلاش کرده است.
وی با اشاره به اینکه به ویژه بعد از انقلاب اسلامی وظیفه و مسئولیت حوزه بیشتر شده است، اظهار داشت: موضوع تحول حوزه از آنجا بیشتر مطرح می شود و خود را نشان می دهد که با توجه به رخداد مبارک انقلاب اسلامی و شکل گیری جمهوری اسلامی، ورود بیداری در مقیاس جدید تمدنی و جامعه سازی شکل گرفت و همین مسأله باعث شد که حجم و مقیاس سؤالات و انتظاراتی که راجع به حوزه می شد با آن چیزی که قبل از انقلاب اسلامی وجود داشت کاملا متفاوت باشد.
پیروزمند با بیان اینکه طبیعتا هرچه از سالهای پیروزی انقلاب اسلامی فاصله می گیریم و مسائل روزمره گی های نظام پشت سر گذاشته می شود این مسأله مورد توجه بیشتری قرار می گیرد. به هر حال سؤال های بنیادی و اساسی که فراروی نظام و متوجه حوزه علمیه بوده در این دوران خود را بیشتر نشان می دهد.
وی با بیان این سؤالات گفت: ازجمله سؤالات این است که نقش حوزه علمیه در پاسخگویی به شبهات نوین چیست؟، نقش حوزه های علمیه در ارائه ایدئولوژی انقلاب و تربیت ایدئولوژیها برای انقلاب اسلامی چیست؟، نقش حوزه علمیه در تبیین سیاست داخلی و خارجی انقلاب اسلامی چیست؟، نقش حوزه علمیه در ارائه الگوی امنیتی مناسب در جامعه اسلامی چیست؟، نقش حوزه علمیه در هدایت هنر دینی چیست؟، نقش حوزه علمیه در مهندسی فرهنگی کشور چیست؟، نقش حوزه علمیه در تحول علمی در سایر رشته های علمی که عمدتا دانشگاه ها دارند، چیست؟، نقش حوزه علمیه در نهادینه شدن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه چیست؟، نقش حوزه علمیه در مواجهه با تهاجم فرهنگی دشمن چیست؟ نقش حوزه علمیه در بصیرت بخشی در میدان جنگ نرم چیست؟ و سؤالهایی از این دست.
این محقق و استاد حوزه با اشاره به اینکه اینها نمونه ای از سؤالهای مهم و تأثیرگذاری هستند که حوزه علمیه باید به اینها پاسخ دهد، بیان کرد: طبیعتا بخشی از بدنه حوزه علمیه خود را در مظان پاسخگویی و مسئولیت پذیری در قبال این نوع مسائل قرار داده که جای تقدیر و تشکر دارد، یعنی این گونه نیست که حوزه علمیه مطلقا نسبت به این مسائل بی تفاوت باشد و هیچ اقدامی را انجام نداده و یا ندهد.
پیروزمند با بیان اینکه اکنون برخی از افراد حوزه با علوم جدید آشنا شده و با میدانهای اجرایی ارتباط دارند و در محیطهای علمی حضور دارند، اذعان کرد: اکنون حوزه در محیطهای رسانه ای حضور دارد، اما مسأله این است که این مقدار اصلا کافی نبوده و اگر چنین پاسخگویی در درون حوزه علمیه بیش از گذشته ایجاد نشود، حتما جایگاه و منزلت حوزه علمیه در جامعه تنزل پیدا می کند.
وی تأکید کرد: انجام این کار مستلزم این است که حوزه علمیه علاوه بر اینکه به امر آموزش اهتمام می ورزد، هم آموزشهای خود را به سمت ایجاد دانش و مهارتهای لازم ببرد تا در این میدانها حضور مؤثر و تعیین کننده ای داشته باشند و هم اینکه به پژوهشهای لازم برای تولید ادبیات جدید و جایگزینی آن در فضای نوین که لازم است اتفاق بیفتد اهتمام داشته باشد.
معاون فرهنگستان علوم اسلامی قم با بیان اینکه علاوه بر این، باید زمینه ارتباط میان حوزه و علوم جدید تعریف شده باشد ولو اینکه حوزه علمیه سازمانی نیست و نباید باشد که افراد خود را به کارهای مختلفی بگمارد، گفت: اما ارتباط بین حوزه و دانشگاه، حوزه و حاکمیت، حوزه و بدنه جامعه باید یک ارتباط فعال و پویایی باشد و یک گردش هوشمند وجود داشته باشد تا توانایی های جامعه به حوزه و توانمندی های حوزه به جامعه منتقل شود. این هم سازگاری است که فراهم نشده، اما باید بیش از این تقویت شود.
وی با تأکید بر اینکه حوزه باید در موضوعهای خاص، اهتمام بیشتری داشته باشد؛ ازجمله موضوع فقه نظام سازی، گفت: حاکمیت اسلامی باید به اقتضای حاکمیت باید به موضوعات و مسائلی که متفاوت با وضعیت سابق بود بپردازد. به همین دلیل حوزه های علمیه باید اهتمام جدی در بررسی این مسائل داشته باشد، هرچند ممکن است این مسائل نیاز به زمان داشته باشد و در کوتاه مدت به نتیجه نرسد.
پیروزمند با تأکید بر تقویت علوم عقلی در حوزه تصریح کرد: با توجه به اینکه بخش مهمی از شبهات که گریبانگیر جامعه مذهبی می شود با کمک به علوم عقلی پاسخ داده می شود، تقویت علوم عقلی در حوزه های علمیه باید مورد توجه ویژه قرار گیرد؛ گرچه به این مسائل پرداخته شده اما در حد کافی نبوده است. بنابراین لازم است که راهکارهای جدید برای این مسائل جدی گرفته شود و از ظرفیتهای حوزه برای آغاز چنین تحولاتی استفاده شود.