به گزارش خبرنگار مهر، دیگر مردم از حال این همسایه هزار ساله خبر ندارند، در پستوی فراموشی ذهنشان بر شاخه های ترش زخم می زنند، با سهل انگاری آتشش می زنند و گاهی ریشه هایش را از خاک آبا و اجدادی اش بیرون می کشند.
بلوط این فرزند استوار زاگرس، که گاهی 20 قرن از تاریخ را تجربه می کند، چون کمربند سبزی حدود 900 هزار هکتار از وسعت کهگیلویه و بویراحمد را در برگرفته است.
این درخت در دامنه های زاگرس، سایه سار عشایر می شود و در روستاها نان "کلگش" میهمان سفره های ساده روستایی و نوشداروی دردهای مردمان زاگرس نشین.
جنگلهای بلوط زاگرس در نوع خود از بی نظیرترین جنگلهای جهان به شمار می روند و از یک میلیون هکتار جنگل کهگیلویه و بویراحمد 80 درصد آن پوشیده از بلوط است.
جنگل های بلوط استان 20 درصد از جنگل های بلوط حوزه زاگرس را تشکیل می دهد که بیشتر در ارتفاعات 700 تا دو هزار و 100 متری بالاتر از سطح دریا پراکنده هستند.
کهگیلویه و بویراحمد اولین استان کشور است که بلوطهایش به طور میانگین پنج تا 10قرن عمر دارند و خاطرات فراوانی را از روزهای خوش و ناخوش مردمان این دیار در سینه دارند.
با این حال گاهی نامهربانی های آدمها تیشه بر ریشه اش می زند، می خشکانندش، آتشش می زنند، گرد و خاکها نفسش را به شماره می اندازند و آفتها رخسارش را به زردی می کشند.
گاهی فعالیتهای عمرانی کارشناسی نشده هزارن اصله از این درخت را به کام مرگ می کشاند و گاهی چوب مرغوب این درخت کهن، قربانی منقلهای کباب و قلیانها می شود.
بلوطهای دنا سال را با گردو غبار تحویل کردند و پس از آن سوسک بلوط خوار شیره جان آنها را کشید و کمی بعد در آتش سهل انگاری ها و منفعت طلبیها سوختند تا سال به سال دامن سبز دنا به زردی گراید.
آتش سوزیها سالانه بخش زیادی از این جنگلها را طعمه خود می کند به طوری که طی شش سال گذشته بیش از 720 مورد آتش سوزی در جنگلهای این استان به وقوع پیوست و طی آن پنج هزار و 300 هکتار از جنگلها و مراتع کهگیلویه و بویراحمد طعمه حریق شدند.
اما این روزها آفت بلوط خوار بلای جان بلوطها شده است و مرگ خاموش آنها را رقم می زند.
مدیرکل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گفت: 15 درصد جنگلهای بلوط در حال دست و پنجه نرم کردن با آفت گیاه خوار بلوط هستند.
محمد رضا جهان آرا در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: لارو این آفت با نفوذ در تنه درخت باعث خشکی آن می شود.
وی با بیان اینکه آماری از درختان خشک شده در جنگلهای بلوط استان در دست نیست، عنوان کرد: گرد وغبارها توان درخت را در مقابله با آفات کم می کنند، و این درختان همانند کهنسالانی هستند که توانی نداشته و یک بیماری آنها را از پای در می آورد.
جهان آرا با بیان اینکه گرد وغبار روزنه های گیاه را بسته و تنفس گیاه را دچار مشکل کرده و گیاه ناتوان می شود، تاکید کرد: جنگلهای بلوط به واسطه گرد و غبار و آفت بلوط خوار در معرض تهدید هستند.
وی همچنین آتش سوزی را از دیگر عوامل نابودی جنگلهای بلوط عنوان کرد و گفت: سال گذشته حدود 43 مورد آتش سوزی به وقوع پیوسته که در این چند مورد آتش سوزی 143 هکتار از جنگل ها و اراضی استان از بین رفته است.
جهان ارا عنوان کرد: امسال هم از ابتدای سالجاری بیش از حدود 70 مورد آتش سوزی در جنگلهای استان به وقوع پیوسته است.
مدیر بخش گیاه پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد نیز در این خصوص گفت: مبارزه شیمیایی با آفت برگ خوار و جوانه خوار بلوط غیر ممکن است.
عباس صلاحی اردکانی افزود: تغییرات آب و هوایی علت بروز این مشکل است و زردی برگ برخی درختان بلوط نیز ناشی از این افت است.
وی بیان داشت: سطح پراکنده ای از جنگلهای بلوط مناطق مختلف کهگیلویه و بویر احمد هم اکنون آلوده به افت برخوار و جوانه خوار بلوط هستند.
با این همه، این درختان صبور زاگرس نشین همچنان ایستاده اند و سایه سار امنشان را برای مردمان این دیار گسترانیده اند.
میوه بلوط زاگرس که در گذشته ای نه چندان دور فرزندان این دیار با آن خو گرفته بوند، نه تنها نان سفره های مردمان این دیار بود بلکه خاصیت دارویی آن نیز مرهم دردهای ایلیاتی ها بوده است.
میوه بلوط به اندازه تقریبی یک فشنگ اسلحه ژ-۳ است که کلاهکی چوبی دارد و تکثیر طبیعی این درخت نیز از طریق کاشتن میوه آن انجام می شود.
در قدیم از میوه این درخت "کلگ" به دست می آمد و از "کلگ" نانی پخته می شد که نه تنها غذای اهل خانه را تشکیل می داد بلکه درمان بسیاری از بیماریهای گوارشی نیز بود.
این میوه کهن که می تواند فرآوری شده و استفاده های فراوانی نیز دارد، در این استان به حال خود رها شده است.
به عقیده کارشناسان، کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان های مستعد برای ایجاد کارخانه های فرآوری بلوط در کشور است.
یک کارشناس منابع طبیعی گفت: کهگیلویه بویراحمد با برخورداری از صدها هزار هکتار جنگل مرغوب بلوط یکی از استان‌های مستعد برای ایجاد کارخانه‌های فرآوری بلوط در کشور است.
سحر غفاری در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: میوه بلوط کاربردهایی زیادی در بخش‌های مختلف به خصوص صنایع داروسازی، پزشکی، نساجی، صنایع شیمیایی و خوراکی دارد.
وی با بیان اینکه با وجود انبوه جنگلهای بلوط هنوز تصمیمی برای احداث کارخانه فرآوری این میوه در استان گرفته نشده است، عنوان کرد: میوه درخت بلوط دارای کربوهیدرات، سدیم و منیزیم و مواد مغذی فراونی است.
غفاری بیان داشت: در میوه بلوط ویتامینهای گروه "ب" وجود دارد که برای کودکان، زنان باردار و افراد دیابتی مفید است.
این کارشناس منابع طبیعی میوه بلوط را به لحاظ داشتن مواد تاننی برای افرادی که دچار بیماریهای گوارشی هستند، نوعی درمان عنوان کرد و اظهار داشت: از میوه خوراکی بلوط برای تقویت بدن، درمان ضعف عمومی، کم خونی و بویژه درمان مشکلات مختلف گوارشی استفاده می‌شود.
حال اگر بگوییم ملالی نیست، دروغ گفته ایم، این همسایه های هزار ساله، دل در گرو محبتی دارند که گاهی با بی مهریهای فراوان از آنها دریغ می شود و زخمی برایشان به یادگار می گذارد.
........................
گزارش: صدیقه امیدی