به گزارش خبرنگار مهر، برنج پس از گندم از مهمترین و قدیمی ترین نباتات بوده و عمده ترین و مهمترین ماده غذایی کشورهای در حال توسعه به شمار می رود.
برنج در ایران به لحاظ نقشی که در الگوی مصرفی و تامین غذای مورد نیاز جامعه به عهده دارد از اهمیت خاصی برخوردار است، استان های مازندران و گیلان در مجموع 75 درصد از سطح زیر کشت و تولید شلتوک را به خود اختصاص داده و مهمترین مناطق کشت برنج به شمار می آیند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان در این باره گفت: با توجه به محدودیت زمین و آب برای افزایش سطح زیر کشت، راه علمی تامین مواد غذایی بیشتر برای تغذیه جمعیت کشور استفاده از روش های مختلف از جمله راتون است.
پرورش راتون گامی به سوی خودکفایی برنج
اردشیر روحی ماسوله افزود: این زراعت یکی از راه های افزایش محصول است که علاوه بر افزایش محصول، ارتقای درآمد کشاورزان، استفاده بهینه از منابع را نیز در بر دارد.
وی همچنین با بیان اینکه امسال 30 هزار هکتار از شالیزارهای استان پس از برداشت برنج به پرورش راتون اختصاص یافته است، پیش بینی کرد: در این اراضی افزون بر 40 هزار تن راتون تولید شود.
رئیس جهاد کشاورزی گیلان با اعلام اینکه سال گذشته 25 هزار تن راتون در استان تولید شد، گفت: عملکرد راتون در سطح استان بین 800 تا یک تن است.
وی در ادامه با عنوان اینکه به رویش دوباره برنج "راتون" گفته می شود، یادآورشد: این محصول به پایداری برنج در سطح استان و کشور کمک خواهد کرد.
به هر ترتیب از مجموع 238 هزار هکتار اراضی شالیکاری استان گیلان 80 هزار هکتار مستعد پرورش راتون است که این مهم می تواند گامی موثر برای خودکفایی برنج باشد.
در گیاهان گرامینه پنجه زدن و تولید ساقه های ثانویه در صورت موجود بودن مواد غذایی و درجه حرارت مناسب یک صفت دائمی به حساب می آید به عنوان مثال در نیشکر، سورگوم و برنج پس از برداشت اول چین های بعدی نیز امکان پذیر است اما با این حال راتون در برنج نسبت به رشد مجدد بیشتر گرامینه ها پیچیده تر است.
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان در این ارتباط گفت: راتون به برداشت دوم برنج از پنجه های تولید شده حاصل از جوانه های جانبی که روی کاه و کلش باقیمانده از برداشت محصولی اصلی قرار دارند، گفته می شود.
ایرج بنیادی افزود: منشاء رشد مجدد جوانه ها در پایه ساقه یا طول ساقه است که با قطع گیاه از ارتفاع معین، آبیاری و کود نیتروژنی تحریک به رشد خواهد شد.
شابج یا ورزکی یک روش اقتصادی برای استفاده از زمین
وی اظهارداشت: پرورش راتون می تواند به عنوان جانشین مهمی در بسیاری از اکوسیستم های زراعی مطرح شود واز طرف دیگر شابج یک روش اقتصادی برای استفاده از زمین است.
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان گفت: راتون دارای مزیت های همچون هزینه های تولید پایین و طول دوره رویش کمتر است.
وی ادامه داد: تولید به روش راتون در برنج یک مسئله قابل توجه است زیرا احتیاج به آماده سازی مجدد بستر بذر و کشت دوباره و شروع محصول از حالت پذیری را حذف می کند.
بدون شک تولید به روش راتون یک گام به سمت تولید چند ساله را ارائه و همینطور کشت موفق راتون به مقدار زیادی هزینه های کل واحد تولید را کاهش می دهد به دلیل اینکه هزینه های تولید برنج در طول سه دهه تا چهار دهه گذشته در حال افزایش است.
" کیفیت مطلوب پخت" از ویژگی های مثبت راتون برنج است، کیفیت پخت و خوراک برنج راتون در مناطق شمالی کشور بهتر از کیفیت پخت محصول اصلی است چرا که دمای محیط در تظاهر ژن اصلی کنترل کننده آمیلوز برنج و ژن کنترل کننده عطر و طعم تاثیر محسوسی دارد.
یک کارشناس کشاورزی در این زمینه گفت: توجه به اینکه برنج بعد از گندم به عنوان یکی از مهمترین محصولات زراعی تامین کننده غذای مردم کشور است افزایش عملکرد آن در واحد سطح و در واحد زمان یکی از اهداف اصلی کشاورزی نوین است.
" کیفیت مطلوب پخت" از ویژگی های مثبت راتون برنج است
محمد صادق رنجبر افزود: برای نیل به این هدف مدیریت های زراعی برتر و بهره گیری از خصوصیات فیزیولوژیکی خاص در گیاهان بسیار ضروری است.
وی اظهارداشت: در خانواده غلات سه گیاه برنج، سورگوم و نیشکر دارای یک صفت فیزیولوژیکی اختصاصی هستند که این گیاهان را قادر می سازد تا بعد از برداشت و در صورت مساعد بودن شرایط محیطی، رشد و نمو مجدد کرده و محصول جدید تولید کنند.
این کارشناس کشاورزی گفت: راتون به دلیل طول دوره رشد کمتر نسبت به گیاه اصلی و همچنین هزینه انجام شده کمتر از جمله نداشتن هزینه تهیه خزانه و آماده کردن زمین، نشا کاری و مختصر بودن بسیاری از عملیات دیگر نظیر داشت برنج، از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است.
وی یادآورشد: بررسی ها نشان می دهد ورود احشام سرگردان به شالیزارها و شرایط نامساعد آب و هوایی در برخی از سال ها از مهمترین مشکلات پرورش راتون است.
به هر حال "برنج" به منزله یکی از گیاهان استراتژیک، نقش مهمی در تامین امنیت غذایی جوامع از جمله ایران دارد، به طوری که افزایش تولید برنج با داشتن امنیت غذایی در جوامع برابر است.
زراعت راتون یکی از راه های افزایش محصول برنج است که علاوه بر افزایش محصول، افزایش درآمد کشاورزان و استفاده بهینه از منابع را نیز دربردارد و این کار نیازمند توجه ویژه به مسائل فنی کاشت، داشت و برداشت محصول اصلی است.
دوره رشد محصول راتون بسیار کوتاهتر از دوره رشد محصول اصلی است و رسیدن آن تنها در 25 تا 65 درصد زمان لازم برای محصول اصلی انجام می گیرد.
لزوم برنامه ریزی راهبردی با هدف بهره گیری اصولی از اراضی کشاورزی
زمین های زراعی استان گیلان با وجود استعداد بی نظیر در تولید انواع محصولات اعم از برنج، علوفه، صیفی و سبزی تاکنون آنچنان که باید مورد استفاده قرار نگرفته و کشاورزان گیلانی معمولا بعد از برداشت برنج زمین شالیزار را رها و از آن استفاده مجدد نمی کنند این در حالی است که به گفته کارشناسان زمین های گیلان ثروت بسیاری را در خود نهفته دارد.
در این رابطه نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی گفت: گیلان ناچار باید مسیر توسعه کشاورزی مدرن را برای بهره برداری بهینه از زمین های زراعی و ارتقای سطح اقتصادی کشاورزان طی کند.
مهرداد لاهوتی افزود: با کشت محصولات دوم طی شش تا هفت ماه از سال که زمین به صورت بایر و بدون استفاده می ماند باید از این موهبت الهی نهایت بهره برداری را کرد.
وی اظهارداشت: کشاورزان گیلانی می توانند پس از برداشت برنج به کشت محصولاتی از قبیل شبدر برسیم، جو، انواع سبزیجات برگی و غده ای، صیفی جات، نخود فرنگی، هویج، کلم، کاهو، بقولات، باقلا و دانه های روغنی به ویژه کلزا بپردازند.
نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی گفت: ترغیب سرمایه گذاران به ایجاد صنایع تبدیلی مواد غذایی و صنایع وابسته در روستاها و ایجاد زمینه مناسب برای تثبیت شالیزارها و جلوگیری از تغییر کاربری از دیگر فوائد کشت دوم در گیلان است.
کشاورزی تک محصولی قادر به تامین معیشت زندگی کشاورزان گیلانی نیست
وی ادامه داد: با افزایش تولیدات مواد غذایی استان علاوه بر خودکفایی در این محصولات می توان در جهت توسعه صادرات گام برداشت.
باید اذعان کرد که کشاورزی تک محصولی قادر به تامین معیشت زندگی کشاورزان گیلانی نیست و باید از حالت تک محصولی خارج و از اراضی مستعد بیش از یک نوبت در سال استفاده شود، با آگاه سازی کشاورزان استان از فوائد بسیار کشت دوم و ترویج این کشت و ارائه اطلاعات لازم در مورد محصول مناسب کشت در هر منطقه، میزان بذر و تاریخ کاشت و همچنین ارائه تسهیلات می توان زمین های حاصلخیز این خطه از شمال ایران را از شش ماه بی استفاده ماندن خارج ساخت.