مصطفی رحماندوست، شاعر و نویسنده در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به حضور خود در شصت و چهارمین نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت با اشاره به دوران تصدیگری خود در دفتر مجامع و تشکلهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در زمانی که من مدیر دفتر مجامع بودم به سراغ آقای خاتمی، وزیر وقت رفتم و عنوان کردم که ما در حوزه نویسندگی دو مشکل عمده داریم. یکی اینکه ناشران و نویسندگان ما زبان بلد نیستند و دوم اینکه فرمول و روش تعامل با ناشران و نویسندگان جهان را نمیدانند.
وی ادامه داد: با توافقی که به عمل آمد قرار شد ما در هر نمایشگاه خارجی دو نویسنده و دو شاعر ایرانی نسبتا موفق را بفرستیم و برای کلاس زبان آنها هم البته برنامهریزیهایی کردیم که البته به نتیجهای نرسید. این ماجرا که تحقق یافت و دوستان که رفتند و برگشتند تازه متوجه شدند که تنها «علی آباد کهنه» شهر نیست و فهمیدند اگر میخواهند با دنیا تعامل کنند، باید بده بستان داشته باشند، چیزهایی را بدهند و در مقابل چیزیهایی را دریافت کنند.
رحماندوست افزود: کار دیگری که در آن سالها انجام شد ارسال ترجمه انگلیسی آثار منتخب ادبیات ایران برای ناشران خارج از کشور بود و از آنها میخواستیم در صورت تمایل برای انتشار آنها با نویسنده و ناشر آنها تماس بگیرند و قرارداد ببندند. ارشاد در واقع تنها تسهیل کننده ارتباط میان آثار تولید شده در ایران با جهان بود. در این راه حدود 70 عنوان کتاب هم مرحله قرارداد رسید.
این نویسنده و شاعر ادامه داد: بعد از اینکه من از این سمت بیرون آمدم، دوستی که به جای من منصوب شد روزی با بستهای نامه که از خارج کشور به دفتر ارسال شده بود آمد سراغ من و پرسید که این نامهها چیست و من برایش توضیح دادم. گفت اینها به درد ما نمیخورد. ما میخواهیم برویم در یکی از کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق نمایشگاه کتاب قرآنی بزنیم و تنها برای قرآن کار کنیم.
رحماندوست و هادی خورشاهیان در غرفه خبرگزاری مهر در نمایشگاه
وی همچنین گفت: شنیدم که رفتند در آن کشور و نمایشگاه را هم برپا کردند، ولی آنچه از ایران با خود برده بودند، یک کامیون برنج و مرغ بود برای تغذیه خود در ایام نمایشگاه و چند خطاط که اسم بازدیدکنندگان را روی کاغذ به فارسی مینوشتند و به آنها میدادند! اما تنها کاری که در این نمایشگاه رخ نداد معرفی آثار حاضر در آن به زبان روسی بود.
رحماندوست تاکید کرد: حرف من این است که مشکل ما تنها این نیست که نویسندگان ما ابزار حضور در نمایشگاههای خارجی را نمیدانند. ولی وقتی یک مشکل اجتماعی برای اهل فرهنگ رخ میدهد، وظیفه نهاد و وزارتخانه متولی است که بیاید و فکری به حال آن بکند. الان نویسندههای ما باید به شیوهای اجباری به تعلیم زبان انگلیسی بپردازند. من در نمایشگاه فرانکفورت امسال از 18 نفر از مسئولان وزارت ارشاد حاضر در نمایشگاه خواستم که به انگلیسی برای من سئوالی بپرسند و آنها قادر نبودند؛ البته خودم زبان انگلیسی میدانستم و هدفم سنجش میزان اطلاع آنها بود و من نمیدانم حضورشان در این نمایشگاه اساسا برای چه چیزی بود.
رحماندوست همچنین با اشاره به وضعیت فعلی ادبیات کودک و نوجوان ایران در مقایسه با جهان گفت: دو حرف در این جا باید زد. از حیث ظرفیت بالقوه ادبیات کودک ما، هم از نظر متن و هم از نظر تصویرگری در شرایط مطلوبی هستیم و همه آنچه الان داریم را اگر در دنیا مطرح کنیم، بسیار بسیار بالاتر از وضع فعلی قرار میگیریم. اما از نظر وضعیت بالفعل جایگاه ما اصلا مناسب نیست. در سال شاید 5 یا 6 کتاب ما به زور به زبانهای دیگر ترجمه شود که آن هم حاصل تلاش خود نویسنده و یا ناشر ماست و این اصلا مطلوب نیست.