به گزارش خبرنگار مهر، چندین سال است که مراسم شیرخوارگان حسینی در تمام نقاط کشور برگزار می شود و استقبال بسیار خوبی نیز از این برنامه شده است اما مردم شهرستان ابرکوه از ده‌ها سال قبل و در آیین تعزیه روز عاشورا که با حرکت در خیابانها برگزار می شود به نوعی دیگر این مراسم را اجرا می کرده اند و هنوز نیز این برنامه ادامه دارد.
گهواره ها در هیئت های ابرکوه با آهنگ هایی پرسوز به حرکت در می آیند و طفل شش ماهه امام حسین(ع) راکه اکنون دیگر جایش خالی است و خونش بر دستان پدر؛ آسمان را رنگین کرده است به آرامش می خوانند و مقدم برگشت او از سفر کربلا را گرامی می دارند.
در ابرکوه و از زمان های قدیم به صورت نمادین گهواره ای را به یاد شیر خواره امام حسین(ع) تهیه می کردند، صبح عاشورا بر روی تخته ای می گذاشتند و چهار پیرمرد بر روی شانه های خود حمل می کردند و پشت سر زنجیر زنان حرکت می کردند و پیرمردی نوحه هایی خاص می خواند و افراد مسنی که پشت سر گهواره حرکت می کردند با یک بیت جواب نوحه را می دادند و اکنون هم برخی از این اشعار در گهواره هیئت های مختلف خوانده می شود و برخی از آنها فراموش شده است که از زبان حامد اکرمی محقق ابرکویی به بیان پاره ای از این اشعار می پردازیم.
نحوه خواندن عبارات لالایی ها سوزناک است و اشک را بر چشم ها می نشاند و جمله "لایی لایی از سفر برگشته رودم" پاسخ این نوحه است که با سبک خاصی خوانده می شود.
"محو سیمای برادر گشته رودم / لایی لایی از سفر برگشته رودم
شیر را از پستان مادر / خدا، خورشید رودم / لایی لایی از سفر برگشته رودم
خدا سحر بخوابد/ آهسته رانید خدا گریان رباب است/ لایی لایی از سفر برگشته رودم
خدا اصغر بخوابد / لایی لایی از سفر برگشته رودم
در گهواره خوابت می کنم / طفل صغیرم لایی لای / لایی لایی از سفر برگشته رودم
گهواره شد تابوت تو /خون گلو شد قوت تو / لایی لایی از سفر برگشته رودم
شد خاک عالم بر سرم / مادر بیا مادر بیا / لایی لایی از سفر برگشته رودم
در گهواره خوابت کنم / شد با تیغ کین گلویت چاک و چاک / لایی لایی از سفر برگشته رودم
حلقت جدا شد برای دین / طفل صغیرم لای لای / لایی لایی از سفر برگشته رودم
طفل صغیرم لای و لای / اصغر بخوابد لای و لای / لایی لایی از سفر برگشته رودم
ای آلای و لای / اصغر بخوابد لای و لای / لایی لایی از سفر برگشته رودم
دیده زینب بود بهر تو در انتظار / لایی لایی از سفر برگشته رودم
ای آلای و لای/ لا لا جونم لا لایی / لایی لایی از سفر برگشته رودم
شهید در غرق خونم لایی لایی / لایی لایی از سفر برگشته رودم
کربلا ! یا حرمله با تیغ نبود / یا سر دست حسین ، اصغر شیر خوار نبود/ لایی لایی از سفر برگشته رودم".
در مسیر حرکت گهواره و یا در زمان هایی که هیئت ها منتظر حرکت هیئت های جلوتر هستند، گهواره را بر زمین می گذارند، مردم کودکان خود را داخل آن می گذارند و پولی را به گهواره هدیه می کنند.
مسئول گهواره نیز که پول های نذری را جمع می کند؛ نقل و یا تکه ای نبات از درون گهواره به صاحب کودک هدیه می کند.
استاد هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی آئینی کشور که تاکنون چندین بار از ابرکوه دیدار و آیین های عزاداری این شهرستان را از نزدیک مشاهده کرده است در گفتگوی تلفنی با خبرنگار مهر به بیان دیدگاه های خود در مورد این مراسم پرداخت که در این گزارش به بیان دیدگاه های وی در مورد "گهواره ها" در آیین های عزاداری و به ویژه در شبیه خوانی و تعزیه ابرکوه می پردازیم و در فرصت های دیگر به بیان برخی از نظرات این محقق کشور در مورد دیگر مراسم عزاداری محرم در این شهرستان که به اظهار وی برخی از آنها دارای ویژگی های خاص در کشور است، می پردازیم.
جاوید اظهار داشت: "گهواره علی اصغر" را باید در آیین های عزاداری زنان ببینیم که آئین هایی ویژه خود دارند و اکنون در بوشهر نیز این مراسم وجود دارد.
وی افزود: در بوشهر و بعد از اذان صبح عاشورا، زنان در حسینیه جمع می شوند، گهواره ها را تکان می دهند، نوحه سرایی می کنند و لالایی سر می دهند و لالایی تیتراژ سریال مختار نمونه ای از این لالایی ها است.
این محقق در مورد گهواره هایی که در مراسم عاشورای ابرکوه به کار می روند نیز می گوید: اگر چه در ابرکوه به این رسم توجه چندانی نشده و کمرنگ شده است ولی تنوع گهواره ها در این شهرستان برایم بسیار جالب است.
جاوید گفت: تحقیقاتی انجام دادم تا مشخص شود که آیا چنین گهواره هایی در سرزمین عربستان وجود داشته است یا خیر که متوجه شدم که گهواره های آنان از نوع طنابی بوده است و این گهواره ها سابقه ایرانی و مخصوص فرهنگ ایرانی است و فرهنگ ایرانی ها حضرت علی اصغر(ع) را در باور خود در گهواره ایرانی دیده است.
-------------------
گزارش: رحیم میرعظیم