سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با بیان اینکه کشورهای اسلامی از طریق این پایگاه می توانند وضعیت علمی خود را تحلیل کنند، گفت: پس از ایران 16 کشور اسلامی می‌توانند از طریق این پایگاه وضعیت علمی خود را مشاهده کنند.

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر جعفر مهراد با اشاره به تحلیل داده‌های اخیر برگرفته از ISC در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورهای اسلامی که نشریات علمی خود را در ISC ثبت و نمایه سازی می‌کنند، افزود: بررسی داده‌های ISC نشان می‌دهد که اکثر مجلاتی که در کشورهای اسلامی چاپ و در ISC نمایه‌سازی می‌شود در حوزه علوم انسانی است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با تاکید بر اینکه علوم انسانی به حل مسائلی مبتنی بر بافت همان جامعه توجه دارد، اظهار داشت: پایگاه‌هایی مانند تامسون رویترز(ISI) حداقل با توجه به ماهیت تجاریشان برای نشریاتی که در این حوزه علمی در سطح کشورهای مختلف دنیا منتشر می‌شوند، اهمیت چندانی قائل نیستند. از این رواندک نشریاتی که از جهان اسلام در این پایگاه‌‌ها نمایه می‌شود، علوم انسانی تقریبا جایگاهی ندارد.

وی با اشاره به اهمیت علوم انسانی در پایگاه استنادی ISC خاطرنشان کرد: اساسنامه پایگاه استنادی علوم جهان اسلام این پایگاه را موظف کرده است تا به علوم انسانی توجه ویژه‌ای داشته باشد و هم اکنون بیش از نیمی از نشریاتی که در این پایگاه نمایه می‌شود متعلق به علوم انسانی است.

مهراد ادامه داد: توزیع موضوعی نشریات در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نشان می‌دهد که علوم پایه، پزشکی، فنی مهندسی، علوم کشاورزی، هنر و دامپزشکی به ترتیب 15 درصد، 14 درصد، 9 درصد، 5 درصد، 2 درصد و یک درصد از سهم کل نشریات نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام را به خود اختصاص دادند.

وی یادآور شد: همزمان با نمایه شدن نشریات کشورهای اسلامی در ISC، مقالات این کشورها نیز نمایه می‌شود. بنابراین هم ما و هم کاربران ISC در کشورهای اسلامی به سادگی می‌توانند به تحلیل علم و تعیین نقاط قوت و ضعف خود در جهت اعتدال علمی بپردازند.

به گفته وی هم‌اکنون پس از جمهوری اسلامی ایران، کشورهای سوریه، مالزی، عربستان، مصر، اردن، پاکستان، لبنان، عراق، لیبی، کویت، امارات متحده عربی، تونس، ترکیه، عمان، مراکش و بنگلادش از جمله کشورهایی هستند که قادرند با توجه به داده‌های پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به تحلیل تولید علم در کشورهای خود پرداخته و با ترسیم نقشه علمی کشورشان نسبت به نقاط ضعف و قوت خود واقف شوند.

دکتر مهراد به نمونه‌ای از تحلیل داده‌ها در ISC و در ارتباط با کشور کویت اشاره کرد و ادامه داد: از طریق نمایه استنادی علوم که یکی از زیر مجموعه‌های ISC است می‌توان پر تالیف‌ترین نویسندگان این کشور را به عنوان نمونه تعریف کرد:

پرتالیف ترین نویسندگان کویت در ISC

رتبه نام درصد کل از انتشارات
1 عدنان الحموی 0.89
2  محمد رفقی عیسی 0.58 
زیاد القطب  0.49
4 حاتم النجدی   0.45
محمد دبس  0.31 
6  حمدی ابوکیله  0.31
خضر الا حمد   0.31
عیسی الغزالی 0.27 
 بسام المعصرانی 0.22 
10 سعید الاسعد 0.22

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با بیان اینکه از طریق ISC، می‌توانیم مشارکت نویسندگان کویت را نیز در تالیف مقالات علمی مشخص کنیم، اضافه کرد: علاوه بر آن می‌توان چند نویسنده بودن مقالات را معین کرد. در نمودار زیر، سهم نویسندگان کویت (نسبت نویسندگان به مقالات) تعیین شده است:
 

مهراد در این باره توضیح داد: بر اساس نمودار بالا مشارکت و سهم نویسندگان کشور کویت در تولید مقالات وضعیت مناسب و مطلوبی ندارد. طبق داده‌های ISC بیش از 65 درصد از مقالاتی که از نویسندگان کویت به چاپ رسیده و در ISC نمایه می‌شوند دارای یک نویسنده، تقریبا 16 درصد از مقالات دارای دو نویسنده و در حدود 5/10 درصد از مقالات این کشور توسط 3 نویسنده به رشته تحریر درآمده است.

وی افزود: در حالی که نظر به اهمیت کارهای تحقیقاتی که به صورت تیمی و گروهی انجام می‌گیرد، انتظار می‌رود که تولید کنندگان مقالات نیز که معمولا برگرفته از تحقیقات علمی است به صورت گروهی و با همکاری یکدیگر نسبت به تالیف مقالات اقدام کنند.

سرپرست ISC مشارکت موسسات آموزش عالی این کشور در تولید مقالات را از دیگر داده‌های این پایگاه دانست و خاطرنشان کرد: نمودار سوم، سهم و مشارکت موسسات آموزش عالی و تحقیقات علمی کشور کویت را نشان می‌دهد که نشان می‌دهد مقالات علمی توسط یک یا بیشتر از یک موسسه علمی به رشته تحریر درآمده است.
 
 
به گفته مهراد بر اساس این نمودار بیش از 91 درصد از مقالات علمی کشور کویت توسط یک موسسه، 7 درصد توسط 2 موسسه و 30/1 درصد توسط 3 موسسه با همکاری و مشارکت هم تالیف شده است.

وی یادآور شد: کویت کشور کوچکی است و تعداد دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی آن اندک و به تبع آن تعداد اعضای هیات علمی شاغل در آموزش و پژوهش نیز کم است.