به گزارش خبرنگار مهر، جنوب استان کرمان بدون شک یکی از مناطق محروم کشور محسوب می شود که هر چند با تشکیل ستاد راهبری جنوب و اقداماتی که در چارچوپ این ستاد انجام شد شاهد بروز تحولاتی در ابعاد مختلف اقتصادی، صنعتی و فرهنگی بود اما گویی عمق محرومیت این منطقه که به بی توجهی سالهای متوالی مسئولان و خان محوری در دوران طاغوت باز می گردد آنچنان عمیق است که محرومیت زدایی کامل از این منطقه به سالها توجه و صرف بودجه مناسب نیاز دارد.
یکی از طرحهای که در سه دولت قبل در جنوب کرمان انجام شده و همچنان نیز ادامه دارد طرح کپر زدایی بود.
آغاز داستان کپر نشینی
سالها قبل یکی از نمایندگان مجلس جنوب کرمان پرده از نوع زندگی ابتدایی عده ای از مردم محلی در عنبرآباد در روستایی به نام پیدنکوئیه برداشت و توجه همگان به جنوب کرمان و محرومیت زدایی در آن جلب شد در این میان همه به یک نکته توجه داشتند و آن اینکه برخی از این مردم در خانه های کپری زندگی می کنند و این مسئله را اوج محرومیت مردمان مناطق محروم جنوب کرمان می دانستند.
در همین چارچوب بود که طرحی به نام کپر زدایی جنوب کرمان در دستور کار قرار گرفت و هم زمان نیز در استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان نیز آغاز شد و در نهایت هزاران کپر به مرور زمان تبدیل به خانه شد و نباید از کنار این نکته نیز گذشت که همچنان نیز بسیاری در جنوب کرمان در کپر زندگی می کنند و در انتظار ساخت خانه های مدرن امروزی.
کپرزدایی یا کپرزایی/ کپر بخشی از میراث معنوی جنوب کرمان
از این نکته که بگذریم مسئله دیگری در این خصوص به شدت جلب توجه می کند و آن اینکه کپر نشینی به بخشی از زندگی مردم جنوب کرمان تبدیل شده است و به نوعی جزئی از سنت فرهنگ و روش زندگی مردم است به گونه ای که بسیاری از این مردم همچنان به زندگی در کپرها گرایش دارند و در کنار خانه های نوساز خود اقدام به احداث چندین کپر کرده اند.
در واقع محل زندگی این افراد هم اکنون تلفیقی از کپر و ساختمانهای امروزی است.
کپرزدایی یک اشتباه بزرگ/ سازه ها باید مطابق معماری بومی ساخته می شد
سرپرست کمیته امداد در آخرین سفری که به استان کرمان داشت از طرح کپرزدایی به عنوان یک اشتباه بزرگ یاد کرده و آن را از ابتدا یک اشتباه دانسته است و گفته که کپرزدایی در واقع همان دخالت در زندگی سنتی و کپر نشینی بوده است و این مسئله را مطرح کرده است که باید طرح به گونه ای از نخستین روزها طراحی می شده است که به بهسازی کپر ها بینجامد نه اینکه بخواهیم آنها را از زندگی مردم حذف کنیم.
حسین انوری افزود: طرح کپرزدایی و امثال آن می تواند فرهنگ یک منطقه را با چالش مواجه کند و عدم کارایی این طرح را در عدم استفاده از خانه های نو ساز می توان دید.
سنتها نباید قربانی طرحهای عمرانی شود
وی اما تاکید دارد که باید ساماندهی و بهسازی کپرها انجام می شد اما در اجرای این طرح در نهایت حفظ سنتهای محلی و بومی نباید قربانی اجرای طرح کپرزدایی می شده است.
سخنان سرپرست کمیته امداد در واقع گفته بسیاری از کارشناسان فرهنگی در جنوب استان کرمان است، اینکه محرومیت زدایی در جنوب کرمان و احداث سازه های جدید به جای کپرهای قدیمی باید انجام می شد و امری اجتناب ناپذیر است و همگان بر آن صحه می گذارند که در همین راستا نیز هزاران خانه روستایی در جنوب استان کرمان بنا نهاده شده است اما نکته اینجاست که هم اکنون بسیاری از این خانه ها بدون استفاده مانده اند زیرا شرایط آب و هوایی و عادات زندگی روستائیان همچنان زندگی در کپر را برای آنان اجتناب ناپذیر کرده است.
گرمای شدید در منطقه و شرجی بودن هوا در کنار نواسانات برق و عدم هم خوانی با خصوصیات فرهنگی موجب شده است برخی مردم به همان کپرهایی پناه ببرند که از شاخ و برگ درختان خرما ساخته و به صورت طبیعی خنک می شد اما موجب گرمای بیشتر کانونهای زندگی روستائیان می شد.
لزوم توجه به معماری بومی در ساخت و سازهای جنوب کرمان
آن که باید روی می داد کار کارشناسی در خصوص نوع سازه ها بود در واقع می باید کپرها به سازی و نوع جدیدی از ساخت و ساز در این منطقه ارائه می شد.
که می توان به تلفیقی از سازه های جدید و کپر نشینی اشاره کرد که متاسفانه مورد توجه قرار نگرفت و در نهایت نتیجه طرح کپرزدایی در برخی موارد کپرزایی شد به طوریکه در کنار بسیاری از خانه های ساخته شده هم اکنون کپرها نیز خودنمایی می کنند.
گرمای بیش از حد هوا در اغلب فصول سال موجب شده است زندگی در کپرها ادامه داشته باشد و چند صباحی در فصل زمستان مردم به خانه ها نقل مکان می کنند و در سایر فصول کاربری های دیگری به خانه های نو ساز داده اند.
کپر نشانه محرومیت نیست بلکه نوع زندگی نماد محروم بودن مردم است