برنامه سینمایی هفت شب گذشته اختصاص به حواشی گوناگونی از جمله صحبتهای فریبرز عرب نیا درباره دلائل حاضر نشدنش سر صحنه سکانس آخر فیلم و بحث درباره ریزش مخاطب در سینما با حضور محمد درمنش و جواد نوروزبیگی داشت.

به گزارش خبرنگار مهر، برنامه شب گذشته هفت 24 آذرماه اختصاص به نقد و بررسی فیلم سینمایی "بی خود و بی جهت" با حضور مسعود فراستی و مهرزاد دانش منتقد مهمان برنامه داشت. همچنین میزگرد هفته نیز ریزش مخاطب را در سینمای ایران با حضور جواد نوروزبیگی و محمد درمنش مورد بررسی قرار داد.

نظرسنجی برنامه اختصاص به طرح این سئوال داشت که چه عواملی در برون رفت سینمای ایران از اوضاع کنونی می تواند تاثیرگذار باشد که در پایان از بین سه گزینه تمکین همه از قانون، ائتلاف همه طیف های سینمایی و تعامل مدیریت سینما با سینماگران گزینه سوم بیش از 50 درصد آرای مردمی را از آن خود کرد.

احساس وظیفه حوزه هنری

در ابتدای برنامه محمد حمزه زاده معاون هنری و قائم مقام حوزه هنری مهمان تلفنی برنامه بود و درباره اختلافات حوزه هنری و سازمان سینمایی توضیح داد. حوزه هنری در ابتدای سال احساس وظیفه کرد که ترمز تخلفات سینمای ایران را بکشد اما مسئولان سازمان سینمایی به جای حل این مشکل بیشتر گره‌اندازی کردند.
 
وی همچنین درباره عملکرد حوزه هنری در جشنواره فیلم فجر امسال عنوان کرد: جشنواره فجر یک اتفاق داخلی است و در زمان این رویداد سینماهای ما در اختیار نمایش فیلم های جشنواره قرار می‌گیرند اما پس از آن اگر باز هم مشکلی وجود داشته باشد نام فیلم های مسئله‌دار به صورت محرمانه اعلام خواهد شد. تلاش حوزه هنری برقراری امنیت روانی خانواده‌ها و حیثیت نظام است.
 
در ادامه برنامه پژمان لشکری پور نماینده بنیاد فارابی درباره مشکلات پیش آمده در فیلم سینمایی "چ" و حضور نیافتن فریبرز عرب نیا در سکانس پایانی فیلم روی خط آمد و در این باره توضیح داد بحث رسیدن یا نرسیدن فیلم به جشنواره ارتباطی به اتفاقات پیش آمده ندارد و همه عوامل تلاش می کنند که فیلم در جشنواره فیلم فجر رونمایی شود اما به دلیل احترامی که برای جشنواره قائلیم معتقدیم که فیلم با کامل شدن مراحل فنی به جشنواره ارائه می شود و حضور و یا عدم حضور پروژه چمران باید منوط به اتمام همه مراحل فنی باشد.
 
قاتم مقامی: عرب نیا دستمزدش را کامل دریافت کرده است
در ادامه نیز علی قائم مقامی مدیر تولید فیلم پشت خط آمد و درباره اختلافات پیش آمده گفت: روز شنبه قرار بود سکانس پایانی فیلم در دکور میدان اسلحه سازی و با تجهیزات و هلیکوپترهایی که از قبل برنامه ریزی شده بود فیلمبرداری شود که فریبرز عرب نیا متاسفانه سر صحنه حاضر نشد. وی در طول فیلمبرداری نیز مشکلاتی داشت اما در این میان ما هیچ‌گاه خلف وعده نکردیم.
 
وی افزود: تا جایی که تا 19 آذرماه امسال دستمزد وی پرداخت شده است اما متاسفانه با حضور نیافتن عرب‌نیا، ابراهیم حاتمی‌کیا مجبور شد با تمهیداتی فیلم را به پایان برساند. این پروژه جزو یکی از سنگین‌ترین برنامه‌هایی است که تا به حال در سینمای ایران ساخته شده و تمام همکاران از جمله گروه دکور و تدارکات برای به ثمر رسیدن فیلم از جانشان مایه گذاشته‌اند.
 
نمایش پشت صحنه فیلم سینمایی" به خاطر پونه" به کارگردانی هاتف علیمردانی و بازی فرهاد اصلانی و هانیه توسلی پس از هفته‌ها که به دلیل فشرده بودن برنامه پخش آن به تعویق می‌افتاد قسمت بعدی برنامه شب گذشته بود.
 
در ادامه برنامه، فریبرز عرب نیا بازیگر فیلم "چ" پشت خط آمد و درباره اظهارات قائم مقامی و لشگری پور گفت: من بنا نداشتم و ندارم که درباره " چ" صحبت کنم اما در پیرو صحبت‌هایی که در سه برنامه هفت به آن اشاره کردم تصمیم دارم درباره اتهاماتی که در طول این یک هفته به من زده شده صحبت کنم.
 
عرب نیا: قائم مقامی دروغ می‌گوید!

وی ادامه داد: قائم مقامی در دو مورد از صحبت هایش به وضوح دروغ گفت و در دو مورد دیگر در زمان فیلمبرداری هم خودشان باعث ایجاد بحران شدند. کل ماجراها از این قرار است که من قراردادی داشتم که به مفادش به شدت وفادار بودم اما افرادی در این پروژه به این قرارداد عمل نمی کردند. من به حفظ استانداردها و قوانین در سینما معتقد هستم .
 
عرب نیا توضیح داد: یکی از موارد دروغی که قائم مقامی عنوان کرد این بود که من تا 19 آذر دستمزدم را دریافت کردم که این مسئله صحت ندارد و مسئله دیگر اینکه تجهیزات بسیار زیادی برای فیلمبرداری سکانس پایانی تدارک دیده شده بود که به خاطر حضور من این سکانس با مشکل روبرو شد. من به خاطر حرمتی که برای بازی در فیلم قائل بودم تا به حال دوست نداشتم در این باره صحبت کنم.
 
بازیگر شوکران عنوان کرد: اصلا بحث دستمزد مطرح نبوده . از دو هفته قبل برای پایان یافتن قراردادم با گروه مذاکره کردم . من چهار ماه و 20 روز با این پروژه قرارداد داشتم و باید خودشان را با من هماهنگ می کردند. به خاطر این مدت حتی سفر حج را از دست دادم .
 
حاتمی کیا مشکلی با عدم حضور من نداشت

عرب نیا ادامه داد: در تاریخ ذکر شده من به لشگری پور اطلاع دادم که دیگر نمی توانم به دلیل اتمام قراردادم سر صحنه حاضر شوم اما وی به من گفت که امکان تمدید قرارداد را ندارم بنابراین طبق صحبت هایی که انجام شد حاتمی کیا به من گفت که هیچ مشکلی نیست و ما می توانیم سکانس آخر را بدون حضور تو فیلمبرداری کنیم. حتی یک ساعت از فیلم هم به خاطر من متوقف نشده است و می توانم بگویم که فینال بسیار خوبی هم برای کار گرفته شده بود.

 فراستی: " بی خود و بی جهت" اصلا فیلم نیست
 
نقد فیلم سینمایی " بی خود و بی جهت" بدون حضور کارگردان فیلم عبدالرضا کاهانی بخش بعدی برنامه بود. در این بخش که با حضور مسعود فراستی و مهرزاد دانش به عنوان منتقد مهمان برنامه برگزار شد، فراستی عنوان کرد: معتقدم که " بی خود و بی جهت" ما قبل نقد است و من به خاطر دانش در برنامه حاضر شدم.
 
وی ادامه داد: به نظر من حتی فیلمی ساخته نشده و تنها یکسری راش گرفته شده است . مشکل این فیلم مشکل فیلمنامه است که هیچ گاه جغرافیای خانه و اندازه آن را در فیلم نمی بینیم چون قصه ای در فیلم مطرح نیست و رفتار شخصیت ها جای داستان پردازی را می گیرد.
 
دانش در همین زمینه توضیح داد: این فیلم اثری نیست که بخواهیم با مختصات سینمای کلاسیک آن را بررسی کنیم. به نظر من این فیلم بهترین اثر کاهانی تا امروز است.
 
به عنوان نمونه تعریف و نقدی که بر فیلم های برگمان می شود هیچ ارتباطی به تحلیل فیلم های هیچکاک ندارد. این فیلم ابزورد است اما تعریف آن ارتباطی به ابزورد "در انتظار گودو" ندارد چون ابزورد های مختلفی در آثار پینتر، یونسکو و بکت مطرح شده است که با یکدیگر متفاوت هستند.
 
فراستی در همین باره گفت: متاسفانه فیلم ابزورد نیست باید دید هر چیزی که منطق ندارد را می توانیم ابزورد بنامیم. آیا تئاتر ابزورد و سینمای ابزورد یکی هستند؟ آیا ارائه real time درست است و باید واقعی باشد و منطق خودش را داشته باشد ؟ یا در این نوع فیلم ها منطق شخصیت ها باید مثل حضور "گودو" در " در انتظار گودو" باشد.  ذات قصه فیلم، سینما نیست بلکه تئاتر است. ما در یک محیط بسته داریم تنش بین چند شخصیت را می بینیم.
 
وی ادامه داد: دعوای نگار جواهریان با مادرش اصلا معلوم نیست که برای چه است. اگر این شخصیت فردی ایدئولوژی و مذهبی است پس حامله شدنش قبل از ازدواج رسمی برای چیست؟ باید دید فیلمساز چه موضعی نسبت به این افراد دارد. اگر او دختری معتقد و مسلمان است پس چرا این کار را انجام داده است.
 
دانش در این زمینه ادامه داد: کاهانی تلاش می کند بین تلفیق سبک ابزورد و داستان های قصه گو و کلاسیک ارتباطی به وجود بیاورد و همین کار فیلمساز را سخت کرده است در واقع این فیلم قصه هم دارد و قصه دو زوج با مشکلات مختلف را روایت می کند که در نهایت به یک تعادل موقتی می رسند.
 
وی افزود: در بحث ابزورد پلات کمرنگ است و شخصیت ها قرار نیست کامل و تمام به مخاطب ارائه شود . وقتی ارتباط بین شخصیت ها تا حدودی گنگ است در جاهایی عدم ارتباط داریم و این برخلاف سبک کلاسیک است که ارتباطات علت و معلولی در آن وجود دارد چون در این سبک اتفاقات هم عرض هم روی می دهد.
 
دانش ادامه داد: بحث تکرار نیز یکی از اصول اساسی ابزورد است که با سبک کلاسیک نمی توان آن را نقد کرد. فیلم کاهانی بسیاری از نکات فیلم های ابزورد را رعایت کرده است.
 
وی درباره شخصیت نگار جواهریان در فیلم گفت: الهه با شخصی ازدواج کرده که در تناقض بسیار با خود و خانواده اش است و دلیل دعوایش با مادر هم به همین علت است اما این شخصیت را نباید به کل افراد مسلمان و معتقد در جامعه تعمیم داد.
 
فیلم هم بی خود است هم بی جهت

فراستی در ادامه نقد فیلم گفت: به نظر من ویژگی ابزورد در منطق ابزورد است در این سبک هم منطق وجود دارد و آدم ها منطق خودشان را دارند . اینکه آدم ها در این فیلم کارهایی را مدام تکرار کنند ابزورد نیست بلکه نگاه سطحی به این سبک است. ما باید آدم ها و منطقشان را در همان فضا باور کنیم. معتقدم که فیلم بیش از هر چیز عنوانش درست است یعنی هم بی خود است و هم بی جهت.
 
دانش در پایان عنوان کرد: این نوع نظر در مورد نقد فیلم اصلا درست نیست. نام فیلم با توجه به سبک آن انتخاب شده و حتی ما در کمدهای کلاسیک هم شاهد ارائه ابزورد بوده ایم.
 
میزگرد هفته نیز اختصاص به حضور جواد نوروزبیگی و محمد درمنش درباره مسئله ریزش مخاطب در سینمای ایران داشت.
 
درمنش در ابتدای صحبت هایش عنوان کرد: برخی مسائل زیربنایی در بحث ریزش مخاطب مفعول واقع شده اند. یک بی تدبیری و سهل انگاری در طول دهه گذشته از طرف کل جامعه سینمایی باعث به وجود آمدن وضع موجود و برداشته شدن اعتماد مخاطب از سینما شده است. من معتقدم که یک پنج ضعلی که سه عامل آن داخلی و سه عنصر آن خارجی هستند باعث بروز این مشکلات شده است. یکی از 5 ضلع مورد بحث هم مدیران سینمایی هستند. دیگر منتقدین و رسانه ها و ضلع سوم خود سینماگران هستند که این جریان را سمت و سو داده اند. دو عنصر خارجی دیگر نیز شامل برخی دوستان بی اطلاع و کم اطلاع و دیگر دشمنان با اطلاع هستند.
 
نوروزبیگی: مسئله سینمای ما بی تدبیری مدیران است

نوروزبیگی نیز درباره این مسئله توضیح داد: مهمترین مسئله تدبیر مدیریتی است که ما به غلط آن را به بدنه سینما ربط می‌دهیم. چون فیلمساز فیلم خودش را می سازد و این مدیران هستند که باید در این زمینه کمک کنند. متاسفانه برخی از دوستان بی اطلاع ما همین مدیران هستند .
 
وی ادامه داد: مثلا امسال فیلمنامه های خوبی ارائه شده اما با توجه به ترسی که وجود دارد بیشتر این آثار با موافقت اصولی روبرو می شوند. این عدم اطلاع و آگاهی بین مدیران ما وجود دارد. چرا باید فیلمنامه های خوب ما با عدم تعامل فرهنگی مدیران به نتیجه نرسد و این آثار در نهایت به یک تله فیلم تبدیل شود.
 
نوروزبیگی افزود: مطمئنا امثال من و درمنش فیلمنامه های مبتذل ارائه نمی دهیم بنابراین باید یک راهنمایی در خصوص فیلمنامه ها به امثال ما ارائه شود نه اینکه کلا فیلمنامه ها را تصویب نکنند. تعدد مراکز تصمیم گیری در سینمای ما زیاد است اگر تایید شورای صنفی درست بوده پس چرا فیلمنامه ها در مراحل بعدی با موافقت اصولی مواجه می شوند.

درمنش نیز در این باره توضیح داد: معتقدم که بحث تدبیر مدیریت فقط به تصویب فیلمنامه ها برنمی گردد . از مدیران میانی تا مدیران ارشد همه بر این امر تاثیرگذار هستند و بر اساس سمت و سویی که می گیرند شرایط سینما را تعیین می کنند. هر مدیری قبل از برداشتن هر قدمی باید یک مانیفست و برنامه مدون برای خودش داشته باشد تا بداند در چند سال آینده قرار است چه کار کند.
 
وی ادامه داد: در حال حاضر سرپرست اداره نظارت و ارزشیابی کاملا اعتماد به نفسش را از دست داده و از ریسمان سیاه و سفید هم می ترسد چون فیلمنامه های خوب از طرف این مدیر مربوطه تایید نمی شود و خلاقیت فیلمسازان و فیلمنامه نویسان را کور می کند.
 
درمنش در پایان صحبت هایش عنوان کرد: دوستان کم اطلاع در اظهاراتی که در زمینه سینما می کنند یکی دیگر از مشکلات ماست. برخی از کسانی که تریبون در دستشان است پشتوانه و دانش کافی به اندازه مدیران سینمایی ندارند. اگر مدیران و سینماگران ما با هم همدل بودند باید جلوی این دوستان کم اطلاع می ایستادند. البته نظرات برخی از این افراد از روی دلسوزی و حسن نیت است. در نهایت معتقدم که باید در فضای جامعه سینمایی ما یک آشتی ملی و همگرایی صورت گیرد.
 
نوروزبیگی نیز در همین زمینه گفت: باید جلوی برخی افراد نشانه گذار بر روی فیلم ها گرفته شود. افرادی که تعبیر و تفسیرهای غیر معمول درباره فیلم ها ارائه می دهند. در دوره قبلی هم بر روی فیلم های توقیفی این نشانه گذاری ها صورت گرفت اما در مدیریت جدید عقیده مدیران چیز دیگری بود. مثلا فیلم " به رنگ ارغوان" که چندین سال توقیف بود در مدیریت جدید حتی از تلویزیون هم پخش شد.
 
در بخش دیگری از این برنامه نظرات برخی از اصحاب رسانه نیز درباره مشکلات به وجود آمده در سینما پخش شد.
 
تازه های اکران ، از هفت تا 7 و چهره ها که اختصاص به معرفی فعالیت های مریلا زارعی،امیر جعفری، صابر ابر، سروش صحت، ترانه علیدوستی، حامد کمیلی و انسیه شاه حسینی داشت بخش های دیگر برنامه شب گذشته هفت بودند.