به گزارش خبرنگار مهر، از سال 80 بحث ها برای انتقال کارخانه سرب و روی با تلاش اهالی مطبوعات و رسانه ها شروع شد، هر چند در آن زمان کسی از مدیران شرکت سرب و روی قبول نمی کرد که این کارخانه آلاینده است و سلامت شهروندان زنجان را به خطر می اندازد ولی امروز پرده از پرونده قطوری برداشته شده که مدیران حال حاضر کارخانه سرب و روی اذعان می کنند که کارخانه سرب و روی زنجان در گذشته آلودگی داشته ولی در حال حاضر این آلودگی ها کنترل شده است.
معادله ای چندمجهولی که تنها بازنده آن مردم زنجان هستند
هیچ یک از فعالان رسانه ای استان زنجان منکر این امر که کارخانه سرب و روی موجب اشتغال در سطح شهر زنجان شده، نیستند ولی جای صنعت پاک و جلوگیری از آلودگی زیست محیطی این کارخانه در کدام بخش از برنامه ریزیهای مدیران این کارخانه قرار دارد.
هیچ گزارش رسمی مبنی بر آلودگی آبهای زیرزمینی و هوا در سرب در زنجان وجود ندارد/ همه دروغ می گویند
محمود معمارنژاد که به تازگی بر سمت مدیرعاملی کارخانه سرب و روی ایران تکیه زده به ظاهر از مشکلات و معضلاتی که مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت و زیست محیط شهر زنجان داشته و دارد، بی خبر است و اظهار نظر مدیران بهداشتی و محیط زیست را قبول ندارد و تاکید می کند تنها آزمایشهایی که در آزمایشگاههای تهران و خارج از استان باشد مورد قبول است.
در حالی که شخص محمد رئوفی نژاد استاندار زنجان بارها به انتقال این کارخانه در کمترین زمان ممکن تاکید کرده است معمارنژاد زیاد موافق این قضیه نیست و مطلب عنوان شده در این خصوص در مطبوعات و رسانه ها را تشویش اذهان عمومی می داند.
معمارنژاد فضاسازی در این زمینه را باعث تشویش اذهان عمومی و مردم در جامعه توسط برخی افراد نافع و مطبوعات دانسته و ادامه می دهد: هیچ گزارش رسمی مبنی بر آلودگی آبهای زیر زمینی و هوا به سرب در زنجان وجود ندارد.
معمارنژاد با بیان اینکه در این زمینه با اشاره به اینکه آلودگی 60 تنی سیب باغات اطراف این مجموعه به سرب هنوز محرز نشده است، می گوید: این میزان سیب هنوز در رنج آلودگی است و به طور یقین میزان آلودگی این محصولات مشخص نیست.
وی در زمینه آلودگی سربی 60 تنی سیب های باغات حاشیه شرکت ملی سرب و روی ایران در زنجان می افزاید: هیچ منبع رسمی آلودگی این سیب ها را تایید نکرده است و سیب ها در سرخانه اند و هنوز وارد بازار نشده اند.
معمارنژاد که منکر آلودگی این کارخانه در حال حاضر است حرف های مدیران استان را در خصوص معضل کارخانه سرب و روی ایران رد می کند. هرچند معمارنژاد میراث دار کارخانه ای با فعالیت آلایندگی نزدیگ به دو دهه است.
تنها نگاهی گذار به آنچه مسئولان ارشد استان زنجان در خصوص آلاینده بودن و خطرات زیست محیطی کارخانه سرب و روی عنوان کرده اند به خوبی نشان می دهد که معمارنژاد واقعیت ها را منکر می شود و کاش معمارنژاد به جای تکیه یک جانبه به ایجاد اشتغال چنین صنعتی برای شهروندان زنجانی برای جواب دادن منطقی به موضع گیریهایی که وی آنها را تشویش اذهان عمومی عنوان می کند چشم به روی واقعیت نمی بست.
کارخانه سرب و روی سلامتی مردم را تهدید می کند
نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس، وجود کارخانه سرب روی در نزدیکی شهر بسیار را بسیار مضر دانست و گفت: این کارخانه سلامتی مردم را تهدید می کند و باید هرچه سریع تر منتقل شود.
محسن علیمردانی انتقال سرب و روی را دغدغه مردم و مسئولین استانی یاد کرد و گفت: با انتقال این کارخانه به نزدیکی روستای چپ چپ سلامتی شهروندان زنجانی تضمین می شود.
وی در ادامه از مشکل و درد کهنه استان زنجان گلایه می کند و می گوید: متاسفانه مسئولین استانی برای انتقال این کارخانه قول می دهند ولی از عملیاتی کردن خبری نیست و سرعت بسیار کم است.
نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس ادامه می دهد دغدغه نمایندگان مجلس شورای اسلامی سلامتی مردم است و در همه شرایط سلامتی مردم اولویت کارها بوده است.
علیمردانی تاکید کرد: به خطر افتادن سلامتی مردم قابل جبران نیست چرا که ضرر مادی و اقتصادی قابل جبران است ولی با سلامتی مردم نمی توان شوخی کرد.
هرچند مدیران استانی و نمایندگان مجلس به نوبه خود حرف های امیدوارکننده در خصوص تاکید بر انتقال کارخانه سرب و روی به مکان دیگر می زنند ولی معمارنژاد مدیرعامل کارخانه مطلب دیگر را عنوان می کند که بحث انتقال را تحت الشعاع قرار می دهد.
امید برای بهتر شدن وضعیت اقتصادی
معمارنژاد می گوید که تجهیزات فعلی نمی تواند منتقل شود و تنها در صورتی این کارخانه تعطیل می شود که منتظر بهتر شدن اوضاع اقتصادی کشور شویم تا آن موقع بتوانیم تجهیزات برای احداث کارخانه جدید در منطقه چپ چپ خریداری کنیم.
خریداری تکنولوژی نیازمند سرمایه‌ای در حدود 750 تا 800 میلیارد تومان است
مدیرعامل کارخانه سرب و روی زنجان با تأکید بر اینکه برای انجام این مهم باید یک تکنولوژی انتخاب شود ادامه می دهد: خریداری این تکنولوژی نیز نیازمند سرمایه‌ای در حدود 750 تا 800 میلیارد تومان است تا تکنولوژی مذکور به محل جدید انتقال داده شود اما مشکل اساسی در این زمینه، بحث تأمین خوراک این تکنولوژی است که اگر خوراک آن تأمین شود قطعاً ما این کار را انجام خواهیم داد.
معمارنژاد باید واقعیت ها را قبول کند و در برابر افکار عمومی و موضع گیری مسئولان مقاومت نکند چون آنچه که امروز زنجان و شهروندانی شاهد آن هستند در تضاد با حرف های وی است هرچند معمارنژاد به عنوان مدیرعامل کارخانه و نماینده سهامداران موظف است از فعالیتهای مجموعه تحت مدیریتش دفاع کند.
آلودگی خاک مناطق اطراف کارخانه سرب و روی به اثبات رسیده است
در این میان مدیرکل محیط زیست استان زنجان می گوید: آلودگی خاک مناطق اطراف کارخانه سرب و روی به اثبات رسیده و آزمایشهایی براساس تقسیم‌بندی آلودگی خاک صورت گرفته است و مطالعاتی راجع به گیاهان این منطقه انجام شده و نمونه‌برداری شده و آلودگی پوشش گیاهی منطقه به اثبات رسیده است.
امیر مهدویانی می افزاید: برای اطمینان از آلودگی این پوشش‌های گیاهی نیاز به نمونه‌برداری‌های جدید است؛ چرا که گزارش‌ها برای سنوات قبلی است که از سال 60 تا 90 ادامه داشته و با توجه به اقداماتی که در زمینه کنترل آلایندگی‌های کارخانه در دوسال اخیر انجام شده است، لزوم تجدید نمونه‌برداری‌ها احساس می‌شود.
وی با اشاره به اینکه میوه باغ‌های منطقه اطراف کارخانه باید ریزش شود، تأکید کرد: میوه‌های این باغ‌ها غیرقابل استفاده است و این میوه‌ها خود جاذب مواد رادیو اکتیویته هستند.
در این زمینه باید گفت: پسماندهای خطرناک انباشته شده در جاده قدیم زنجان- بیجار نیز هنگام بارش باران شسته شده و به آبهای زیرزمینی نفوذ می‌کند و این امر می‌تواند تهدیدی برای سلامت مردم استان حداقل در سالها و نسلهای بعدی باشد؛ با این حال تاکنون دستگاههای مسئول در این زمینه واکنشی در این رابطه نشان نداده اند.
وجود عناصر سنگین در برگ درختان گلابی، گیلاس و سیب طبق نتایج نمونه برداری های به عمل آمده به تایید می رسد و در درختان غیرمثمر هم به موجب نتایج مطالعات پژوهشی سال 1387 مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی، این آلودگی به تایید رسیده است و در گیاهان موجود میزان آلودگی سرب و روی و کادمیوم به فراوانی مشاهده شده است.
مسئول آزمایشگاه اداره کل حفاظت از محیط زیست با اشاره به اینکه آماده سازی زیرساخت ها در منطقه چپ چپ برای جابجایی پسماندهای کارخانه در حدود یک ماه طول خواهد کشید، یادآور شد: مشکل اصلی که در حال حاضر در رابطه با صنعت سرب و روی وجود دارد این است که طول عمر تاسیسات کارخانه سرب و روی به پایان رسیده است و اکثرا فرسوده شده است به طوری که این تجهیزات دیگر جوابگوی ادامه کار نیست و اگر این کارخانه بخواهد در همین محل فعلی به ادامه کار بپردازد باید به تغییر و اصلاح زیرساخت هایش بپردازد و یا اینکه موضوع انتقالش با سرعت و جدیت بیشتری پیگیری شود.
وی ادامه داد: ما در شهری زندگی می کنیم که در فاصله حدود 5 کیلومتری آن شهرک تخصصی روی با حدود 46 واحد صنعتی در فاصله 6 تا 7 کیلومتری مجتمع ذوب ناجی با حدود 46 واحد ذوب مس، در فاصله 3 کیلومتری جنوب شهر یک شهرک صنعتی با حدود 273 واحد صنعتی قرار دارد و شهرک صنعتی شماره دو نیز در جنوب غرب زنجان است که همگی باعث می شوند ما روز به روز با مشکلات عدیده ای مواجه باشیم. بنابراین نمی توان انتظار داشت که محیط زیست به تنهایی بتواند تمام مشکلات مربوط به آلایندگی این صنایع را برطرف کند.
وجود عناصر سنگین بیش از حد مجاز در خاک، میوه جات و درختان مثمر در زنجان
رحیم سروری زنجانی به نقش تأثیرگذار فلزات سنگین در حجم‌های بالا بر سلامت عمومی اشاره کرد و گفت: مطالعات حاکی از آن است که منابعی مانند خاک، میوه جات و درختان مثمر در زنجان دارای میزان عناصر سنگین بیش از حدمجاز است.
وی افزود: خوشبختانه شبکه آب شهری از این افزایش تأثیری نگرفته است اما آنچه مسلم است این است که ما مصرانه اعتقاد داریم که این کارخانه باید طبق جدول زمان‌بندی به محل جدید انتقال یابد.
شرکت سرب و روی زنجان که بنا به مطالب عنوان شده از سوی مسئولان بدون اخذ مجوزهای لازم از محیط زیست در محل حاضر مستقر است همواره صحنه بحث های کارشناسی و حتی غیرکارشناسی که بعضا غرض ورزانه بوده نیز بوده است که لزوم انتقال این کارخانه به محل دیگر را همواره مورد تاکید قرار می دهد.
بر اساس مستندات موجود سرانجام در سالهای پایانی دهه 80 با رایزنی های متعدد و پیگیری های مکرر و تبیین و تشریح اثرات زیانبار فعالیت شرکت در تهدید بهداشت عمومی، انتقال کامل مجموعه کارخانجات سرب و روی در جلسه مورخ 7/11/87 کمیته بررسی انتقال کارخانه، از محل فعلی به محل متناسب با ضوابط و معیارهای استقرار صنایع در حضور استاندار به تصویب حاضرین می رسد.
اداره کل محیط زیست استان زنجان از همان ابتدا به رغم مخالفت با استقرار کارخانه در محل حاضر در راستای تامین سلامت و بهداشت عمومی همواره نحوه فعالیت کارخانه را تحت پایش و کنترل مستمر خود قرار داد و با ابلاغ ضوابط محیط زیست در ادوار مختلف با صدور اخطاریه، مدیران شرکت را به نصب تجهیزات کنترل کننده آلودگی (فیلتر) بر روی خروجی دودکش ها و انسداد خروجی کانال منتهی به رودخانه زنجانرود تا حدود زیادی از تسری آلودگی به سایر نقاط جلوگیری کرد ولی در برخی موارد فعالیت شرکت در ایام بارندگی از طریق سر ریز شدن فاضلاب و عدم مدیریت بهینه در نگهداری فیلترهای منصوبه و دفع غیراصولی پسماندها با ایجاد آلودگی در منطقه مواجه بوده است و با این وجود نمونه برداری های به عمل آمده از تعداد سه حلقه چاه مونیتورینگ موجود در کارخانه حاکی از عدم تسری آلودگی به آبهای تحت الارضی است.
شهروندان زنجان و سریال ادامه دار انتقال کارخانه سرب و روی
شهروندان زنجان در حالی بیش از 20 سال از آلاینده های سرب و روی دست و پنچه نرم می کنند که هنوز انتقال کارخانه سرب و روی از نزدیکی شهر زنجان و در مسیر ورزش بادهای وزنده به داخل شهر در هاله ای از ابهام است و شاید سریال انتقال کارخانه سرب و روی ایران در بازیهای اقتصادی و سیاسی تدوام یابد و این سریال دنباله طولانی تر داشته باشد.
..............................
گزارش: رحیم مقدمی