رضا نوروزی جعفری در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: یکی از مسائل و مشکلاتی که شاید هنوز بحران و معضل نشده و اگر برای آن تدبیری نکنیم، تبدیل به معضل خواهد شد همین زنده شدن فقر در حوزه زنان سرپرست خانوار جوان به دلیل طلاق است.
وی بیان داشت: متأسفانه رشد طلاق در کشور زیاد شده و عمر زندگی ها پایین آمده است. به این معنی که در سال 90 عمر زندگی ها کمتر از هشت سال بود و 13.8 درصد طلاق های کشور در کمتر از یک سال اول زندگی مشترک اتفاق افتاد که این تولید کننده زنان سرپرست خانوار جوان است، یعنی این موضوع ساز و کار خاص خود را خواهد داشت.
مدیرکل امور حمایتهای اجتماعی کمیته امداد امام خمینی(ره) کشور ادامه داد: کمیته امداد با این رویکردعجین بوده و از اول انقلاب با این نوع فقر دست و پنجه نرم کرده و موفقیتهای خوبی هم داشته است، ولی در این فضای جدید باید سرعت را در برنامه ریزی و خدمات تنظیم کنیم که از معضل فقری که در حال ایجاد است و کمیته امداد و بسیاری از دستگاه های دیگر در آن دخیل نیستند جلوگیری شود.
وی تصریح کرد: سازمان هایی که متولی فرهنگسازی شده اند، وقتی کارشان ضعیف است، ترکش هایی را وارد این کار می کنند که باید آن را تنظیم و شناسایی کنیم که این ترکشها چه جایی هستند و هشدار دهیم که از ایجاد فقر پیشگیری شود و از یک منظر می توانیم خدمات خود را متناسب با مخاطبان جدید ارائه دهیم.
برگزاری همایش یک وسیله برای حمایت از سلامت خانواده بود
نوروزی جعفری با اشاره به همایش اخیر "ارتقای سلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوار استان تهران" اضافه کرد: برگزاری همایش هدف نیست، بلکه یک وسیله برای حوزه حمایت از سلامت خانواده مرکز است و این دومین همایشی بود که با این عنوان برگزار شد که یک همایش در استان قزوین، یک همایش در تهران و همایش بعدی در اصفهان برگزار خواهد شد. همه اینها برگزار می شود که معضلات و مشکلات خود استان بیشتر مطرح شود و یکی از نتایج همایشی که در سال گذشته برگزار شد این بود که به سمت رفع نواقص استانی حرکت کرده و کاربردی تر عمل کنیم.
50 درصد از زنان سرپرست خانوار غیر سالمند هستند
این مسئول افزود: کمیته امداد برای مخاطبان زن سرپرست خانوار که بیش از یک میلیون نفر تحت پوشش هستند، به خصوص برای قسمتی که زیر سن 50 سال هستند، اقدامات توانمندسازی به معنای توانمندی اجتماعی و اقتصادی کرده است که توانمندی اقتصادی بعید به نظر می رسد و با توانمندی های فرهنگی و روانشناسی شاید بتوان برای آنها کار کرد و سلامت جسمی آنها را تأمین کرد تا زندگیشان با کیفیتی بهتر در حوزه سالمندان ادامه پیدا کند.
وی اظهار داشت: حدود 50 درصد از زنان سرپرست خانوار غیر سالمند هستند که برنامه و هدف توانمندسازی با ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، روانشناسی و اقتصادی است و این باید مدنظر عده ای باشد که توانمندسازی را مساوی با اشتغال و خودکفایی می دانند ولی باید گفت که این طور نیست و در حوزه حمایت، ازدواج را یک توانمندی تعریف کرده و در راستای این توانمندی حرکت کردیم.
نوروزی جعفری ادامه داد: یک موضوع اساسی که اتفاق افتاده این است که باید خود مخاطب در نقش توانمندی سازی مشارکت داشته و هم در برنامه ریزی و هم در اجرا فعال باشد؛ فقط نباید برنامه را طراحی کنیم و به افراد بدهیم.
وی یادآور شد: در حوزه برنامه ریزی، مبحث سازماندهی است که مجریان هم می توانند در برنامه ریزی دخیل باشند و در حوزه استانی باید این اتفاق بیفتد که ارائه دهنده خدمات در برنامه ریزی در جایگاه خود نقش داشته باشد که باعث می شود برنامه و بسته خدمتی که تنظیم می شود، قابلیت اجرایی بالای داشته باشد که هم آموزش است و هم اینکه این سازمان را هدایت به برنامه ریزی و بسته های خدمتی که عملیاتی می شوند و در سنجش نامه ها ماندگار نمی شود، می کند.
باید همه انرژی ها را بگیریم و روی خانواده متمرکز کنیم
مدیرکل امور حمایتهای اجتماعی کمیته امداد امام خمینی(ره) کشور اضافه کرد: این جزو برداشتهای مناسبی بود که در چندین همایشهایی به آن رسیده ایم و بر روی نکات آن در حوزه سلامت برنامه ریزی می شود؛ در بحث تمرکز بر روی موضوع فقرزدایی یا توانمندی خانواده که عده ای بر روی آن صحه گذاشتند، کمیته امداد به معنی نقش پازلی در نظام اسلامی، کمیته امداد استان و مدیریت آن در نقش استانی و مدیریتهای شهرستانها به نحوی باید عمل کنند که بسته های خدمتی گوناگونی که هر کجا تولید می شود، مانند یک عدسی محدب بسته های انرژی را بگیرد و متمرکز بر روی خانواده کند.
وی بیان کرد: فرق عدسی محدب و مقعر این است که یک منشور وقتی نور به آن تابیده می شود، زیبایی قشنگی دارد، ولی عملکردی ندارد؛ نباید مانند یک عدسی مقعر روی یک منشور عمل کنیم، باید همه انرژی ها را بگیریم و روی خانواده متمرکز کنیم که این باید در سازمان اجرا شود.
نوروزی جعفری افزود: الان بسته های متفاوت ایجاد می شود ولی به نتیجه کامل نمی رسد و یکی از مشکلات مهم این است که در راهی که انجام می شود، تمرکز نمی شود.
بسته تشویقی ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار در سال 89 ارجاع مناسبی نداشت
وی تصریح کرد: بسته تشویقی ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار در سال 89 انجام شد و بررسی این سازمان در سال 90 نشان داد که اثر خود را چندان نگذاشته است و به این نتیجه رسیدیم که این بخشنامه ارجاع مناسبی نشده و در حوزه حمایت مانده است؛ مشاور امداد که نقطه انگیزشی این کار است و مشاوره می دهد که زن سرپرست خانوار به این سمت برود و به این توانمندی برسد، از این بسته تشویقی اطلاعات خوبی ندارد.
مدیرکل امور حمایتهای اجتماعی کمیته امداد امام خمینی(ره) کشور ادامه داد: آن بسته علاوه بر خدمات مالی، خدمات دیگری برای آنها تعریف کرده بود که در این سیستم جدید مجدداً این را مطرح کردیم و این را در آن سیستم به راحتی دیدیم؛ بعضی از مدیران در همه حوزه ها این را طراحی کرده اند و برخی از آنها در حوزه حمایت مانده اند و سازماندهی در برخی از مواقع محصور مانده است که خود را چگونه سازماندهی کنیم که برنامه ریزی انجام شده را به هدف برسانیم؟
وی بیان داشت: این موضوع شاید در بحث کلان پررنگ باشد؛ ولی در بحث جزء که به مدیریت شهرستانها می رسد، قسمت مدیریتی باید این کار را انجام دهد و سیستم، پرسنل و چارت سازمانی را طوری طراحی کند که این بسته های مختلفی که در حوزه های اجرایی طراحی می شود مانند حوزه حمایت، سلامت، اشتغال، فرهنگی و ... از طریق مدیریت شهرستان متمرکز بر روی خانواده شود و بتواند اثر خود را بگذارد.
برخی از نظرات بعد از دو سال وارد برنامه شده است
نوروزی جعفری اضافه کرد: این اتفاق دوباره در حوزه پشتیبانی که حوزه مالی، اداری و توسعه مشارکتهای مردمی است، می افتد و این از نقاط ضعف است که باید پررنگ شود تا اثرگذاری بیشتر شود و این سازماندهی باید به نحوی باشد که تصحیح کننده باشند، خدمات را تصحیح کند، اثر بخشی را بالا ببرد و با این دو هدف باشد و بازخوردهای آن گرفته شود، باید افراد باز خوردها را بگویند، برخی از نظرات بعد از دو سال وارد برنامه شده است و شاید آن کسی که این پیشنهاد را داده بود، اصلاً حضور نداشته باشد که باید از آنها استفاده کنیم.
وی عنوان داشت: بازخوردهای برنامه های پیشرفت در دفتر مرکزی حتی با مشورتهای استانی که گرفته می شود یقیناً در اجرا دچار مشکل می شود، پس بازخوردها را نیز هم همکاران در استان باید بگویند و هم در دفتر مرکزی که بتوانیم خود را اصلاح کنیم و حرکتهای بهتری داشته باشیم.
این مسئول افزود: باید به این توجه داشته باشیم که می خواهیم مشارکت در توانمندسازی داشته باشیم، باید بتوانیم انرژی ها و بسته هایی که در نظام اسلامی با پول بیت المال تولید می شود بر خانواده ها متمرکز کنیم؛ کمیته امداد خود را از بهزیستی جدا نکند و ... که همه این باید در خدمت فقرا انجام شود خود این افراد باید توانمند شود، توانمندی فکری، اجرایی و مدیریتی داشته باشند.
با تفکر سال 80 نمی توان در سال 91 قدم زد
وی تأکید کرد: از مجری آخر که مددکار خانواده است تا مدیریت کل باید توانمندی های خود را به روز کنند؛ با تفکر سال 80 و 85 نمی توانیم در سال 91 قدم بزنیم و سیستم فقر را مدیریت کنیم؛ باید خود را به روز کنیم که یک قسمت کار شخصی است و باید مطالعه داشته باشیم و یک قسمت وظیفه سازمانی است که باید آموزش و ارتقای هم مهارت مدیریتی و اجرایی و هم مهارتهای علمی داشته باشیم.
نوروزی جعفری ادامه داد: مطالعات و پژوهشهایی معمولاً در امداد و مرکز وجود دارد، ولی در استانها نیز اتفاقاتی که می افتد و مطالعه می کنند باید کاربردی باشد، بعضی از این مطالعات معضل یا مشکلی را از استان یا کشور حل نمی کند، باید سعی کنیم هر کسی که در این زمینه مطالعه می کند، این مشاوره را به او بدهیم که به عنوان مثال در حوزه سالمندان، در حوزه سلامت جسمی معضل داریم و این افراد باید بر روی این کار کنند که نتایج امداد قابلیت کاربردی و اجرایی داشته باشد و خدماتی که ارائه داده می شود حتماً باید سرمایه خانواده چه سرمایه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... را بالا برود و خدمتی نباشد که گم شود.
خدمات تحصیلی به فرزندان زنان سرپرست خانوار حلقه های فقر را از خانواده جدا می کند
وی یادآور شد: کاری که این سازمان انجام می دهد این است که خدمات تحصیلی به فرزندان این خانواده ها می دهند که این یک سرمایه گذاری است و سرمایه خانوار را بالا می برد، درست است از قسمت مالی نیست، ولی با این کار حلقه های فقر از خانواده جدا می شود، پس این یک سرمایه گذاری است.
مدیرکل امور حمایتهای اجتماعی کمیته امداد امام خمینی(ره) کشور اضافه کرد: برخی انتقاد می کنند که بعضی از این خدمات، توانمندسازی نیست، باید گفت که این توانمندسازی است، ولی با این عنوان که اگر نتوانیم حلقه فقر را قطع کنیم این در آن خانواده می چرخد؛ برخی از خانواده ها هستند که وقتی بررسی می کنیم، می بینیم از 50 سال پیش فقیر بوده اند پس باید به این باید دقت داشته باشیم که سرمایه خانوار بالا برود.
وی تصریح کرد: الگوسازی بسیار مهم است که قسمت عمده آن به دفتر مرکزی برمی گردد و کمک افراد را می طلبد؛ برای توانمندسازی فقرا باید الگوهای زنده و بومی طراحی کنیم که این بسیار مثمر ثمر خواهد بود.
معرفی الگوی ویژه برای زن سرپرست خانوار در قرآن
نوروزی جعفری افزود: در حوزه زنان سرپرست خانوار مطالعه ای انجام شد که آیا الگو در قرآن برای زنان سرپرست خانوار وجود دارد یا نه؟ برای بسیاری از مسائل در قرآن الگو داریم که به این نتیجه رسیدیم که حضرت مریم(س) به عنوان یک الگوی ویژه برای زن سرپرست خانوار است که می توان بر روی آن مطالعه کرد و او را الگو قرار داد؛ در بسیاری از موارد خدمات ارائه داده می شود ولی الگوی مناسب وجود ندارد، الگو انگیزه ایجاد کرده و رفتار را تنظیم می کند و چندین مورد را در بر می گیرد و شیوه زندگی، سیستم مدیریتی و کارایی را تنظیم می کند.
وی بیان داشت: باید وقتی در یک جایگاهی مانند کمیته امداد کار می کنیم، شیوه زندگیمان متناسب با آن باشد، روزی که انسان یک ناراحتی برایش پیش می آید، آن روز سیستم فکری اش با دیروز فرق دارد؛ اگر 30 سال یک رفتار اجتماعی و دینی داشته باشیم، یقیناً این بر روی سیستم مدیریتی، تفکر و برنامه ریزی اثر خواهد داشت که دغدغه رهبر معظم انقلاب عمدتاً همین است.
این مسئول ادامه داد: اگر فردی 30 سال وقت خود را به بطالت گذارنده باشد، وقتی برای دیگران برنامه ریزی می کند، چون وقت برای خود او ارزش نداشته چون ارزشی نیز برای وقت مردم و مددجو قائل نیست و یک برنامه ریزی انجام می دهد که زماندار است و به جای دو مدرکی که کار را عملی می کند، 20 مدرک طراحی می کند که وقت پرسنل و مخاطب را می گیرد و اثرگذاری آن پایین نیز هست.
وی عنوان کرد: باید اصلاح فرآیندها هر چند وقت یک بار انجام شود؛ در طرح اکرام از سال 90 به بعد، یک قسمت عمده ای را اصلاح کرده ایم و در قسمتهایی که بهره وری انجام شده، بالای 70 درصد رشد داشته است.
باید بسته های خدمتی براساس نیازمندی طراحی شود؛ نیازمند را خوب نمی شناسند
مدیرکل امور حمایتهای اجتماعی کمیته امداد امام خمینی(ره) کشور اضافه کرد: باید بسته های خدمتی واقعاً براساس نیازمندی طراحی شود، نیاز شناسی شاید از لحاظ اجرا سخت باشد ولی از آن سخت تر شخصیت خود نیازمند است که باید آن را شناسایی کنیم تا خدمتی که ارائه داده می شود، اثر بخش تر باشد، امروزه همه نیاز را می شناسیم، ولی نیازمند را خوب نمی شناسیم، این افراد امروز در یک یک جایگاه هستند و فردا در یک جایگاه دیگر که یقیناً شاخصه های زندگی او فرق می کند.