ناصر مقدسی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه روز به روز بر اهمیت تالابها برای پایداری شرایط زیستی زمین افزوده می شود اظهار داشت: تالابها بخشی از زنجیره محیطهای طبیعی هستند که تخریب آنها به دلایل مختلف انسانی و طبیعی عواقب بدی برای توسعه پایدار دارد.
وی با بیان اینکه تالابها دارای کارکردهای متعددی هستند افزود: این اکوسیستم های طبیعی در ابعاد مختلف زیست محیطی و معیشتی دارای اهمیت هستند و همین امر ضرورت حفظ و احیای آنها را روشن تر می کند.
برخی از تالابهای کشورمان در معرض تهدید جدی قرار دارند
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در برخی استانها معیشت جوامع وابسته به تالابها است بیان داشت: این در حالیست که در دهه های اخیر با توجه به برداشت و مصارف آب حوزه های بالادست تالابها و همچنین خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی برخی از تالابهای کشورمان در معرض تهدید جدی قرار دارند.
مقدسی تالابهای شادگان، بختگان، پریشان و دریاچه ارومیه را از جمله مهم ترین اکوسیستم های در معرض تهدید برشمرد و بیان داشت: سازمان محیط زیست تلاش می کند تا در زمینه رفع مشکلات تالابها به موجب وظایف قانونی خود ایفای نقش کند.
وی با تاکید بر پیگیری سازمان محیط زیست در زمینه مدیریت زیست بومی تالابها عنوان کرد: مدیریت زیست بومی به این معنی است که مسئله تالابها را نمی توان به یک دستگاه خاص محدود کرد و برای حفظ و احیای این اکوسیستم های طبیعی باید یک تقسیم کار بین همه دستگاههای مرتبط صورت گیرد.
ایجاد ستادهای استانی برای حفظ و احیا تالابهای مهم کشور
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اجرای مدلهای مدیریت زیست بومی بر روی تالابهای انزلی، شادگان، پریشان و ارومیه عنوان کرد: در این راستا برای حفظ و احیای این تالابها ستادهای استانی راه اندازی شد.
مقدسی با بیان اینکه فعالیت و وظایف دستگاههای مختلف در قالب ستادهای استانی تدوین و مشخص شده است افزود: سازمان محیط زیست به دنبال این است که این مدل را برای همه تالابهای کشور تعمیم دهد.
ساماندهی تالابهای لرستان کلید خورد
وی با اشاره به اینکه کار ساماندهی و احیای تالابهای لرستان نیز آغاز شده است یادآور شد: در این راستا جلساتی با فرمانداران و دستگاههای مرتبط در استان به منظور ساماندهی تالابهای موجود در سه شهرستان پلدختر، دورود و بروجرد برگزار شده است.
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به دعوت به همکاری جوامع محلی در این جلسات عنوان کرد: امیدواریم با استمرار پیگیری ها به یک ساختار مناسب برای احیای تالابهای لرستان دست پیدا کنیم.
مقدسی از تدوین یک برنامه عمل برای هر کدام از تالابهای استان خبر داد و بیان داشت: این برنامه عمل ناظر بر فعالیتهای کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در یک افق 10 ساله برای بهبود وضعیت تالابهای لرستان خواهد بود.
وی ابراز امیدواری کرد با تدوین این برنامه و سند چشم انداز تالابهای استان بتوان این تالابها را در حد اکولوژیکی خود توسعه داد و بستری برای ارتقا فرهنگ زیست محیطی فراهم کرد.
حدود 40 تالاب ایران در معرض تهدید و خشک شدن هستند
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه سخنان خود به وضعیت تالابهای کشورمان اشاره کرد و بیان داشت: در حال حاضر مرحله شناسایی تالابهای کشور به طور کامل در حال انجام است.
مقدسی با بیان اینکه 84 تالاب با اهمیت ملی و جهانی در ایران وجود دارد، عنوان کرد: از این تعداد تالاب نزدیک به 24 تالاب در "رامسر سایت" ثبت شده اند که دارای سطحی بالغ بر 1.5 میلیون هکتار هستند.
وی ادامه داد: این در حالیست که هم اکنون حدود 40 تالاب ایران به دلیل بهره برداری بیش از حد در حوزه بالادست و تغییرات اقلیمی در معرض تهدید و خشک شدن هستند.
پیش بینی 30 میلیارد تومان برای حفظ و احیا تالابهای در معرض تهدید
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه تمرکز این سازمان نجات تالابهای در شرایط بحرانی است، افزود: امسال اعتباری بالغ بر 30 میلیارد تومان برای حفظ و احیای تالابهای در معرض تهدید کشورمان پیش بینی کرده ایم.
مقدسی ادامه داد: ابن اعتبار با اولویت تامین و دستیابی به حقآبه این اکوسیستم ها هزینه می شود و به دنبال این هستیم که هر چه سریعتر حقابه تالابها را از حوزه هایی که در آن قرار دارند اخذ کنیم.
وی با اشاره به تعامل و مذاکره با وزارت نیرو در این رابطه بیان داشت: در این راستا وزارت نیرو اعلام کرده است که اولویت تخصیص آب بعد از آب شرب با محیط زیست خواهد بود که امیدواریم این قول در عمل نیز محقق شود.
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: اعتبار یاد شده به استانها برای احیای تالابها از طریق تامین حقابه آنها تزریق شده و پیگیری برای جلب مشارکت دستگاهها و جوامع محلی نیز در این راستا صورت گرفته است.
سیاست سازمان محیط زیست احیای دریاچه ارومیه در یک افق بلندمدت است
مقدسی در بخش دیگری از سخنان خود در مورد پیگیریهای انجام شده در زمینه دریاچه ارومیه نیز به خبرنگار مهر گفت: سیاست سازمان محیط زیست این است که در یک افق بلندمدت در مسیر احیای این دریاچه مهم گام بردارد.
وی با بیان اینکه وضعیت کنونی دریاچه و احیای آن پیچیدگی های خاص خود را دارد، بیان داشت: ما در افق بلندمدت به دنبال این هستیم که ابتدا حقابه 3.1 میلیارد مترمکعبی دریاچه را هر ساله پایدار کنیم.
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه مدیریت منابع آب در کل حوزه دریاچه ارومیه باید مورد تجدید نظر قرار گیرد، عنوان کرد: همچنین باید راهکارهایی برای کاهش تبخیر در این دریاچه اندیشیده و در این خصوص برنامه ریزی شود.
مقدسی با تاکید بر ضرورت مدیریت مصارف منابع آب در حوزه بالادست دریاچه ارومیه افزود: همچنین باید این موضوع در حوزه آبهای زیرزمینی نیز مد نظر قرار گیرد و چاههای متعددی که باعث کاهش سطح آبهای زیرزمینی شده است کنترل شود.
در صورت خشکی دریاچه ارومیه بخش کشاورزی بیشتر متضرر خواهد شد
وی با بیان اینکه سازمان محیط زیست مجموع برنامه ها را برای احیای دریاچه ارومیه تدوین کرده است، بیان داشت: از سوی دیگر برای احیای این دریاچه باید از سالهای متوالی بارندگی بالاتر از حد متوسط در حوزه دریاچه برخوردار باشیم تا در یک افق 10 تا 15 سال شاهد بازگشت دریاچه وضعیت مطلوب باشیم.
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به مشکلات پیش روی احیای دریاچه بیان داشت: ما در حال حاضر در وضعیتی هستیم که از یک طرف بخش کشاورزی و موضوع امنیت غذایی و اشتغال موجود در این بخش را داریم و از سوی دیگر موضوع دریاچه که یک واقعیت اکولوژیک است.
مقدسی با بیان اینکه در صورت استمرار روند خشکسالیها و عدم توجه به تامین حقابه دریاچه ارومیه شاهد معضلات زیادی ناشی از خشکی این دریاچه خواهیم بود، افزود: نکته حائز اهمیت این است که در صورت خشکی دریاچه ارومیه اولین بخشی که از این وضعیت متضرر خواهد شد بخش کشاورزی خواهد بود.
ضرورت بازنگری در نظام تخصیص منابع آب در حوزه دریاچه ارومیه
وی معتقد است که یکی از راهکارهای مهم در احیای دریاچه ارومیه این است که نظام تخصیص منابع آب از مبدا تولید تا آخرین مرحله توزیع باید مورد بازنگری قرار گیرد و در این زنجیره که آخرین حلقه آن دریاچه ارومیه است سهم این اکوسیستم آبی در نظر گرفته شود.
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر ضرورت برنامه ریزی در این زمینه بر اساس پیش بینی بلند مدت میزان بارندگی ها افزود: در این راستا دستگاه متولی آب باید با در دست داشتن اطلاعات مربوط به وضعیت نزولات جوی بر اساس مدلسازی، وضعیت تولید منابع آب را برآورد کنند و در گام بعدی در زنجیره تولید تا مصرف مدل تخصیص بهینه را اتخاذ کنند.
مقدسی با بیان اینکه با انجام این کار طبیعی است که ناگزیر باشیم تغییراتی در مصرف آب کشاورزی صورت دهیم یادآور شد: در حال حاضر 90 درصد منابع آب در حوزه کشاورزی مصرف می شود در حالیکه ایران یک کشور خشک بوده و پیش بینی ها موید آن است که با افت بارندگیها در دهه های آینده مواجه خواهیم بود و عقلایی این است که بخش کشاورزی را که بیشترین مصرف آب را دارد درمان کنیم.
تامین آب مورد نیاز دریاچه ارومیه ظرف 15 سال
وی به آخرین وضعیت دریاچه ارومیه اشاره کرد و بیان داشت: ما هرساله طی یک دوره بارندگی در سال زراعی شاهد افزایش نسبی 20 تا 30 سانتی متری در سطح آب دریاچه هستیم در حالیکه باید توجه کنیم که ما تا سطح حداقلی آب دریاچه حدود چهار متر فاصله داریم.
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه با توجه به خطوط ارتفاعی هزار و 270 تا هزار و 274 متر هم اکنون دریاچه ارومیه دست کم چهار متر افت سطح دارد که برای تامین نیاز حداقلی دریاچه نیازمند آبی معادل 15 تا 20 میلیارد مترمکعب هستیم که امیدواریم با برنامه ریزی های صورت گرفته و استمرار بارندگی ها ظرف 10 تا 15 سال آینده این آب را تامین کنیم.
مقدسی معتقد است در صورتیکه خشکسالی ها در کشور و حوزه دریاچه ارومیه استمرار داشته باشد کار برنامه ریزی برای احیا این دریاچه مهم با اختلال شدید مواجه خواهد شد هر چند که در حوزه های طبیعی نمی توان همه چیز را پیش بینی کرد.
وی یادآور شد: اگر بتوانیم با روشهای انطباقی همه بخش ها را با شرایط تغییرات اقلیمی سازگار کرد می توان به مقاوم سازی و افزایش پایداری اکوسیستم های طبیعی در مقابل این تغییرات امیدوار بود.
مدیر کل دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به حوزه پنج هزار کیلومتری دریاچه ارومیه عنوان کرد: با توجه به تغییرات اقلیمی در صورتیکه همه متعهدانه به وظایف خود در زمینه احیا این دریاچه و مدیریت منابع آب ورود پیدا کنند می توان به احیای دریاچه در یک افق بلند مدت به صورت فاز بندی امید داشت که این امر نیازمند همکاری همه بخشها اعم از انرژی، آب، کشاورزی و ... است.