به گزارش خبرنگار مهر، در حالیکه یک ماه به آغاز سال زراعی جدید مانده است هم اکنون 88 درصد سد سفید رود آبگیری و از اوائل فروردین ماه سال آینده در کانالها رها تا شالیکاران با نشاط و امید فصل زراعی را آغاز کنند.
مدیر عامل شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان در این باره گفت: امسال از سال های نادر در طول دوره 50 ساله بهره برداری از سد سفیدرود است.
سیف الله آقا بیگی افزود: در حال حاضر ذخیره آب سد سفیدرود 915 میلیون متر مکعب است که این عدد نسبت به سال گذشته 140 میلیون متر مکعب بیشتر است.
وی اظهارداشت: ذخیره آب سد سفیدرود طی سال گذشته در این زمان 775 میلیون متر مکعب بوده در حالیکه این میزان در سال جاری 915 میلیون متر مکعب است که افزایش 15 درصدی ذخیره آب این سد را نشان می دهد.
حجم سد سفیدرود یک میلیارد و 50 میلیون متر مکعب است
مدیر عامل شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان گفت: این افزایش ذخیره آب به دلیل بارندگی های مناسب در حوزه بالا دست سد سفیدرود در استانهای کردستان، قزوین و زنجان بوده است.
وی افزود: این سد علاوه بر تامین آب لازم برای کشاورزی، صنعت و آشامیدنی فوائد دیگری همچون جلوگیری از فرسایش افراطی سطح زمین و افزایش ذخیره های زیرزمینی دارد.
آقابیگی با اعلام اینکه سد سازی همانقدر که در تامین آب اهمیت دارد در تامین انرژی نیز مهم است، یادآورشد: حیات امروزه بشر پس از آب وابسته به انرژی است.
سد مخزني سفيدرود بر روي رودخانه سفيدرود و در پائين دست محل تلاقي دو رودخانه قزل اوزن و شاهرود در 75 كيلومتري جنوب شهر رشت و در مجاورت شهر منجيل احداث شده است.
هدف اصلي ساخت این سد تنظيم جريان هاي ورودي به رودخانه سفيدرود برای آبياري 180 هزار هكتار اراضي شاليكاري دشت گيلان و فومنات واقع در پائين دست و اهداف فرعي شامل كنترل سيلاب، توليد انرژي برقابي با ظرفيت اسمي 87.5 مگاوات ساعت، تامين آب آشامیدنی و صنايع شهرهاي مركزي و شرق نزديك استان، تامين نيازهاي شيلات و آبزي پروري و دامپروري سفيدرود همچنين تامين نياز محيط زيست است.
مدیر امور سدهای استان گیلان نیز در این ارتباط گفت: ساخت سد از جنبه هاي مختلف از قبیل مهار كردن سيلاب ها و طغيان‌هاي آبي و جلوگيري از خسارات ناشي از آن، جلوگيري از هرز و هدر رفتن آبها، ذخيره سازي آب و امكان بهره برداري منطقي و اصولي ازآن به ويژه براي فصول كم آب و خشك در مناطق خشك و حتي نيمه خشك حائز اهميت و به طور مستقيم داراي اثرهاي سودمند است.
وحید خرمی افزود: از دیگر مزایایی احداث سدها می توان به بهبودي وضع كشاورزي از طريق تامين آب براي توسعه سطح كشت و توليد بيشتر در واحد سطح، توليد انرژي الكتريكي، تامين آب آشاميدني و مصرفي مردم، پرورش و تكثير ماهي، ايجاد اطمينان و اعتماد به دوام و دائمي بودن آب، افزايش رطوبت خاك، هوا و پيدايش مرتع و جنگل، تلطيف هواي اطراف سد و جلب توريست را نام برد.
وی در ادامه استان گیلان را قطب کشاورزی کشور دانست و اظهارداشت: سد سفیدرود از سد های راهبردی ایران است و در تامین آب مصرفی انواع محصولات استراتژیک همچون برنج نقش موثری دارد.
تولید برق 5 واحد نیروگاهی در سد سفیدرود 87.5 مگاوات است
مدیر امور سدهای گیلان گفت: سد مخزنی سفیدرود به عنوان شاهرگ حیاتی اقتصاد کشاورزی استان بر روی رودخانه سفیدرود و در قسمت پائین محل تلاقی دو رودخانه قزل اوزن و شاهرود ساخته شده است.
وی ادامه داد: برنج نقش مهمی در اقتصاد استان و کشور دارد بنابراین باید با برنامه ریزی هدفمند آب مورد نیاز این محصول به موقع تامین و کشاورزان بدون هیچ دغدغه ای به کشت و زرع بپردازند.
به هر حال نياز مملكت به بهره برداري صحيح از منابع آب و خاك و ذخيره و نگهداري آب هاي سطحي و تامين آب كشاورزي، صنعتي و شهري، ايجاد تاسيساتي با سرمايه هنگفت، نظير سدها را حياتي ساخته ولي آنچه اين سرمايه را نابود مي كند انتقال گل و لاي به داخل درياچه سد است.
انتقال خاك و فرسايش آن نه تنها باعث پر شدن درياچه سدها مي شود بلكه انسان به نابودي يكي از منابع حياتي بشر يعني خاك متوجه مي سازد.
آب منشا حيات مظهر پاكيزگي و ادامه زندگي است، سدها تاسيسات با ارزشي هستند كه نه تنها از هدر رفتن آب هاي سطحي جلوگيري مي كنند بلكه با مهاركردن منابع بزرگ آب را به وجود مي‌آورد، همچنين هزارها هكتار از ارضي باير را احيا مي کند.
انباشته شدن رسوبات در درياچه سدها يكي از بزرگترين مشكلاتي است كه در مورد سدهاي تمامي دنيا وجود دارد، كمااينكه حجم بسيار بزرگي از درياچه سد سفيدرود توسط رسوبات دو رودخانه قزل اوزن و شاهرود اشغال و بيش از ۴۰ درصد از حجم مفيد درياچه كاسته شده است.
در حال حاضر از روش رسوبات زدايي براي خارج ساختن رسوبات سد سفيدرود استفاده مي شود اين روش علاوه بر مشكلاتي از قبيل افت سطح آب، لغزشي توده اي رسوبات به جلوي دريچه هاي سد، فرسايش ديواره دريچه هاي پائيني سد و از بين رفتن تعداد زيادي ماهي، مشكل عدم تخليه رسوبات انتهايي درياچه را نيز به همراه دارد. چنانچه اين رسوبات به روش لايروبي توسط ماشين آلات سنگين تخليه شود علاوه بر كاستن از حجم عظيم رسوبات در طول درياچه و افزايش حجم مفيد كل سد مي توان از رسوبات بعنوان ماده خام در صنعت آجر، كاشي و سفال استفاده کرد.
سطح زیر کشت برنج در گیلان 238 هزار هکتار است
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان در این ارتباط گفت: با تدوین روش های مدیریتی درست و متناسب می توان از ورود حجم زیاد رسوبات به سدها جلوگیری کرد.
رحمت الله رحمانی عملیات آبخیزداری را از راهکارهای اساسی برای رفع این معضل دانست و افزود: این مهم علاوه بر مقابله با هجوم بی رویه رسوب به مخزن سدها نخست خاک حاصلخیز سطحی مناطق بالادست از بین نخواهد رفت و می توان از آن در محل اصلی خود استفاده کرد دیگر اینکه این روش موانعی را نیز در برابر سیل ایجاد خواهد کرد که سرعت و حجم سیل و خسارات آن را به شکل بجا و به موقع کاهش می دهد.
وی اظهارداشت: توجه به روش های درست و اصولی آبخیزداری و پیش بینی روش های گوناگون و مقایسه آنها می تواند علاوه بر افزایش عمر سدها، باعث پیشگیری از ضررهای مالی فراوان شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان گفت: پر شدگی مخازن سدها از رسوب، از دست رفتن حاصلخيزي خاک در اراضي تحت فرسايش، گل آلود شدن رودخانه ها و به دنبال آن از بين رفتن آبزيان و مهاجرت روستائيان و غیره از جمله پيامدهاي فرسايش خاک است.
وی افزود: ورود رسوب به پشت سدها از عمر مفيد آنها مي کاهد و باعث مي شود همه ساله حجم مخازن آب کاهش يابد.
رحمانی پيشگيري از نفوذ رسوبات به مخازن سدها را بهترين راه حل دانست و گفت: حفاظت از آب و خاک و اجراي طرح هاي آبخيزداري و غیره از جمله راه هاي مهم مقابله با فرسايش خاک و جلوگيري از رسوب گيري پشت سدهاست.
وي در ادامه یادآورشد: باران هاي رگباري، دامداري هاي غيراصولي و کاهش روزافزون بافت جنگلي و پوشش گياهي مراتع، عمده ترين دلايل فرسايش خاک است.
75 درصد شالیزارهای گیلان آبخور سد سفید رود هستند
با توجه به اینکه سد سفید نسبت به سال های گذشته زودتر آبگیری شده است و احتمال سر ریز شدن این سد هم وجود دارد امسال برای نخستین بار از اواخر بهمن ماه آب این سد به میزان 60 متر مکعب رها سازی شد.
بنابراین از آنجائیکه 180 هزار هکتار شالیزارهای استان آبخور سد سفیدرود هستند از اوائل فروردین ماه آب این سد فقط برای مصارف کشاورزی رهاسازی خواهد شد.
رودخانه سفیدرود مهمترین رودخانه کشور به طول ۶۵۰ کیلومتر و از استان های کردستان، آذربایجان و استان مرکزی سرچشمه می گیرد، از استان زنجان می گذرد و در استان گیلان که آن را سرزمین باران های نقره ای نامیده اند به دریای خزر می ریزد.
سفیدرود دومین رود بلند ایران است، این رود را در باستان رود " آمارد " می نامیدند که از ترکیب دو رود شاهرود و قزل اوزن در شهر منجیل شکل می گیرد و تا ورود به دریای خزر عرض استان گیلان را می پیماید.
سد سفیدرود یا سد منجیل در محل پیوستن دو رود قزل اوزن و شاهرود و در نزدیکی شهر منجیل ساخته شده است و برای تنظیم آب این دو رود برای کشاورزی در دشت گیلان و نیز تولید برق به کار می رود.
حاصلخیزترین اراضی گیلان در مسیر سفیدرود قرار دارد، سفیدرود دارای رژیم ئیدرولوژی برفی - بارانی است.
سد سفید رود اگرچه سالها بی دغدغه آب بخش زیادی از شالیزارهای گیلان را تامین کرد اما کاهش تدریجی توان ذخیره سازی این سد درکنار افزایش تدریجی مصرف آب کشاورزی در استان باعث شده است این سد به تنهایی قادر به تامین نیازمندی های گیلان نباشد.