به گزارش خبرنگار مهر، قاچاق سوخت از مرزهای شرقی بدون شک یکی از فعالیتهای زیر زمینی اقتصادی است که به شدت موجب ضربه به اقتصاد ملی و هدر رفت سرمایه ملی می شود با این وجود همچنان قاچاق سوخت از راهها و سبکهای مختلف به سمت مرزهای شرقی ادامه دارد.
فساد مالی ناشی از این اقتصاد پنهان و زیر زمینی این روزها کار و کاسبی برای مردمان شرق و جنوب کشور ایجاد کرده است و کار به جایی رسیده که بسیاری قاچاق سوخت در عرصه های خرد را به عنوان حرفه و راه امرار معاش خود برگزیده اند و ادامه این روند هر روز موجب هدر رفت ثروت ملی می شود.
قاچاق پدیده ای است که در بسیاری از کشورها به خصوص کشورهای درحال توسعه که بعضا دچار زمینه هایی برای سود جویی است بروز پیدا می کند و دلیل اصلی بروز چنین بسترهایی اختلاف قیمت در کشورهای مختلف به خصوص کشورهای همسایه است.
در واقع قاچاق آبی است که گودال خود را در هر زمینه و صنعتی پیدا می کند قاچاق سوخت نیز در سالهای اخیر با توجه به وجود بسترهای متعدد در شرق کشور بروز پیدا کرده است و هر چند مبارزه جدی نیرویهای امنیتی و انتظامی با این پدیده پنهان اقتصادی طی سالهای اخیر ادامه داشته است اما قاچاقچیان همچنان راهکارهای خود را برای ادامه سود جوییهای خود پیدا می کنند و در برخی موارد به راههای شگفت انگیزی هم متوسل می شوند.
قاچاق سوخت و بسترهای اجتماعی و اقتصادی
شایعات جالبی نیز در خصوص قاچاق انواع سوخت در جامعه پخش می شود که در برخی مواقع تبعات اجتماعی را نیز به دنبال دارد. با این وجود به هیچ وجه نمی توان تبعات اقتصادی، اجتماعی و به خصوص امنیتی قاچاق سوخت را نادیده پنداشت.
استان کرمان به دلیل قرار گرفتن در مسیر استانهای مرکزی و سیستان و بلوچستان که هم مرز با افغانستان و پاکستان است به محل عبور و مرور سوخت قاچاق تبدیل شده است و هر از چند گاهی خبری در خصوص قاچاق سوخت در استان کرمان به گوش می رسد که موارد قابل توجهی از آن نیز با تلاش ماموران امنیتی و انتظامی کشف می شود.
قاچاق با جعل سند؛ پدیده ای که تکرار می شود
این بار قاچاقچیان سوخت هزاران لیتر سوخت قاچاق را در قوطیهای یک لیتری و با جعل بارنامه به عنوان تینر و در قالب چند کامیون از استانهای تهران و خوزستان به سمت مرزهای شرقی قاچاق می کردند که پس از گذر از چندین استان در نهایت با هوشیاری ماموران نیروی انتظامی استان کرمان شناسایی و این باند قاچاق سوخت منهدم شد.
محمد سنجری، دادستان بم در این زمینه گفت: این محموله بزرگ قاچاق سوخت سعی داشت که هزاران لیتر سوخت قاچاق را از کشور خارج کند.
وی افزود: این افراد سعی داشتند نفت سفید و نفت گاز را در قوطیهای با برچسب تینر به سمت پاکستان قاچاق کنند.
سنجری اظهارداشت: این باند تلاش کردند این محموله را در پنج کامیون با استفاده از بارنامه جعلی از خوزستان و تهران به سمت سیستان و بلوچستان انتقال دهند.
دادستان بم گفت: قصد قاچاقچیان سعی در انتقال این میزان سوخت به سراوان و در نهایت به پاکستان داشتند.
وی گفت: در این زمینه سه نفر نیز دستگیر شده اند و تحقیق در این خصوص از این افراد ادامه دارد.
اختلاف قیمت دلیل اصلی قاچاق سوخت/ محرومیت مردم بومی بستری برای قاچاق
هر چند پرونده این باند قاچاق سوخت بسته شد اما گویی اختلاف قیمت و سود ناشی از قاچاق سوخت آنقدر دل چسب است که افراد پشت پرده این باندهای قاچاق همچنان از اقدامات خود دست نکشیده اند.
اجرای طرحهای مختلف از جمله سهمیه بندی سوخت موجب کنترل نسبی قاچاق سوخت در مرزهای شرقی به خصوص در زمینه بنزین شده است اما زمینه های مختلفی برای ادامه قاچاق سوخت به صورت خرد در استانهای کرمان، خراسان جنوبی، هرمزگان، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان وجود دارد که بسیاری از مردم بومی نیز به آن دل بسته اند.
هر چند فعالیتهای باندهای بزرگ قاچاق سوخت همچنان به عنوان یکی از نگرانیهای فعالان اقتصادی در این زمینه مطرح است اما خرده فروشان و به خصوص مردم محلی که به دلیل بیکاری ناشی از خشکسالی و عدم وجود زیر ساختهای اشتغال در روستاهای دور افتاده هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان زندگی می کنند یکی از مهمترین بسترهای بروز این پدیده است.
قاچاق سوخت در شهرهای مرزی
کارشناسان بر این عقیده هستند که در صورت حذف مردم عادی که از این راه امرار معاش می کنند حلقه قاچاق سوخت ناقص و این چرخه دچار اختلال جدی می شود.
حذف مردم نیز تنها از راه حمایت از کشاورزی، تامین آب مزارع و خریدهای تضمینی و از سوی دیگر برخورد قاطع با متخلفان انجام می شود.
احمد ستاری، کارشناس ارشد اقتصاد در گفتگو با مهر در خصوص قاچاق سوخت می گوید: اقتصاد کشور برپایه صادرات نفت پایه گذاری شده است و حفظ و امنیت این اقتصاد از مهمترین اصول ثبات اقتصادی است با این حال فرصت طلبان و افرادی که سعی می کنند از راههای غیر قانونی سود هنگفت به جیب بزنند سعی در دست درازی در این حوزه دارند.
قاچاق سوخت ارز کشور را به باد می دهد
وی گفت: هزینه تولید سوخت و همچنین واردات آن بخش قابل توجهی از ارز کشور را به خود اختصاص می دهد اما قاچاق سوختی که برای مصرف داخلی تهیه می شود و از چرخه خارج می شود ضربه زیادی به اقتصاد خواهد زد.
وی با اشاره به منطقه ای شدن نرخ سوخت در مرزها و سهمیه بندی گفت: این امر تا حدودی از قاچاق سوخت جلوگیری کرده است اما چون برای مردم محلی که به دنبال قاچاق سوخت بوده اند چاره اندیشی نشده است قاچاقچیان چه به صورت خرد و چه کلی به دنبال راههای جدید برای قاچاق می روند.
ستاری اختلاف قیمت هنگفت بین نرخ سوخت در داخل و خارج از کشور را دلیل اصلی قاچاق سوخت دانست و افزود: بسیاری از این راه یک شبه ثروت به جیب زده اند و چون مجازات سنگینی را شامل نمی شود دست از این نوع قاچاق نمی کشند.
قاچاق سوخت در شهرهای مرزی
وی ادامه داد: بیشترین کالاهای قاچاق از داخل به خارج مربوط به سوخت است و طبق آمار غیر رسمی تخمین زده می شود روزانه پنج میلیون لیتر سوخت از کشور از مرزهای کشور قاچاق می شود این روند در دراز مدت بخش قابل توجهی از ارز صرف شده برای تولید این سوخت را به هدر می دهد.
وی ادامه داد: به نظر می رسد برای مقابله با این روند باید کمیته ای ویژه برای مقابله با قاچاق سوخت تشکیل و با همکاری بسیار نزدیک و هماهنگ دستگاههای مختلف از تکرار چنین اوضاعی در بخش اقتصاد جلوگیری شود.
وی اخذ قوانین محکمتر و مجازات خاطیان را یکی دیگر از راههای جلوگیری از عرضه خارج از شبکه سوخت دانست و افزود: سالهاست شاهد بروز قاچاق سوخت هستیم و با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد و تحریمها باید تمامی تلاش خود را برای حفاظت از سرمایه های ملی به کار ببریم.
................................
گزارش: اسما محمودی