حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، مسئول اندیشکده فقه و حقوق اسلامی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و از سخنرانان جلسه دیدار روز گذشته اعضای شورای عالی مرکز طراحی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفتبا حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: مرکز الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، به دنبال ارائه سندی است که بتواند در کشور برای برنامه ریزی در شاخه های مختلف میزان باشد.
وی با بیان اینکه به دنبال این هدف، مقام معظم رهبری شورایی را تعیین کردند که این هدف را عملیاتی کند، افزود: افرادی که در شورا بودند جلسات متعددی را برگزار کردند، یکی از کارهایی که انجام شد تشکیل حدود 30 اندیشکده بود که حدود نیمی از اینها تشکیل شده است و بقیه هم به صورت تدریجی تشکیل می شود. همان طور که از عنوان و نام «اندیشکده» مشخص است، در واقع مسئولیت این اندیشکده ها نظریه پردازی و ارائه الگو در موضوعی است که اندیشکده به آن موضوع مربوط می شود. بنده هم به عنوان مسئول اندیشکده فقه و حقوق اسلامی توفیق داشتم که در این جلسه مستطاب حضور داشته باشم.
وی در مورد موارد سخنرانی خودش اظهار داشت: آنچه که بنده در این جلسه مطرح کردم این بود که اندیشکده فقه و حقوق اسلامی با توجه به عنوانی که دارد؛ اولا باید پرسشهای فقهی سایر اندیشکده ها را جواب دهد و نظارتی رصدگونه داشته باشد تا آنچه که در سایر اندیشکده ها تصویب می شود در راستای فقه و حقوق اسلامی باشد. هدف مرکز تأسیس و ارائه الگویی نه فقط برای ایران، بلکه برای جهان اسلام است، البته وقتی بخواهد در ایران اجرا شود به عنوان سند بالادستی و ناظر، طبیعتا باید بومی شود و بعضی از اقتضائات جامعه ما را داشته باشد.
این محقق و استاد حوزه و دانشگاه در ادامه سخنانش تصریح کرد: گرچه صحبتهای مقام معظم رهبری گسترده بود، ولی اگر بخواهیم آنرا تلخیص کنیم در چند محور می توان آنرا تلخیص کرد: اولا اهمیت کار که ایشان با مفهوم «بسیار بزرگ و کار عظیم» بر روی این مسأله تأکید داشتند. نکته دوم صحبتهای ایشان این بود که باید زمان مطمح نظر باشد یعنی اصلا نباید عجله ای صورت گیرد، حتی با این تعبیر که ما خواهیم رفت، ولی این جریان خواهد ماند. این محور بعدی صحبتهای معظم له بود و راهکارهایی که جزئی تر بود و در صحبتهای ایشان بود و طبیعتا در رسانه ها منعکس می شود.
نویسنده کتاب «فقه و عقل» در پاسخ به این سؤال که در طراحی الگو و در اندیشکده فقه و حقوق اسلامی با چه موانع و چالشهایی روبرو هستید، گفت: بدون تردید با موانعی روبرو هستیم، منتها بعضی از موانع در میان اندیشکده ها مشترک است و بعضی از موانع و آسیبها اختصاص به یک اندیشکده خاص دارد و مشکل دیگر به اندیشکده دیگر.
علیدوست افزود: به نظرم یکی از مهمترین موانع و آسیبها ساده انگاری کار است. این می تواند یک آسیب و مانع برای رسیدن به یک طرح مشخص باشد. ما در کشورمان گاهی کارهایی ساده انگاشته می شود و بنابراین از بودجه ای که برای آن اختصاص می دهند و نیرویی که برای آن در نظر می گیرند و زمانی که لحاظ می کنند، مشخص است که کار را ساده در نظر گرفتند.
نویسنده کتاب «فقه و مصلحت» تصریح کرد: آسیب و مانع دوم این است که طراحان و بانیان کار به یک سری کلیات اکتفا کنند، یعنی در واقع آنچه که ارائه می دهند یک سری اهداف کلی باشد، کلیات ابوالبقایی گفته شود تا فاصله با اجرا زیاد داشته باشد. سوم به تبلیغات و ترویج اکتفا شود و کار با سر و صدا و رسانه ای شدن آغاز شود ولی محتوا نداشته باشد. به همین ترتیب برنامه به عنوان یک گفتمان در جامعه تبدیل نشود، اتفاقا یکی از بحثهایی که مقام معظم رهبری داشتند این بود که باید این بحث به عنوان اندیشه و فکر رایج گفتمان برسد تا جامعه آنرا بپذیرد.
وی تأکید کرد: اعضای اندیشکده نباید فکر کنند که دیر به دنیا آمدند، یعنی فکر کنند کارها انجام شده است و دیگر کاری نمانده است، چه کار دیگری می خواهد انجام شود. قطعا ما اگر زود به دنیا نیامده باشیم، از این جهت دیر هم به دنیا نیامدیم، چون علم، مانند علم باری تعالی لایتناهی است، البته در هر اندیشه ای به نحو خاص می تواند دغدغه هایی داشته باشد.
نویسنده کتاب «فقه و عرف» اظهار داشت: به عنوان مثال در اندیشکده فقه و حقوق اسلامی این تصور پیش بیاید که اعضا خواسته باشند خارج از انضباط فقهی الگویی را ارائه دهند و ترس از بدعت داشته باشند. برخی افراد چه از درون حوزه و چه از بیرون حوزه و البته اگر احتیاط نشود همین قضیه رخ می دهد. بنابراین کسانی که مسئولیت این کار را دارند ضمن اینکه فقه و حقوق اسلامی را ناظر به حوادث واقعه در نظر می گیرند و اقتضائات زمان و مکان و عصر حاضر را در نظر می گیرند نباید از انضباط فقهی هم خارج شوند و خدایی ناکرده در نهایت سر از بدعت و خروج از انضباط فقهی در بیاورد.
وی در پایان سخنانش گفت: من به زعم خودم، خوش بین هستم. هم دوستانی که در مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت هستند از مسئول مرکز آقای واعظ زاده تا سایر همکاران، مسئولان اندیشکده و اعضای اندیشکده ندیدم کسی را که کار را ساده انگاشته باشد یا بخواهد به تبلیغ اکتفا کند و هیج یک از آسیبهای اشاره شده وجود ندارد و شاید از همه مهمتر اهتمام مقام معظم رهبری به این کار است. امیدواریم ان شاء الله قدمی در این راه برداشته شود.