به گزارش خبرگزاری مهر،متن سخنرانی سعید جلیلی در دانشگاه فارابی قزاقستان به این شرح است:
مناسبات امروزه جهان به جای عدالت در مدینه فاضله فارابی بر مبنای قدرت ترسیم شده است. کسانی که از قدرت بیشتری برخوردار بودند از آن به عنوان امتیازی برای خود بهره بردند و نهایتاً جامعه و مناسباتی که شکل دادند عادلانه نبود بلکه قلدرمآبانه بود. در تایید این بحث شواهد بسیاری وجود دارد.
امتیاز وتو یکی از شاخصه های فقدان عدالت و حاکم شدن منطق قدرت است که صاحبان قدرت برای خود این امکان را فراهم کردند. شهروندان جامعه جهانی تقسیم شدند به شهروندان درجه یک و دو و...
این قدرت ها علاوه بر وتو خواستار امتیازات نظامی بیشتری نیز برای خود بودند، شامل امتیازات اقتصادی و سیاسی و از همه مهمتر برای خود این حق را قائل شدند که برای چگونگی زندگی و نظام های اجتماعی و سیاسی دیگران نیز باید آنچه را که خود صلاح می دانند تجویز کنند. بر همین مبنا شاهدیم که مناسبات انحصارگرایانه ای را در جهان شکل دادند. قدرت جانشین عدالتی شد که فارابی توصیف کرده بود و به همین نسبت نیز از مدینه فاضله فارابی فاصله گرفته شد.
فاصله بیشتری که از این مدینه فاضله گرفته شد بخاطر این است که در مرحله بعد به جای فضیلت که فارابی مطرح کرده بود سود و فایده را جایگزین کردند. فضائل به جای اینکه بر مبنای حق و باطل باشد بر مبنای سود و فایده شد. اگر جایی هم در موضوعی به خطای خود اعتراف می کردند به این خاطر نبود که فضیلتی پایمال شده بود، بلکه به این دلیل اشاره می کنند که هزینه هایمان در مقابل سود آن بیشتر شد. به عنوان مثال بدون هیچ مبنای قانونی یک کشور تصمیم می گیرد به عراق حمله کند و آنرا اشغال کند. صدها هزار انسان بی گناه کشته و مجروح می شوند. وقتی که می خواهند این کشور را ترک کنند اعتراف نمی کنند که این کارشان اشتباه بود چون انسان های بی گناهی کشته شدند، بلکه می گویند به خاطر زیاد شدن هزینه های این جنگ باید از این کشور خارج شد.
نکته مورد تاکید من این است: این مناسبات غلطی که شکل گرفته است در طی سالهای بعد از جنگ جهانی دوم، تنها مبتنی بر قدرت سخت و نظامی نبود بلکه در کنار انحصار قدرت، انحصار در اقتصاد و سیاست، سعی کردند تا انحصار در فرهنگ و مباحث ارتباط جمعی و رسانه ای را نیز ایجاد کنند و برای اینکه بتوانند این مناسبات غلط را حفظ کنند با استفاده از فرهنگ و رسانه نیات خود را پنهان کنند و به گونه دیگری جلوه بدهند.
از سویی اشغال، تجاوز و کشتار مردم صورت می گیرد، از سوی دیگر این عمل خود را مبارزه با تروریسم معرفی می کنند. از سویی بدترین فشارها را بر حقوق مردم تحمیل می کنند و از سوی دیگر دفاع از حقوق انسان ها را مخالفت با حقوق بشر معرفی می کنند و با فضایی این را به جهان القا می کنند که آنچه در جهان امروز وجود دارد همان مدینه فاضله موعود است. آنچه امروز مشاهده می شود وجود اندیشمند نمایانی است که با نظریه پردازی سعی می کنند اقدامات نظامی، سیاسی و اقتصادی صاحبان قدرت را تئوریزه کنند.
این نظریه را مطرح کردند که آن مدینه فاضله مطرح شده در طول تاریخ همین است که امروز وجود دارد و برخی رسماً نظریه پایان تاریخ را مطرح کردند. کسانی که تنها 200 سال است که وارد تمدن بشری شده اند، آنرا پایان تمدن می نامیدند. مفاهیمی را ترویج می کنند و در عین حال رفتارشان خلاف همین مفاهیم است.
به عنوان مثال با مستبدترین کشورها بیشترین روابط دوستانه را دارند. دموکراسی را مطرح می کنند و وقتی که بحث برابری می شود امتیاز وتو را مطرح می کنند. شعار بازار آزاد را به عنوان مبنای دیدگاه اقتصادی شان مطرح می کنند و همزمان نشان می دهند که بیشترین رفتارهای خلاف بازار آزاد را خودشان انجام می دهند. ده ها کشور را مشمول تحریم های اقتصادی می کنند، بازار آزاد تنها بر اساس آنچه ما می گوییم.
مصوباتی را تصویب می کنند درباره روابط کشورهای ثالث با یکدیگر، حقوق بشر را مطرح می کنند و مدعی می شوند و ده ها رفتار برخلاف ادعاها و شعارها خود مرتکب می شوند از جمله در زندان های گوانتانامو، ابوغریب و ... .کسانی این مدینه فاضله را برای خود ساخته اند که هیچ بویی از فضیلت نبرده اند، سعی دارند با نگاهی انحصار گرایانه آنرا حفظ کنند و اجازه ندهند کسانی بایستند و این انحصار را بشکنند.
آنچه امروز شاهد آن هستیم نبرد این دو تفکر است. ایران می گوید امتیاز وتو مخالف دموکراسی است. اشغال و تجاوز نمی تواند مشروعیت داشته باشد. آنچه امروز می خواهند با عنوان امنیت مبتنی بر سلاح های هسته ای بیاورند پایدار نیست. امنیت پایدار مبتنی بر عدالت و فضیلت است. همچنان که پیشرفت و رفاه نیز برای بشر مبتنی بر عدالت و فضیلت شکل می گیرد. این انحصارها و مناسبات غلط نمی تواند پاسخگوی بشر باشد.
آنها کسانی را که می خواهند با این تفکر انحصار گرایانه مخالفت کنند با انحصار رسانه ای خود متهم می کنند. سوالاتی را مطرح می کنم و علاقه دارم پاسخ دهید.
چه کسانی در میان شما فرهیختگان می پذیرد که امروز برخی کشورها باید حق داشته باشند نامشروع ترین سلاح، یعنی سلاح هسته ای را داشته باشند؟
چه کسانی به آنها حق داده اند که این سلاح ها را حفظ کنند و بلکه تولید آنرا افزایش دهند؟
اگر در کشوری این شعار بر پا شد که هیچ کس نباید سلاح هسته ای داشته باشد آیا این غلط است؟ این حرف ماست. حرکتی جهانی برای خلع سلاح و جلوگیری از اشاعه سلاح های هسته ای باید شکل بگیرد.
اما وقتی که مناسبات غلط بر جهان حاکم باشد، خود پاسخ می دهند که هیچ کس نباید داشته باشد بجز چند کشور. اما ما مبنای قائل شدن این حق را قبول نداریم. از سوی دیگر معتقدیم انرژی صلح آمیز هسته ای حقی است که همه ملت ها می توانند داشته باشند. چه کسی به عده ای این حق را داده است که عده ای دیگر را محروم کنند؟
کسانی که چند دهه خواسته اند مناسبات غلط خود را بر جهان حاکم کنند باید پاسخگوی رفتار خود باشند.
می گوییم آیا می شود در جهان مناسباتی که مدعی است می خواهد امنیت جهان را حفظ کند، برای کشوری که می خواهد از حقوق مسلم خود دفاع کند ایجاد فشار کند؟
امروز از کشورهایی که دارای سلاح هسته ای هستند ، کدام کشور از این سلاح استفاده کرده است؟ آمریکا که خود مجرم استفاده از سلاح هسته ای است می تواند مدعی جهانی عاری از سلاح هسته ای باشد؟
در سفری به هیروشیما در دفتر یادبود این جمله را نوشتم: آمریکا مجرم اصلی استفاده از سلاح های کشتار جمعی علیه انسان هاست و هم اکنون نیز بیشترین زرادخانه سلاح های هسته ای را دارد. و آمریکا نمی تواند مدعی امنیت در موضوع هسته ای باشد.
دفاعی که امروز انجام می دهیم از حقوق هسته ای، دفاع از حقوق همه ملت هایی است که نمی خواهند این مناسبات ناعادلانه را بپذیرند. آنچه امروز ما در حال دفاع هستیم، تنها دفاع از حق هسته ای نیست، بلکه مخالفت با همه ساز و کارهای غلط و انحصار طلبانه ای است که می خواهد به زور بر ملت ها تحمیل شود.
دفاع از حق پیشرفت، انتخاب و آزادی است. اینکه ما پیشنهاد می کنیم گفت و گوها در آلماتی باشد بر مبنای یک نگاه راهبردی است. چرا باید گفت وگو هایی که درباره مسائل بین المللی است در نیویورک، وین، ژنو و جاهایی که این بی عدالتی حاکم کرده باشد. اگر بر پایه سابقه تمدنی هم حساب کنیم آلماتی بر همه آنها اولویت دارد. استانبول، بغداد و آلماتی هم باید جاهایی باشد که در آنها درباره مسائل مهم بین المللی صحبت می شود.
مردم ایران 34 سال پیش با انقلاب اسلامی در برابر این انحصار حاکم بر جهان ایستادند. علیه یک نظام دیکتاتوری که بر مبنای مناسبات غلط قدرت و با کودتا به قدرت رسیده بود، ملت ایران انقلاب کرد. همین کشورهایی که امروز ادعای حقوق بشر دارند از دیکتاتوری که با زور آورده بودند تا روز آخر حمایت کردند و کسانی که ادعای دموکراسی داشتند و شعار می دادند، با تمام توان به مقابله با دموکراسی پدید آمده پرداختند.
وقتی نتوانستند آن دیکتاتور را حفظ کنند، از دیکتاتور دیگری به نام صدام حمایت کردند و به کشور ما حمله کردند. خودشان اعتراف کردند که تمام ظرفیت هایی که در اختیار او بود را خودشان به او داده بودند. 8 سال جنگ را به مردم ایران تحمیل کردند به این دلیل که ایران می خواست آزاد و مستقل باشد اما موفق نشدند. بدترین تحریمهای اقتصادی را علیه ملت ایران اعمال کردند. از تحریم قطعات هواپیمای مسافربری گرفته تا دارو. اما ما در این 34 سال فقط مقاومت نکردیم، بلکه یک پیشرفت بسیار چشمگیر داشتیم و نشان دادیم که می توان در برابر این انحصار ایستاد، مقاومت و پیشرفت کرد.
در سال 2012 میلادی ایران بالاترین رشد علمی را در جهان داشته است. کسانی که قطعه هواپیما به ما نمی دادند، شاهد بودند که ایران توانست ماهواره با موجود زنده به فضا پرتاب کند. و علی رغم همه این فشارها رتبه 17 بزرگترین اقتصاد جهان را داشته باشد.
امروز در آلماتی این هشدار را به آنها می دهم که از 34 سال گذشته درس بگیرند و دچار اشتباه محاسباتی نشوند. در این دور از گفت وگوها هم جامعه جهانی و به ویژه مردم قزاقستان شاهد رفتار آنهاست. آنها بار دیگر در معرض یک آزمون بزرگ هستند. آیا می خواهند باز هم حقوق ملت ها را انکار کنند یا آن را بپذیرند؟
گفت وگوهای فردا با یک کلمه می تواند راه خود را باز کند. آن نیز پذیرش حقوق ملت ایران به ویژه حق غنی سازی اورانیوم است. این حقی است که در ان پ تی به آن تصریح شده است. امیدواریم فصل بهار و شهر آلماتی و تجربه تلخی که آنها در سالهای گذشته داشتند آنها را به این نتیجه برساند که در سال جدید، فصل جدیدی را نیز در این موضوع ایجاد کنند.
( سوالات حاضرین در جلسه و پاسخ جلیلی به آن )
سوال: آیا انتخابات ایران در روند مذاکرات تاثیر خواهد داشت؟
امروز دفاع از حقوق ملت ایران یک اجماع ملی است. دفاع از حق هسته ای ملت ایران حق مسلم ماست و مورد اجماع تمام آحاد و جریان های داخل ایران است.تاثیرش این است که پس از انتخابات، ملت ایران با شور بیشتری از حقوقش دفاع خواهد کرد.
سوال: نظر ایران در مورد خلع سلاح هسته ای و منع استفاده از سلاح های کشتار جمعی چیست؟
رهبری معظم ایران درباره سلاح های کشتار جمعی یک نظریه دینی بسیار مهمی را مطرح کرده اند. ایشان اعلام کرده اند که تهیه و ساخت سلاح های هسته ای حرام است، به لحاظ دینی و شرعی. این نظریه یک فرصت بزرگ را برای خلع سلاح و مخالفت با سلاح های کشتار جمعی در سطح جهان ایجاد می کند. اگر کسانی واقعا مخالف سلاح های کشتار جمعی هستند چرا از این نظریه استقبال نمی کنند و در رسانه های خودشان به آن نمی پردازند؟ پاسخ آن روشن است، زیرا باعث رسوایی آنان به خاطر دروغ هایی که به مردم جهان گفته اند، می شود.
سوال: آیا امکان مذاکره بین ایران و آمریکا وجود دارد؟
آنچه بین ایران و آمریکا وجود دارد، سابقه طولانی از رفتارهای خصمانه آمریکا علیه ملت ایران است. در پیروزی انقلاب اسلامی که آمریکا از شاه و سپس در جنگ تحمیلی علیه ایران از صدام حمایت کرد و بعد از آن دشمنی هایی که تا امروز ادامه دارد و به صراحت اعلام می کنند همه گزینه ها را روی میز دارند. آیا کسی که می خواهد گفتگو کند باید با سلاح منطق بیاید یا سلاح فشارهای نظامی؟ اگر کسی بگوید من برای گفتگو می خواهم از همه گزینه ها استفاده کنم آیا این دلیلی بر فقدان منطق او نیست؟ آنچه که امروز ملت ما انتظار دارد تصحیح رفتارهای آمریکاست نه گفتارش و مذاکرات فردا آزمونی است برای مشخص شدن رفتار آنها که آیا حق غنی سازی اورانیوم را برای ایران می پذیرند و یا حق ملت ایران را انکار می کنند؟
سوال: ایران چه نقشی در سوریه دارد؟
یکی دیگر از مواردی که تناقض در ادعا و رفتار غرب را نشان می دهد موضوع سوریه است. اقدامات غرب در سوریه کاملا بر خلاف شعارهایشان است. ایران از ابتدای ماجرای سوریه گفت مثل هر کشور دیگر مردم سوریه باید خودشان درباره سرنوشت خودشان تصمیم بگیرند. گفتگوهای ملی انجام شود و در انتخاباتی آزاد برای سرنوشت خودشان تصمیم بگیرند. اما کسانی که ادعای دموکراسی و مبارزه با تروریسم را دارند از روز اول سلاح و بمب فرستادند و اقداماتی کردند که نتیجه اش کشته شدن ده ها هزار نفر شده است. دموکراسی با انتخابات و گفتگو محقق می شود و در مقابل غرب با ارسال سلاح و تروریست می خواهد دموکراسی را محقق کند و معلوم است که این دموکراسی نیست.
سوال: در مذاکرات قبلی گفته شد که پیشرفت هایی حاصل شده است. این پیشرفت ها چه بوده؟
قبل ازمذاکرات آلماتی، 9 ماه قبل، مذاکرات مسکو انجام شد که ایران پیشنهادهای مشخصی را به طرف مقابل داد و حتی این پیشنهاد ها را در شبکه اینترنت دراختیار افکار عمومی دنیا نیز قرار داد. زیرا به منطق خود اعتقاد داشت و می دانست که از پیشنهادهایی که می دهد می تواند دفاع کند. اعلام کردیم آماده ایم گفتگوها را ادامه دهیم. غرب 9 ماه از گفتگوها فاصله گرفت و شاید دلایلی داشتند زیرا در همان 9 ماه بیشترین فشارهای اقتصادی و تحریم را علیه ما وارد کردند. این تحلیل وجود داشت که می خواهند در این فاصله آثار تحریم ها را ببینند تا در مذاکرات آتی با اهرم فشار وارد شوند. خوشبختانه همه دنیا شاهد بود که اتفاقا ایران در این 9 ماه موفقیت های بیشتری داشت. ریاست جنبش عدم تعهد که 120 کشور عضو آن، اکثریت جامعه جهانی هستند به ایران تحویل داده شد. این کشورها از حق هسته ای ایران حمایت کردند. به صراحت وزیر خارجه آمریکا بیان کرد که تحریم های فلج کننده را علیه ایران اعمال می کنیم. اما دیدند نه تنها ایران فلج نشد بلکه پیشرفت کرد و موفقیت های بیشتری بدست آورد.
نقطه موفقیت آلماتی 1 این بود که شاهد بودیم آن ها از این موضع دارند فاصله می گیرند. به همین دلیل بیان کردیم که مجددا دچار اشتباه محاسباتی نشوند و هر مقدار از رفتار غلط فاصله بگیرند، آنرا مثبت ارزیابی می کنیم. امیدواریم در این گفتگوها باز هم فاصله خود را با رفتارهای اشتباه بیشتر کنند.
سوال: آینده خاور نزدیک را چگونه می بینید و نقش ایران در خاورمیانه چگونه است؟
مناسبات غلط پس از جنگ جهانی دوم دیگر جوابگوی نیاز امروز جهان نیست. با همت کشورهای مستقل و آزاد روابط جدیدی میان کشورها در حال شکل گیری است. امروز در خاورمیانه و شمال آفریقا ملت ها دیکتاتورهای را که متحد اصلی غرب بودند ، سرنگون کردند. فکر می کنیم حرکت جدیدی برای شکل گیری مناسبات جدید و آزاد در حال شکل گیری است. و انشالله روز به روز مناسبات غلط بیشتر تضعیف خواهد شد.
سوال: در کره های شمالی و جنوبی وضعیت رو به وخامت است. ارزیابی شما چیست؟
معتقدیم سلاح های کشتار جمعی برای هیچ کجا نمی تواند باعث امنیت شود. در موضوع جزیره کره نیز این موضوع صادق است و مسئله باید با گفتگو حل شود.