به گزارش خبرنگار مهر، 28 فروردین ماه سال 90 خبر سر برآوردن مشعل‌های مشتعل از دل صخره‌های کوهدشت در هر کوی برزن پیچید، اکنون دو سال از روشن شدن شعله‌هایی که از نشت گاز طبیعی در دامنه‌ي "براَفتاو" بخش رومشگان شهرستان کوهدشت در استان لرستان بیرون زده بودند، می‌گذرد.
گزارش‌های قبلی خبرگزاری مهر حاکی از آن است که گازها از اعماق زمین آمده و از منبعی سرچشمه می‌گیرند که ممکن است نشت گاز و مشتعل شدن آن مدت زیادی ادامه خواهد داشت چیزی که می‌بایستی از آن استفاده برد و یا نسبت به مهارش اقدام کرد.
زمان وعده ها یکی یکی به سر رسید!
هر چند مسئولان و کارشناسان هنگام پیدا شدن شعله‌ها گفتند که در زمانی کوتاه -ابتدا دو هفته، سپس شش ماهه و حداکثر زمانی که برای خاموشی در نظر گرفتند دو سال بود- آتش فروکش می‌کنند و خاموش می‌شوند ولی کوه "براَفتاو"رومشگان همچنان شاهد مشعل‌های گازی است که در سایه‌ی سکوت مسئولان بی‌بهره می‌سوزند.
تعدادی از مشعلها پس از این مدت رو به خاموشی رفته ولی به جای آن‌ها شعله‌های دیگری قد علم کرده اند و به نظر می‌رسد شدت نشت گاز تغییری نکرده است.
بنابراین گزارش این سرمایه‌ی خدادادی که یکی از منابع ملی به شمار می‌آید به راحتی در حال سوختن و از بین رفتن است و هنوز نه تنها هیچ گونه عملیاتی برای مهار آن و دست یافتن به نتیجه دلخواه صورت نگرفته، بلکه کمترین توضیح قانع کننده‌ای از سوی مسئولان ارائه نشده و حتی به بررسی دلایل نشت گاز همت نگمارده‌اند.
شاید یکی از دلایل توجه نکردن به وضعیت شعله‌های گاز این است که یک اداره یا ارگان خاص در قبال آن احساس مسئولیت نمی‌کند.
تذکر نماینده مردم در مجلس نیز راهگشا نشد
این در حالی است که بخشداری رومشگان، فرمانداری و نماینده‌ی شهرستان، استانداری، ستادحوادث غیرمترقبه استان و شرکت نفت لرستان از جمله ادارات و افرادی هستند که می توانند در این مورد ایفای نقش کنند.
در این بین تنها فردی که حرکتی انجام داده نماینده شهرستان کوهدشت بوده که در تذکری به وزیر نفت خواستار پیگیری و پاسخگویی در این زمینه شده است ولی همچنان مسئولان در خاموشی به سر می برند.
گزارش پیگیریهای بخشداری رومشکان
بخشدار رومشکان نیز در این مدت پیگیریهایی را در این زمینه انجام داده که در این رابطه به خبرنگار مهر می گوید: پس از وقوع این اتفاق موضوع بلافاصله توسط اين بخشداري به مسئولين مربوطه فرمانداري، استانداري و كارشناسان شركت اكتشافي نفت ايران كه در در آن ايام پيمانكار شركت چيني اكتشافي CNPC بود، گزارش شد.
نوریان ادامه داد: از آنجا كه اين پديده در منطقه يك پديده نادر بود با پيگيريهاي به عمل آمده در همان روزهاي اول جلسه اي با حضور فرماندار وقت، مديركل حوادث غيرمترقبه استانداري و چند نفر از كارشناسان شركت اكتشافی نفت ايران و كارشناس ارشد چيني شركت CNPC در محل بخشداري رومشگان تشكيل شد.
وی ادامه داد: كارشناسان مربوطه ضمن بازديد از محل و بررسي چاه اكتشافي شماره 3 باباحبيب - كه در دامنه شمالي ارتفاعات مذكور حفر شده و متأسفانه هم‌اکنون به علت عدم صرفه اقتصادي پلمپ و ايزوله شده است- اعلام کردند كه اين پديده كاملاً طبيعي و ربطي به چاه اكتشافي ندارد و احتمالاً طي شش ماه و يا حتي دو سال ممكن است ادامه داشته و سپس خاموش مي شود!
در انتظار نتیجه بررسی های مسئولان شرکت ملی نفت
بخشدار رومشکان با بیان اینکه به گفته این کارشناسان اين مخزن سطحي بوده و گاز آن به زودی تمام ی شود، افزود: همچنین در جریان مشاهده چاه آتش در منطقه سه آسيابه كوهدشت و پيگيري مسئولين بخش و فرمانداري و نماينده شهرستان، كارشناسانِ شركت اكتشاف نفت از محل پديده نشت گاز در رومشگان بازديد کردند.
نوریان به نقل از مسئولان شرکت ملی نفت گفت: بر اساس نتیجه مطالعات ژئوفیزیکی انجام گرفته در منطقه وجود لایه های نفتی در منطقه تائید شده که به نام بلوک نفتی کوهدشت (باباحبیب) به ثبت رسیده است.
وی با بیان اینکه متولیان در این بازدید در خصوص پیگیری موضوع و انجام عملیات مهار نشست گاز وعده هایی دادند، تصریح کرد: مسئولان امر عنوان کردند که کار بهره برداری از این بلوک نفتی با توجه به اولویتهای کاری شرکت نفت در زمان مقتضی در دستور کار قرار خواهد گرفت.
بخشدار رومشگان در ادامه یادآور شد: اقدامات عملي در راستاي مهار گاز و يا اظهار نظر در مورد كم و كيف این پدیده و يا اينكه صرفه اقتصادي دارد يا خير؛ يك كار كاملاً تخصصي بوده و نياز به كار كارشناسي دقيق علمي دارد كه از حوزه تخصص مسئولين شهرستان و استان خارج است.
نوریان معتقد است که صرفاً پيگيري و گوشزد این موضوع به مسئولين امر از وظايف این بخشدای است که اميدواريم با توجه پيگيريهاي به عمل آمده از سوی مسئولين ارشد كشوري در آينده نزديك نتايج دقيق بررسیها براي مردم عنوان شود.
شعله های گاز و فضایی امن برای معتادان
بنابر این گزارش فاصله مشعلها تا بخش شهری رومشگان سه کیلومتر بیش‌تر نیست و تپه‌ای که شعله‌ها از آن سر برآورده‌اند در پایین‌ترین نقطه‌ی کوه قرار گرفته، و همجوار با مزارع و زمین‌های کشت شده است.
این در حالیست که این شعله‌های گاز به اتراق‌گاه خوبی برای معتادان تبدیل شده است که باید برای این امر چاره اندیشی شود.
بررسی دلایل نشست گاز در منطقه
ابوذر میرزایی دانشجوی دکترای مهندسی نفت دانشگاه صنعتی شریف در خصوص نشت گاز چندین دلیل را عنوان می کند و می گوید: نخست وجود یک منبع سوخت فسیلی در طبقات نزدیک به سطح است که در این مورد دلیل نشت و خروج گاز را باید جدا از مسائل حفاری اکتشافی در منطقه دانست.
وی ادامه می دهد: در صورتی‌که هرگونه منبع و ذخیره سوخت فسیلی در طبقات نزدیک سطح وجود داشته باشد می‌بایست حداقل در دهه‌ها و سده‌های گذشته شاهد خروج و نشت گاز از کوههای منطقه می‌بودیم در حالیکه این‌گونه نبوده و این دلیل نادرست و مطرح کردن در برخی محافل توسط برخی افراد کاملا غیرکارشناسی است.
میرزایی می گوید: البته ممکن است که در برخی موارد خاص که ذخیره فسیلی نزدیک زمین قرار دارد در اثر برخی فعالیت‌های تکتونیکی هم‌چون زمین لرزه شاهد شکست برخی لایه‌ها و در نتیجه خروج سیال از سطح زمین باشیم که با توجه به عدم وقوع هرگونه زمین لرزه در ماه‌های اخیر در منطقه این مورد به دور از ذهن است.
وی دلیل دوم این پدیده را خروج سیال از مخزن نفتی که کیلومترها زیر سطح زمین نهفته است، می داند و می گوید: در این حالت خروج سیال از مخزن به دو دلیل می‌تواند باشد که دلیل نخست شکست سنگ پوشش نفوذناپذیر مخزن و خروج سیال از مخزن و حرکت آن به سمت لایه‌های نزدیک به سطح زمین است که این حالت می‌تواند در مواردی هم‌چون زمین لرزه‌های بسیار شدید رخ دهد.
این کارشناس ادامه می دهد: در صورتی‌که این رخداد یعنی شکست پوشش سنگ در اثر عوامل تکتونیکی رخ دهد مقیاس نشت و خروج گاز از منطقه بسیار گسترده‌تر از مقیاس نشت کنونی در منطقه‌ی رومشکان که تنها محدود به یک تپه است خواهد بود.
میرزایی می گوید: در صورتی‌که این سناریو صحیح باشد آن‌گاه نشت گاز مستقل از عملیات حفاری است که در منطقه تحت اجرا است. ولی با آن‌چه که گفته شد و شواهدی که در منطقه مبنی به عدم وقوع زمین‌لرزه در ماه‌های اخیر و نیز گستره ناچیز نشت گاز وجود دارد می‌توان نتیجه گرفت که این دلیل در این مورد صدق نکرده و باید عامل نشت را در ارتباط با عملیات حفاری اخیر در منطقه دانست.
آیا پای یک "دسته گل" چینی در میان است؟!
وی دلیل دیگر نشت گاز را در اثر مسائل مرتبط با حفاری لایه‌های زمین می داند و می گوید: با در نظر گرفتن مشاهدات سطحی و احتمالات موجود این عامل دلیل اصلی نشت گاز و آتش‌سوزی در منطقه است.
این دانشجوی دکترای مهندسی نفت ادامه می دهد: تاکنون سه حلقه چاه در منطقه، حفاری شده است و این احتمال وجود دارد که نشت گاز از هر کدام از این چاهها باشد.
میرزایی در مورد چگونگی نشست گاز از چاه توضیحات تخصصی ارائه می دهد و می گوید: برای استحصال نفت و یا گاز از یک مخزن هیدروکربویی لازم است تا ارتباطی بین سطح و مخزن ایجاد شود. این ارتباط از طریق حفر چاه که یک کانال عبوری برای انتقال سیال از مخزن به سطح است ایجاد می شود.
وی با بیان اینکه در عملیات حفاری برای جداسازی فضای درونی چاه از لایه‌های زمین که در اطراف دیواره چاه قرار داشته و عملیات حفاری در آن‌ها صورت می‌گیرد از لوله‌های با نام لوله جداری استفاده می‌شود، عنوان می کند: پس از قراردادن لوله جداری در ستون چاه باید ما بین آن و دیواره چاه سیمان‌کاری شده تا لوله جداری در جای خود محکم شده و سیال ستون چاه نتواند به لایه‌های اطراف چاه راه پیدا کرده و از این رهگذر ارتباط بین سیال ستون چاه و لایه‌های اطراف آن قطع شود.
میرزایی معتقد است که اگر به هر دلیلی سیمان کاری پشت لوله‌های جداری از کیفیت خوبی برخوردار نباشد آن‌گاه این احتمال وجود دارد که سیال درون چاه پس از مدتی وارد لایه‌های اطراف چاه شده و توسط آن‌ها به سطح زمین راه پیدا کند، می گوید: البته به دلایل دیگر از جمله بروز خوردگی در بدنه لوله جداری ارتباط بین ستون چاه و لایه‌های اطراف برقرار و در صورت راهیابی سیال به سطح شاهد نشت نفت و گاز در منطقه خواهیم بود.
وی یادآور می شود: در یک احتمال دیگر عملیات حفاری می‌تواند سبب ایجاد ارتباط بین سیال لایه‌های مختلف شود به گونه‌ای که سیال از لایه‌های زیرین از طریق پشت لوله جداری با لایه‌های بالاتر جریان پیدا و در صورت فراهم بودن مسیر به سطح زمین راه یابد.
این کارشناس ادامه می دهد: بنابر آن‌چه گفته شد به نظر می‌رسد که پدیده نشت گاز در منطقه رومشکان کوهدشت در ارتباط با حفاری‌های اکتشافی است که به تازگی در منطقه آغاز شده و ادامه دارد. میرزایی می گوید: البته بدیهی است که تعیین چاه دارای مشکل و عمق دقیق نشت گاز از چاه و مخزن به سازندهای اطراف آن و نحوه برخورد و درمان مشکل به بررسی‌های کارشناسی بیش‌تر نیازمند است.
نگاهی به حفاری چاهها در بلوک نفتی بابا حبیب
بنابر این گزارش میدان نفتی باباحبیب کوهدشت در سال ۱۳۸۶کشف شده که این میدان در منطقه "بابا حبیب" قرار دارد. کارفرمای این طرح مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران و پیمان‌کار آن شرکت چینی سی.ان.پی.سی است.
در نتیجه‌ی لرزه‌نگارى‌هایی که توسط شرکت پیمان‌کار سى.ان.پى.سى چین پیش از آغاز عملیات حفاری در منطقه صورت گرفت، طاق‌دیس باباحبیب مشخص و پس از مشخص شدن این طاق‌دیس، عملیات حفارى نخستین چاه در آن آغاز شد.
نتیجه حفر نخستین چاه توسط شرکت سی.ان.پی.سی در منطقه‌ی کوهدشت، کشف میدان جدید نفتی باباحبیب بود. در این حفاری وجود نفت بسیار مرغوب که هیچ‌گونه گازهای سمی و خورنده هم‌چون هیدروژن سولفوره ندارد و دارای درجه سبکی ۴۲ ای.پی.آی است قطعی شد.
تابستان ۱۳۸۹ خبرها حاکی از قرار داد شرکت پیمان‌کار سی.ان.پی.سی با شرکت ملی حفاری ایران بود که به منظور انجام حفاری چاه اکتشافی جدید در میدان باباحبیب انجام شد.
هم‌اکنون شرکت‌های ایرانی و چینی مدت زمان شش سال است که در منطقه مشغول عملیات اکتشاف بوده و تاکنون سه حلقه چاه در منطقه با نام‌های باباحبیب ۲،۱ و ۳ حفر شده است.