خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و هنر: فرهنگ جولایی از قدیمی‌های رادیو است که از 15 سالگی وارد این رسانه شده و کار تهیه‌کنندگی را به طور جدی از سال 1355 آغاز کرده است. برنامه‌هاي "راه شب"، "در انتهاي شب"، "در خلوت بيداران"، "خانه و خانواده"، "سرزمين مادري" و...نیز داوري جشنواره‌هاي متعدد، مقام اول نمايش راديو در سال 80 و دريافت لوح و تنديس‌هاي مختلف بخشي از فعالیت‌های هنری این پیشکسوت رادیویی است.
با او درباره برنامه‌‌هایش در این رسانه و 73 ساله شدن رادیو در ایران گفتگویی داشته‌ایم که می‌خوانید:
* آقای جولایی چندی است عمر رادیو در ایران به 73 سال رسیده است. همکاری شما با رادیو چند ساله شده است؟
- من اکنون 60 ساله هستم و فعالیت رادیویی‌ام را از سن 15 سالگی شروع کردم. با این حساب تجربه‌ای 45 ساله در رادیو دارم. البته در ابتدا که 15 ساله بودم به عنوان مهمان وارد برنامه‌های رادیویی شدم ولی از وقتی که به طور مستقل به عرصه تهیه‌کنندگی وارد شدم، سال 1355 بود که در آن زمان 23 ساله بودم و اولین برنامه‌ام، برنامه‌ای صبحگاهی بود که در رادیو زاهدان تهیه می‌شد.
من کار رادیو را از تهران شروع کردم ولی تهیه‌کنندگی را به صورت مستقل از رادیو زاهدان آغاز کردم با برنامه‌ای که 30 دقیقه‌ای بود و 6 صبح شروع می‌شد و همزمان با پخش برنامه "رهاورد" بود که طرحش را خودم دادم. "رهاورد" برنامه‌ای مرتبط با جوانان بود. برنامه دیگری نیز داشتم که ترانه‌های درخواستی شنوندگان را پخش می‌کرد.
* شیرین‌ترین خاطره‌تان در طول 45 سال کار در رادیو چیست؟
- شاید این جمله تکراری باشد ولی واقعیت دارد. تمام برنامه‌های رادیو برایم شیرین بوده و شیرین‌ترین خاطره‌ام برنامه نوروز 1391 بود، برنامه‌ای که در جزیره قشم تمام تعطیلات نوروزی گروه را به خود اختصاص داد و از صبح تا 1 شب بر بام یک فروشگاه بزرگ به صورت زنده تهیه می‌شد. من برنامه‌هایی که در آنها اختیار کامل دارم بسیار دوست دارم و در این برنامه این اختیار را داشتم که با یک گروه 3- 4 نفره کار را پیش ببرم.
* اختیار کامل داشتن برای یک تهیه‌کننده دست او را برای تهیه برنامه باز می‌گذارد، به جز این حسن علل دیگری نیز برای ترجیح برنامه‌هایی که اختیار کامل دارید وجود دارد و آیا کار کردن با یک گروه کوچک استفاده محدود از توانایی افراد نیست؟
- من معتقدم رادیو بی‌جهت تعداد نیروهایش را افزایش می‌دهد و شماری از نیروها نه تنها کمک محسوب نمی‌شوند بلکه مزاحم هستند. در برنامه نوروز 91 این مزاحمت‌ها وجود نداشت در حالی که سرویس‌دهی کامل بود و ما از بالای بام فروشگاه قشم با تمام نقاط ایران در ارتباط بودیم و به واسطه تجربه کاری و دوستان خوب، گزارشگران از کوه‌های ایلام گرفته تا دریای خزر و تهران به ما گزارش می‌دادند و وجود مولفه‌های دیگر نظیر موسیقی محلی زنده نیز بر زیبایی کار افزود. یکی دیگر از خاطرات شیرینم در رادیو راه‌اندازی "رادیو دریا" بود که طرح آن از احمد شیشه‌گران بود و با هم این رادیو را راه‌اندازی کردیم. این شبکه در زمان خودش خیلی مهم بود به دلیل این که برنامه شاد و مفرحی بود و آن زمان چنین برنامه‌هایی تعطیل شده بود.
* تعطیلی برنامه‌های شاد و مفرح به خاطر فضای خاص جنگ تحمیلی بود؟
- همه به خاطر شرایط جنگ و هم به خاطر وضعیت موسیقی که بلاتکلیف بود. البته الان هم موسیقی بلاتکلیف است ولی موسیقی در آن برهه از زمان با محدودیت‌های بیشتری مواجه بود. با این اوصاف، وجود مجریانی همچون حیدر صارمی و هرمز شجاعی‌مهر بر اثرگذاری رادیو دریا می‌افزود. با این مجموعه روزی 7 تا 8 ساعت برنامه زنده داشتیم و اتفاقاً همین برنامه فتح بابی شد برای برنامه‌های شاد و تفریحی بعد از انقلاب. این گونه حرکت‌های سدشکن جسارت می‌خواهد.
* از نظر شما نقاط قوت و ضعف رادیوی امروز بعد از 73 سال فعالیت، چیست؟
- رادیو همیشه فراز و نشیب داشته ولی آنچه که بسیار اهمیت دارد این است که شبکه‌های مختلف رادیو باید کاملاً استقلال داشته باشند. وقتی اصحاب رادیو در یک مجموعه‌ای کار می‌کنند که مدیر واحد دارند، مسلم است که کارشان مشابه می‌شود. این در حالی است که شبکه‌ها باید رقیب هم باشند نه صرفا کنار هم. وقتی کنار هم باشند و اتاق‌هایشان در یک طبقه باشد و زیر نظر یک مدیر کار کنند نمی‌توانند رقابت کنند. در صورتی که در فضای رقابتی هم کیفیت کار بسیار بهتر شده و هم در کار صرفه‌جویی می‌شود. بدین معنی که نیروهای حرفه‌ای با تعداد کم در مقابل نیروهای غیرحرفه‌ای با تعداد زیاد خواهیم داشت که هزینه‌ها را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد. من برنامه نوروزی سال 91 در جزیره قشم و نیز برنامه‌ای که سال 1374 تهیه کردم را با گروهی 2، 3 نفره انجام دادم.
* استفاده از گروه کوچک مشکل مواجهه با توانایی‌های محدود را در برابر گروه بزرگ‌تر در پی ندارد؟
- اگر عوامل یک برنامه حرفه‌ای باشند، این مشکل بروز نمی‌کند ولی اگر گروه حرفه‌ای نباشد با تعداد کم نمی‌توان کار کرد. در کنار تمامی این شرایط وجود صداقت در کار و رفاقت تا جایی که به نفع مردم کار شود بسیار مهم است. توجه ویژه به مخاطب، وقت‌شناسی و اهل هنر بودن نیز باید در تمامی برنامه‌ها توسط عوامل آنها رعایت شود.
* منظور شما از ذکر این ویژگی‌ها این است که این صفات در اصحاب رادیو کمرنگ است و یا این که منظورتان این است که رادیویی‌ها این صفات را دارند و بیانگر نقاط قوت رادیو است؟
- گاهی اوقات این صفات در برخی شبکه‌ها کمرنگ است. یک شبکه رادیویی باید در محلی مستقل با نیروهایی مستقل کار کند. اکنون در کمتر شبکه‌ای طرح تهیه‌کننده اجرا می‌شود چون در کنار تهیه‌کننده شخصی به نام سردبیر وجود دارد که معمولاً دخالت‌هایش مانع اجرای طرح تهیه‌کننده می‌شود البته طرح باید در داخل چارچوب‌های نظام اجرا شود ولی این اجازه را به تهیه کننده بدهند که خودش برنامه‌اش را اداره کند.
* از نظر شما افزایش تعداد شبکه‌های رادیویی نسبت به گذشته می‌تواند نقطه قوت رادیو باشد؟ به ویژه شبکه‌های تخصصی همچون رادیو نمایش که دو هنر اجرای رادیویی و تئاتر را با هم درآمیخته است.
- افزایش تعداد شبکه‌های رادیویی حسن است اما باید تعداد شبکه‌ها به این شرط زیادتر باشد که نیروهای حرفه‌ای از قبل آماده باشند نه این که در حین کار بیاموزند و پخته شوند. استفاده از نیروهای حرفه‌ای مخاطب را جذب کرده و مانع از خستگی و اذیت شدن شنونده شده و همچنین باعث می‌شود که هزینه‌ها هدر نرود. من هم به عنوان کسی که سال‌ها است کار نمایش می‌کنم این شبکه را خیلی می‌پسندم و معتقدم نقاط ضعف آن نسبت به دیگر شبکه‌ها کمتر است.
* در مقام یک تهیه‌کننده معتقدید رادیو 73 ساله امروز دست به با عصا راه می‌رود یا سرحال است؟
- جایگاه رادیو باید بالاتر از جایگاه فعلی‌اش باشد. بعضی رخدادها نیاز به تامل بیشتری دارند این که احمد شیشه‌گران که حق زیادی به گردن همه اصحاب رادیو دارد خانه‌نشین شده جای سوال دارد. این رخداد برای یکسری از عوامل قدیمی رخ داده که در حال حاضر از صحنه رادیو کنار رفته‌اند. من دوست دارم ارتباطی تنگاتنگ با مخاطب داشته باشم، هرچند برنامه‌های بسیاری را در دست دارم ولی با وجود علاقه به برنامه زنده، تهیه‌کنندگی هیچ برنامه زنده‌ای را در دست ندارم و در حال حاضر تمامی کارهایم تولیدی است.
* و آرزویتان برای رادیوی 74 ساله سال آینده؟
- دیدن موفقیت افزون رادیو را آرزومندم. آرزو می‌کنم هنگام رد شدن از کنار ماشین‌هایی که در خیابان‌های شهر تردد می‌کنند بشنوم که رادیویشان روشن است.
--------------------------
گفتگو از شیرین هلالی