حسینعلی امیری قاضی 48 ساله که امروز در اتاق 311 ساختمان شورای نگهبان لوایح مجلس را بررسی می کند پیش از این معاون آیت الله شاهرودی رئیس اسبق قوه قضائیه بود و سکان هدایت سازمان املاک و اسناد کشور را بر عهده داشت. البته در سوابق کاری امیری می توان به ریاست دادگستری در استانهای خوزستان، کردستان و فارس هم اشاره کرد.
این استاد دانشگاه و عضو شورای نگهبان در گفتگو با خبرنگار مهر پاسخگوی سوالاتی حقوقی در مورد موضوع انتخابات و بررسی صلاحیت کاندیداهای احتمالی ریاست جمهوری بود.
حسینعلی امیری در پاسخ به اینکه آیا این خبر که امسال قرار است شورای نگهبان دلایل رد صلاحیت کاندیداها را رسما اعلام کند صحیح است یا خیر گفت: برخی اخباری که از شورای نگهبان در رسانه ها منتشر می شود اساسا صحت ندارد. گاهی گمانه زنی است گاهی هم برخی سیاسیون اظهار نظر می کنند. مثلا می گویند شورای نگهبان به برخی کاندیداها گفته شما کاندیدا نشوید چون رد صلاحیت می شوید! خب من هم رفتم از تمامی اعضا سوال کردم و آنها گفتند ما اصلا چنین اظهار نظری نداشتیم و این خبرها صحت ندارد. شورای نگهبان ملاکش قانون اساسی است و در اصل 115 آمده است که رئیس جمهور باید از متن مردم و جزو رجل سیاسی و مذهبی باشد. ولی من به کاندیداها توصیه می کنم که افراد خودشان را با اصل 115 قانون اساسی تطبیق بدهد. اگر دید که منطبق با این اصل نیست تبلیغات نکند و هزینه روی دست خود نگذارد.
اعضای شورای نگهبان معصوم نبوده و قدرت ماوراء الطبیعه ندارند
خبرنگار مهر سوال کرد: آنچه از برخی گفته ها و اظهار نظرهای مسئولان و سیاسیون بر می آید این است که انگار شورای نگهبان قدرت ماوراء الطبیعه دارد! یعنی اینکه یک کاندیدا تمامی شرایط منطبق با اصل 115 قانون اساسی را دارد ولی یک مرتبه رد صلاحیت می شود! بعد هم توضیحی داده نمی شود. مثلا طرفداران آقای مشایی می گویند ایشان تمامی شرایط را دارد ولی شورای نگهبان شاید وی را به عنوان جریان انحرافی رد صلاحیت کند آیا تفسیر شخصی یا اظهار نظر خارج از قانون هم در شورا وجود دارد؟ امیری پاسخ داد: اینطوری که شما می گوئید نیست. اعضای شورای نگهبان نه معصوم هستند و نه علم غیب دارند. این شورا 6 فقیه و 6 حقوقدان دارد و بر اساس اسناد و مدارکی که در پرونده هر کدام از کاندیداهای ریاست جمهوری وجود دارد و همچنین بعد از شخصیت شناسی کاندیدا نتیجه گیری می کنند.
تشکیل پرونده برای کاندیداهای ریاست جمهوری
عضو حقوقدان شورای نگهبان در مورد بررسی پرونده های مربوط به کاندیداها اظهار داشت: ما برای هر کاندیدا یک پرونده تشکیل می دهیم. داخل پرونده استعلاماتی از وزارت اطلاعات، دستگاههای امنیتی، اداره کل انتخابات شورای نگهیان و قوه قضائیه وجود دارد که تمامی این دستگاهها باید جزئیات پرونده های تشکیل شده کاندیدا را به شورای نگهبان اعلام کنند. بعد از اخذ استعلامات اعضای شورا در مورد ویژگیهای کاندیدا بر اساس اصل 115 قانون اساسی بحث و بررسی می کنند.
تعریف رجل سیاسی و مذهبی در شورای نگهبان
وی گفت: به عنوان نمونه در این اصل گفته شده که رئیس جمهور باید از رجل سیاسی و مذهبی باشد. قانون اساسی هم می گوید تنها شورای نگهبان می تواند صلاحیت کاندیدای ریاست جمهوری را احراز کند. حالا اعضای شورای نگهبان باید با دقت شخصیت کاندیداها را بر اساس اعیار و تعریف رجل سیاسی و مذهبی تطبیق دهند. رجل مذهبی این نیست که شخص نماز بخواند، روزه بگیرد، نذری بدهد و غیره ... اینها واجبات و مستحبات است. یا اینکه فردی رفته دکترای علوم سیاسی گرفته است این هم رجل سیاسی نیست. شورای نگهبان کسی را رجل سیاسی و مذهبی می داند که جامعه وقتی نام فرد را شنید او را به عنوان یک چهره سیاسی و مذهبی بشناسد و مقبولیت داشته باشد.
خبرنگار مهر در ادامه گفته های امیری به این موضوع اشاره کرد که رسانه ها نقش موثری در تبدیل افراد به رجل سیاسی و مذهبی دارند آیا شورای نگهبان این القاب را مد نظر دارد که عضو شورای نگهبان پاسخ داد: نه اینطور نیست. ما شاید کاندیدایی داشته باشیم که شاید هر روز در تلویزیون و روزنامه و خبرگزاری ها مطرح باشند ولی شورای نگهبان آنقدر پخته و با تجربه است که گول اینگونه ترفندها را نمی خورد.
وی در پاسخ به اینکه بالاخره نگفتید که آیا امسال دلایل رد صلاحیت را اعلام می کنید یا نه گفت: شورای نگهبان همیشه برای رد صلاحیت ها دلیل داشته است. البته این را باید بگویم که برای ریاست جمهوری باید شخص کاندیدا احراز صلاحیت شود. گاهی شرایط به نحوی است که وقتی کاندیدا به شورای نگهبان مراجعه کند دلایل احراز نشدنش به او اطلاع داده می شود و این اطلاع تنها به خود کاندیدا گفته می شود و نباید رسانه ای شود.
احراز یا رد صلاحیت با رای شورای نگهبان است
شورای نگهبان به عنوان نهاد مستقل یک سری وظایف را برعهده دارد. من کاری به نام شخصی که گفتید ندارم اما اگر شخصی رد صلاحیت شد یا احراز نشد قطعا بدانید این برایند نظر شورای نگهبان بوده است. در این شورا ملاک رای اکثریت است. اگر از 12 نفر شخصی 7 رای موافق آورد قطعا احراز می شود.
شورای نگهبان با کاندیدایی که بعد از احراز صلاحیت تخلف کنند برخورد می کند
امیری در پاسخ به اینکه شورای نگهبان بعد از احراز صلاحیت یک کاندیدا اگر تخلفی از کاندیدا مشاهده کرد (اعم از استفاده از اموال بیت المال برای تیلیغات و شعارها و اعمال ناشایست و مخالف سیاستهای نظام و ...) آیا می تواند احراز کاندیدا را رد کند گفت: شورای نگهبان ثابت کرده است جرات زیادی دارد و با تخلفات برخورد می کند. ولی ممکن است مطلبی برای جامعه ثابت شود ولی اسناد و مدارکی که به شورای نگهبان می رسد مهم است و اعضای شورا بر اساس اسناد و مدارک کار می کنند.
شورای نگهبان برای معرفی احراز صلاحیت ها سقف ندارد
عضور شورای نگهبان در پاسخ به اینکه در سالهای گذشته ثابت شده است که شورای نگهبان بیشتر از 4 تا هشت نفر را به عنوان کاندیداهای مورد تائید شورا برای ریاست جمهوری معرفی نکرده و آیا امسال هم همین تعداد معرفی می شوند گفت: شورای نگهبان هیچ محدودیت و سقفی برای ثبت نام یا تایئد صلاحیت ها ندارد. اگر هزار نفر هم ثبت نام کنند هر تعداد که واجد شرایط باشند معرفی می کنیم.
----------------------------
گفتگو از سید هادی کسایی زاده