به گزارش خبرگار مهر، یوز پلنگ یکی از حیوانات نادر و ارزشمند محیط زیست ایران محسوب می شود که متاسفانه به دلیل شرایط جوی، شکار بی رویه و عدم حمایتهای لازم از این حیوان در حال انقراض است و در ایران کمتر از صد قلاده از آن دیده شده است و دوستداران محیط زیست بیم ان دارند که به زودی اثری از این حیوان که به سریعترین جانور روی زمین شهرت یافته است دیده نشود.
گفته می شود زيستگاه يوزپلنگ در ايران، دشت كوير است كه بخش‌هايي از استان‌هاي كرمان، خراسان جنوبی و رضوی، يزد، تهران و مركزي را در برمي‌گيرد.
اكنون اين ناحيه وسيع استپي و بياباني به آخرين پناهگاه يوز آسيايي مبدل شده و به طور مشخص طي دو دهه اخير تعداد گزارش‌هاي رسيده از اين ناحيه وسيع در مورد مشاهده يوز كاهش يافته و تنها گزارشات معدودي از مشاهده جانور در پارك ملي كوير، مناطق توران نابيندان، دره انجير، مياندشت و خوش ييلاق و دشت راور کرمان به دست آمده است.
اين در حالي است كه بين سال‌هاي 46 تا 57 گزارشاتي از تهران به خصوص پارك ملي كوير، سمنان توارن، خوش ييلاق و مناطق اطراف، خراسان منطقه مياندشت و مناطق اطراف طبس، يزد منطقه كالمند و مناطق ديگر اطراف بافق، مهريز، نفت و شهر يزد، اصفهان منطقه موته و كلاه قاضي، فارس پناهگاه حيات وحش بهرام گور، كرمان خبر و روچون، مازندران پارك ملي گلستان، هرمزگان اطراف حاجي‌آبادو نيز گزارشهایی از سيستان اطراف هامون صابري و بلوچستان بمپور و حتي نفت شهر در استان كرمانشاه مبني بر مشاهده يوز وجود داشته است.
اما در استان کرمان مهمترین زیستگاه این حیوان نادر دشت راور است و در سال 88 پس از سی سال از دیده نشدن حتی یک قلاده از آن دو قلاده یوز در دشت راور مشاهده شد.
اما متاسفانه از آن زمان تاکنون بارها شاهد کشته شده این حیوان در محیطی هستیم که حتی حفاظت شده نیز نیست و حیوان در معرض خطرهای بالقوه ای از جمله خشکسالی و کمبود شکار، درگیری با دامداران و کشته شدن توسط ساربانان شتر و برخورد چندین باره با خودروهای عبوری از دشت راور است.
محیط زیست کرمان نیز سالهاست که در خصوص وضعیت این حیوان سکوت را بهترین سیاست ممکن دیده است هر چند در مقطعی کوتاه طرحی برای ارتقاء سطح فرهنگی مردم بومی برای حفاظت از حیوان اجرا شد اما همچنان وجود معدنچیان و معادن مختلف در راور، سرابانانی که فکر می کنند یوزها به دامهایشان حمله می کنند و جاده ای که هر لحظه در کمین جان یوزی دیگر است از تهدیدهای اصلی حفظ بقاء این حیوان بی نظیر محسوب می شود.
مشاهده یک قلاده یوز کیلومترها دور تر از زیستگاه اصلی/ یوزها به دنبال شکار هستند
اما روز گذشته خبری جالب در ریگان و دهان به دهان پیچید و آن حمله یک قلاده یوز پلنگ به گله ای گوسفند در این شهرستان در مرز بین استان کرمان و سیستان و بلوچستان بود.
مشاهده یوز در این منطقه پس از گذشت سالها روی می دهد هر چند قبل از این گزارشهای تائید نشده ای از وجود یوز در بمپور سیستان و بلوچستان و کیلومترها آن سوتر منتشر شده بود و گفته می شد که در اطراف هامون نیز یوز دیده شده است اما تا کنون گزارش مستندی از وجود یوز در شهرستان ریگان و اطراف جنگلهای گسترده کهور ایرانی دیده نشده بود.
هر چند سال گذشته نیز در شهرستان فهرج برخی دامداران اعتقاد داشتند که یوز پلنگ به دامهای آنها حمله می کند، ساکنان روستای امامیه و شورآباد فهرج در شرق کرمان مدعی بودند که یوز شش قلاده از گوسفندان آنها را دریده است.
اما این بار و پس از گذشت یک سال در ریگان 25 گوسفند جمعه شب مورد حمله یک یوز گرسنه قرار می گیرد و 16 دام در این میان تلف می شود.
طی یک ماه گذشته یوز به صورت مداوم به دامها حمله کرده است
به گفته معاون فرماندار ریگان این یوزپلنگ یک ماهی است در شهرستان ریگان پیدا شده که قبلا در مناطق کوهستانی زیست می کرده که خشکسالیها باعث شده به روستاهای این شهرستان حمله ور شود.
محمد صادق داد الله پور به خبرنگار مهر گفت: طی سه روز گذشته بیش از 120 راس گوسفند توسط این یوزپلنگ در روستای میر اباد ریگان تلف شده اند که بیش از 500میلیون ریال خسارت به دامداران این روستا وارد کرده است.
شهرستان ریگان با وسعت 9837کیلومتر مربع و مناطق کوهستانی فاقد اداره محیط زیست است!
دامداران خشمگین به دنبال یوز شکارچی
هر چند برخی از کشته شدن گوسفندان توسط این یوز نگران هستند اما باید به این نکته اشاره کرد که این حیوان از جمله 100 قلاده به جای مانده روی زمین از این حیوان نادر است و در صورتیکه توسط دامداران و کشاورزان خشمگین کشته شود یک گام به انقراض حیوان نزدیکتر می شویم.
با توجه به اینکه در این گونه جانوری بیشتر حیوان ماده شکار می کند در صورت کشته شدن این حیوان به احتمال فراوان و با توجه به قرار گرفتن در فصل تولید مثل حیوان، جان چند توله یوز نیز به خطر خواهد افتاد.
تکرار تراژدی تلخ دامگذاری برای یوز پلنگ
محمد باقری، یکی از فعالان محیط زیست استان کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: مشاهده این حیوان در ریگان بسیار خوشحال کننده است و نشان از ادامه زندگی یوز در ارتفاعات شرقی استان کرمان دارد در حالیکه پیش از این گمان می شد یوز تنها در دشت راور کرمان زیست می کند.
وی افزود: دلیل حمله یوز به گوسفندان کمبود شکار در طبیعت است زیرا حیوانات به صورت غریزی از مکانهایی که انسان حضور دارد گریزان هستند و تنها در واقعی که جانشان به دلیل کمبود شکار به خطر می افتد به محیط انسان پا می گذارند.
باقری ادامه داد: پیش از این در راور نیز شاهد بروز این مسئله بودیم و شترهای ساربانان مورد حمله قرار می گرفت و دامداران نیز در اقدامی غیر قابل تصور برای کشتن این حیوان به دامگذاری و گذاشتن گوشتهای مسموم در محیط زندگی یوز روی آورده بودند که نتیجه آن نیز کشته شدن چند قلاده یوز شد که پیگیری برای پیدا کردن مسببان این مسئله نیز بی نتیجه ماند و پرونده آن مختومه شد.
باقری گفت: بسیار نگران این مسئله هستم که این یوز نیز مورد حمله افراد بومی قرار گیرد و انتشار این دست اخبار که 120 گوسفند توسط یوز دریده شدند موجب می شود دامداران برای دفاع از دامهای خود اقدام احتمالی انجام دهند.
وی ادامه داد: خطر دامگذاری و کشته شدن یوز موجود در ریگان را تهدید می کند و این در صورتی است که یوز حیوانی گوشه گیر و بی آزار است و تنها برای رفع گرسنگی دست به این اقدام زده است.
وی گفت: آموزش مردم محلی دور، عدم ورود دامها به مناطق زندگی یوز و همچنین توجه مسئولان برای تغذیه حیوان به صورت رها کردن شکار در محیط زندگی حیوان و ایجاد آبشخور باید هر چه زودتر در دستور کار قرار گیرد تا شاهد این نباشیم که در چند روز آینده جسد این حیوان در گوشه ای از مزارع و روستاهای ریگان پیدا شود و پس از ان دنبال مقصر باشیم.
داستان یوزپلنگهای کشته شده در دشت راور
نگرانی در خصوص کشته شدن یوز ریگان در حالی در حال افزایش است که همین داستان چند سال قبل در راور نیز روی داد.
پس از گذشت 30 سال در دشت راور دو قلاده یوز پلنگ زنده مشاهده شدند اما چندی بعد شترهای ساربانان در دشت راور که از محیط های اصلی زندگی یوز محسوب می شود مورد حمله قرار گرفت.
در این حمله چند شتر زخمی شدند اما نکته جالب توجه این است که یوز به دلیل جثه کوچکش توان حمله به شتر را ندارد و فعالان محیط زیست بر این عقیده بودند که این یوزها توسط گرگها مورد حمله قرار گرفته اند در این میان اما ساربانان این نظر را نداشتند و اقدام به گذاشتن طعمه های مسموم در محیط زندگی یوز کردند و در فاصله اندک زمانی جسد دو یوز پلنگ در نزدیکی این طعمه ها پیدا شد.
چندی بعد نیز یوز دیگر بر اثر تصادف با یک خودرو جان خود را از دست داد و به دلیل فاصله 70 کیلومتری این حوادث احتمال اینکه دیگر اثری از یوز در دشت راور نباشد قوت گرفت.
و این بار بیم آن می رود که تکرار همین داستان یوز تنهای دشت ریگان را نیز به آخرین ایستگاه زندگی این حیوان در دشتهای ایران نزدیک کند.
.............................
گزارش: اسما محمودی