به گزارش خبرنگار مهر ، در ماههای نخستین سال 1390 در حالیکه هنوز زمان چندی از تجهیز کارگاه برای اجرای چند پروژه عمرانی مهم در نقاط مختلف پایتخت نگذشته بود که صدور دستوری از سوی شهردار تهران همگان را غافلگیر کرد: آغاز عملیات اجرایی احداث ادامه بزرگراه امام علی (ع). تا پیش از آن، بزرگراه در مسیری به طول تقریبی 9 کیلومتر از بلوار ارتش تا مسیل باختر احداث شده بود.
برآورد اولیه، حاکی از ضرورت رفع هزاران معارض ملکی و جابجایی صدها کیلومتر معارض تأسیساتی بود. گفتنی است که در بخش‌هایی از مسیر پروژه از جمله حد فاصل خیابان پیروزی تا میدان شهید محلاتی، کار از چند سال قبل آغاز شده بود ولی به دلیل حجم گسترده معارضات ملکی و تأسیساتی به کندی پیش می رفت.
رفع معارضات ملکی
فرآیند رفع معارضین ملکی بزرگراه امام علی(ع) جهت آزادسازی پوسته طرح و آغاز عملیات اجرایی را به جرات می‌توان به‌خودی‌خود یک پروژه مجزای پرچالش و مهم برشمرد؛ چرا که می‌بایست در اسرع وقت با مالکان بالغ بر 7 هزار واحد مسکونی وارد مذاکره شده و نسبت به تملّک و تخریب املاکشان اقدام می شد. به این ترتیب مناطق 7، 8، 13، 14، 15 و 20 شهرداری تهران مکلف شدند تا ضمن توافق با مالکان واحدهای مسکونی معارض، زمینه آزادسازی پوسته طرح را فراهم کند.
در سایه حذف این معارضات، نواری از بافت متراکم و فرسوده‌ی شهری به طول چند ده کیلومتر و به عرض متوسط 60 تا 70 متر که تا پیش از آن ساخت، نوسازی یا حتی فروش املاک آن برای دهها سال میسر نبود، آزاد و به نگرانی و بلاتکلیفی بلندمدت مردم نیز پایان داده شد.
احداث 56 پل در 25 تقاطع
در مدت زمان قریب به یک سالی که فرآیند آزادسازی پوسته طرح از معارضات ملکی به طول انجامید، مجریان طرح از فرصت استفاده کرده و اقدامات موثری را در بخش هایی از مسیر به انجام رساندند. بخش عمده ای از عملیات احداث تقاطع های اصلی و فرعی که تعداد آنها به 25 تقاطع ( 11 تقاطع اصلی و 14 تقاطع فرعی ) و 56 پل می رسید، به عنوان اولویت نخست پروژه در طی همین یک سال به انجام رسید. به این ترتیب با اتخاذ یک شیوه راهگشای عمرانی، نه تنها هیچگاه ترددهای عرضی شهروندان در طول مسیر بزرگراه امام علی (ع) دچار اختلال نشد، بلکه در کنار جریان ترافیک روزانه ی شهر، تقاطع ها نیز احداث شد.
رفع معارضات تاسیساتی
رفع معارضات تاسیساتی نیز همانند فرایند رفع معارضات ملکی در این پروژه خود یک پروژه اجرایی پیچیده و بسیار گسترده به حساب می آمد. از این رو همزمان با رفع معارضات ملکی، مذاکرات پردامنه و مستمری با شرکت های خدماتی صورت گرفت تا زمینه جابجایی و یا حفظ شبکه معارضات تأسیساتی در محل فراهم شود.
برای احداث مسیرهای تندروی بزرگراه می بایست شبکه عظیم و گسترده ای از تاسیسات شهری در طول و عرض پوسته طرح بدون ایجاد اختلال گسترده در شبکه خدمات رسانی تأسیسات شهری مجاور آن رفع معارض می شد. این فرایند دشوار، زمان بر و طبعاً پرهزینه از همان سال 1390 در دستور کار قرار گرفت و با برگزاری جلسات متعدد با شرکت های خدماتی، تا به امروز بیش از 420 کیلومتر شبکه تاسیسات جایگزین شبکه اولیه اجرا و به بهره برداری رسیده است.
شبکه های آبرسانی، گازرسانی و فاضلاب، چاه های آب، ایستگاه های گاز، پست های برق، کابل های مخابراتی و فیبر نوری، تیرهای روشنایی، دکل ها و کابل های 63 کیلو ولتی و ... از جمله تاسیسات و شریان های حیاتی بودند که در این فرایند پرچالش یا جابجا شده و یا به روش های گوناگون در جای خود حفظ شده اند.
16 ماه زمان برای ساخت پل ها
درطول 16 ماه کلیه پل های موجود در مسیر بزرگراه ساخته شد؛ البته به غیر از 56 پلی که تقاطع های اصلی و فرعی را تشکیل دادند، تعداد 27 پل نیز در بخش دو طبقه سازی بزرگراه (حدفاصل جنوب خیابان پیروزی تا جنوب میدان محلاتی) احداث شدند که با احتساب این پل ها، در مجموع 83 دستگاه پل و یا سازه پل شکل از شروع طرح تا به امروز احداث شده است.
تنها در تقاطع بزرگراه امام علی(ع) با بزرگراه شهید محلاتی که عملیات اجرایی آن شامل ساخت چند پل در چندین سطح است، حدود 1/5 کیلومترپل احداث شده است.
احجام عملیات پروژه
فارغ از تقاطع ها که ساخت آنها در اولویت قرار داشت ، محور اصلی بزرگراه و یا همان باندهای تندروکه در تراز منفی یک قرار دارند نیز کارهای خاص به خود را در برداشت . فقط کافی است بدانیم بدون در نظر گرفتن تقاطع غیر همسطح بزرگراه امام علی(ع) با محور بزرگراه صالح آباد و همچنین طرح حرم تا حرم ، بیش از 7 هزار شمع به طول متوسط 25 متر در محور بزرگراه به کار رفته است و این یعنی بیش از 200 کیلومتر حفاری و احداث شمع که در نوع خود کم نظیر
است.
بیشترین احجام عملیاتی مربوط به محور بزرگراه شامل حفاری شمع ها، دیوار سازی نما و خاکبرداری‌ها است. برای احداث بزرگراه امام علی(ع) 7 میلیون متر مکعب خاکبرداری و حدود 2 میلیون متر مکعب خاکریزی و سنگریزی صورت گرفت که این حجم کارهای خاکی در پروژه های شهری کمتر به چشم آمده است .
از طرفی 65 هزار قطعه بتنی برای ساخت دیوارها و قرنیزهای مسیر تندروها به کار رفته است. همین اعداد و ارقام کافی برای درک عظمت و اهمیت کار کافی است. برای روکش تندروها و کندروهای بزرگراه بیش از 320 هزار تن آسفالت مصرف شده است که 40 هزار تن مربوط به کندروها و 280هزارتن مربوط به تندروهااست.
تهیه و پخش این حجم آسفالت در مدت زمانی کمتر از دو ماه به هیچ وجه در اذهان کارشناسان قابل انجام نبود. ازطرفی باید به 40 کیلومتر طول خطوط روشنایی،390 کیلومتر خط کشی ترافیکی، 16 دستگاه پل عابرپیاده، 12 کیلومترمسیر ویژه تردد اتوبوس های تندرو و 5/3 کیلومتر تونل جمع آوری آبهای سطحی هم اشاره داشت تا بتوان به دشواری و سختی ساخت بزرگراهی با این عظمت پی برد.
26 کیلومتر کمتر از 20 ماه
پیمانکاران متعددی در بخش های مختلف کاری به خدمت گرفته شدند تا پروژه بزرگراه امام علی(ع) به ثمر بنشیند. اگر مدت زمان صرف شده جهت رفع معارضات ملکی و تاسیساتی را نادیده بگیریم و تنها به دوران عملیات عمرانی بزرگراه نظر بی افکنیم، خواهیم دید که روز سوم خرداد ماه 1392 در واقع ظرف مدت زمانی کمتر از 20 ماه شاهد تکمیل بزرگراه 38کیلومتری امام علی(ع) خواهیم بود . طرحی که بیش از 40 سال از ایده اولیه آن می گذرد، اکنون مانند بسیاری دیگر از رویاهای شهروندان پایتخت نشین به مرحله بهره برداری رسیده است.
نکته جالب تر آنکه عملیات اجرایی محور اصلی بزرگراه عملا از شهریور ماه سال گذشته و پس از رفع کامل معارضات ملکی و احداث تقاطع ها آغاز شد و این یک رکورد قابل اعتنا در پروژه های شهری به حساب می آید. این در حالی است که در مقیاس سرعت معمول طرحهای عمرانی، احداث بزرگراهی با مشخصات بزرگراه امام علی(ع) حداقل 5 سال زمان طلب می کند. اکنون شهر ما یک بزرگراه شمالی – جنوبی به طول 38 کیلومتر دارد که شمالی ترین نقطه پایتخت را به جنوبی ترین نقطه آن متصل می کند.
بزرگراه امام علی (ع) فارغ از تمام کارکردهای ترافیکی آن، به مثابه حلقه ارتباطی بسیاری از شریانهای اصلی تهران ایفای نقش می کند. این معبر شریانی در حقیقت عملکرد رینگ داخلی کمربندی شهر تهران را به واسطه دسترسی هایی که ایجاد می نماید، تا حدود زیادی بهبود می بخشد. از طرفی تصور اینکه از شمال تا جنوب پایتخت (و بالعکس) را بتوان فقط در نیم ساعت طی کرد، یک اتفاق خوشایند برای بسیاری از شهروندان به حساب می آید. مردم برای رسیدن به چنین روزی لحظه شماری کرده اند.