به گزارش خبرنگار مهر، کنگره ملی صائب تبریزی و شعر اخلاقی عصر امروز سه شنبه 7 خرداد باحضور حجت الاسلام و المسلمین محمدی گلپایگانی مسئول دفتر مقام معظم رهبری، سید محمد حسینی وزیر ارشاد و جمعی از پیشکسوتان عرصه شعر مانند حمید سبزواری، مشفق کاشانی، غلامرضا سازگار و پرفسور اختر مهدی از هندوستان در تالار وحدت در تهران برگزار شد.
محمدرضا سنگری استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران در این برنامه به نقل خاطره ایی از یکی از پژوهشهای میدانی خود در عرصه شعر پرداخت و گفت: من در یکی از پژوهشهای جاده ایی خود در حوزه ادبیات یک بار فاصله 75 کیلومتری مسیر تهران به خوزستان را که 13 ساعت طول کشید، بیدار ماندم و سعی کردم پلک نزنم و برای یکبار هم که شده سروده هایی را که پشت وانت و کامیونها هست مطالعه کنم و ببینم.
وی افزود: در این مسیر موفق شدم 183 بیت شعر را یادداشت کنم که 53 بیت آن از آن صائب تبریزی بود. این نکته قابل تعاملی است. همه ما وقتی به سبک شعر هندی می پردازیم به تعابیر راز آمیز و یک ترافیک تصویری بر می خوریم که عملا فهم شعر را دشوار می کند حال این سوال پیش می آید که چه شده مردم این همه انس والفت با شعر این سبک پیدا کرده اند.
سنگری سپس گفت: به نظر می رسد کاوش در این زمینه و کسب این رمز و رازها درنگها و تعاملات جالبی را به همراه می آورد، کمتر مجال فراهم شده است که صائب را بشناسیم، علیرغم اینکه بنده کمتر کسی از شاعران را می شناسنم که به اندازه صائب دشنام خورده باشد.
این مدرس زبان و ادبیات فارسی افزود: چندی پیش داشتم نوشته های بزرگان را مرور می کردم و دیدم که چه شاعرهای بزرگی مثل رضا قلی خان هدایت، ملک الشعرای بهار و یحیی آرین پور به صائب دشنام داده اند و نامهایی به ناروا به او نسبت داده اند و تاسف انگیزتر اینکه هیچ تلاشی برای دادن پاسخ روشن به این دشنامها انجام نشده است. البته من در همین جا باید یاد کنم از زنده یاد محمد قهرمان که 20 سال از عمر خود را صرف این کرد که صائب را بشناسد و بشناساند.
سنگری با بیان اینکه در کامیون نوشته های حوزه شعر دستبردهای مردمی زیاد در ابیات صائب اتفاق افتاده است تاکید کرد: جالب است بدانید از 53 بیت صائب که من در این کامیون نوشته ها یادداشت کردم در حدود 25 بیت آن دستبرد زده شده است و مردم البته با ذوق خودشان ابیات دیگری خلق کرده اند و گاهی اوقات حتی معنای شعر راهم سهل تر کرده اند.
وی ادامه داد: یکی از ظرایفی که به نظر می رسد صائب را با مردم ما گره زده، بعد اخلاقی شعر اوست واقعیت این است که در شعر صائب یک پیوند بین حریر و شمشیر اتفاق افتاده است به گونه ایی که به هیچ وجه هبوط و سقوط در غزل او نیستیم.
این مدرس زبان ادبیات فارسی یادآورشد: گویی صائب تمام لحظات ما را زندگی کرده است از این جهت او به شدت به حافظ نزدیک است؛ غم و شاد و حتی حالتهای متضاد انسانی در غزلهای صائب تبریزی به خوبی سامان یافته است.
در ادامه این برنامه محمدرضا طاهری از دوستان نزدیک زنده یاد محمد قهرمان با گرامی داشت یاد و خاطره او گفت: کسانی که اهل کارهایی مانند تصحیح متون ادبی هستند می دانند که کاری که محمد قهرمان در زمینه پژوهش درباره شعر صائب کرده است، چه توانکاه و جان فرسا بوده است مخصوصا در صفحات خطی به جای مانده در کتابخانه های هند که البته بعضا خط خوشی دارند اما چنان بی مبالات نوشته اند که درآوردن مطلبی منقح از آنها واقعا کار دشواری است.
وی افزود: واقعا اشعار صائب را با 20 نسخه مقابله کردن، کار جانکاهی است اما این مرد که نظم و ترتیب جزء اولویتهای زندگیش بود تحقیقاتش را به همان اندازه منظم انجام می دادند.
طاهری سپس با اشاره به توصیفی که در کتاب 4 مقاله نوشته عروضی سمرقندی از شاعر شده است تاکید کرد: در 4 مقاله جمله ای هست که درباره شاعر می گوید: کسی باید شاعر باشد که حداقل 20 هزار بیت از شعر متقدمان و متاخران خودش را حفظ باشد و به لغت فارسی اشراف داشته باشد من اینجا یکی از نمونه اشراف محمد قهرمان را به ادب فارسی دوران سیصد و اندی ساله صفوی را به شما نشان می دهم.
این دوست قدیمی زنده یاد قهرمان در تکمیل سخنش گفت: محمد قهرمان داشت روی دیوان میرزا آقاجان قدسی کار می کرد در کاغذی برای من نوشت که حسرت جان (نامی که قهرمان خطاب به محمدرضا طاهری به کار می برد) نسخه اساس من را در بعضی جاها، موریانه خورده است، برو کتابخانه مجلس و نسخه صائب را در آن کتابخانه ببین که 81 بیتی را که من به فکر می آید، شاعر در مصراع دوم نظرش این گونه بوده که من می نویسم، وضع صحیحش چیست؟ برایم بفرست.
طاهری ادامه داد: من در اینجا به روح محمد قهرمان قسم می خورم که او از این 81 بیت فقط 11 بیت را مغایر حدس زده بود و ما بقی درست بود. این نیست مگر آن اشرافی که صاحب 4 مقاله در نظر دارد.