به گزارش خبرنگار مهر، در حالی که به لحظات پایانی زمان تبلیغات نامزدهای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و 24خرداد روز انتخابات نزدیک می شویم، شورای نگهبان همچنان علاوه بر وظیفه نظارتی خود در انتخابات می تواند نظارتی هم بر رفتار و اظهارات کاندیدها ی انتخابات ریاست جمهوری و طرفداران انها تا روز برگزاری انتخابات داشته باشد. طبق قانون شورای نگهبان میتواند در صورت بروز تخلفی از سوی کاندیدها و یا اعضای ستاد انها ضمن تذکر حتی در صورت تشخیص اعضای این شورا می توانند بررسی مجدد صلاحیت نامزدها را در دستور کار خود قرار دهد.
در همین خصوص گفتگویی را با سخنگوی شورای نگهبان انجام داده ایم که متن آن در ذیل آمده است:
- در جریان آخرین مناظره تلویزیونی شاهدبودیم بعضی از کاندیداها اسناد طبقه بندی شده نظام راافشا کردند که شاید برخلاف قانون و مصلحت کشور هم بود. آیا شورای نگهبان به این کاندیداها می تواند تذکری بدهد یا اینکه صلاحیت آنها را مجددا بررسی کند؟
طبق ماده 58 قانون انتخابات ریاست جمهوری این اجازه به شورای نگبهان داده شده است درصورتی که مدارک جدیدی به دستش برسد در بررسی صلاحیتها تجدید نظر نماید. البته این ماده قانونی مربوط به سالهای اخیر نیست بلکه مربوط به سال 64 است که قانون انتخابات ریاست جمهوری تصویب شد. طبیعتا به استناد این ماده شورای نگبهان اختیار دارد که بررسی های جدیدی داشته باشد و اگر اطلاعات، اسناد و مدارک جدیدی در خصوص کاندیداهای انتخاباتی به دست شورا برسد آنها را مورد بررسی قرار خواهد داد و نظر جدید خود را اعلام می کند.
اما در خصوص این موضوعی که شما اشاره کردید باید دید اصلا این اسناد، طبقه بندی شده بوده یا خیر، این نیازمند بررسی کارشناسان است.البته در طول ایام تبلیغات بخاطر رفتاریی که فکر کردیم خارج از چارچوب قوانین انتخاباتی است تذکراتی را به برخی نامزدها داده ایم و اینکه این تذکرات در خصوص چه بوده و مربوط به کدام کاندیدا بوده است را اجازه دهید فعلا اعلام نکینم اما در همین حد بگویم که تذکراتی را در برخی موارد به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری داشتیم.
- در چه موارد تذکر داده اید؟
در همه موارد بوده است، تبلیغات، مطالبی که کاندیداها بیان کردند و رفتار طرفداران آنها که محل شبه بوده است از جمله تذکراتی است که به کاندیداها داده شده است.
- آیا بعد از این تذکرات رفتارها نیز اصلاح شده است؟
برخی تذاکرات در پرونده ها قرار گرفت و بسیاری از آنها نیز اصلاح شده است.
- اگر احیانا این گونه رفتارها و اظهار نظرها از سوی کاندیداها و یا طرفدارانشان در روز های پایانی تکرار شده و یا تندتر شود شورای نگبهان چه اقدامی انجام خواهد داد؟
از نظر قانون ما تا خود روز اخذ رای هم امکان بررسی صلاحیت کاندیداها را داریم و طبیعتا اگر این رفتارها تکرار شود مجددا در شورای نگهبان مطرح خواهد شد و ما تابع تصمیم اعضای این شورا هستیم.
- دقیقا تا چه زمانی شورای نگهبان می تواند صلاحیت انتخابات ریاست جمهوری را مورد بررسی قرار دهد؟
در روزهای پنجشنبه و جمعه تبلیغات کاندیداها ممنوع است و طبیعتا در روز اخذ رای هم محلی برای این موضوع نباید وجود داشته باشد.
- سوالم به این خاطر بود که در سال 88 شاهد بودیم برخی کاندیداها پیش از اعلام رسمی نتایج انتخابات در مصاحبه ها و اظهار نظرهایی پیروزی زود هنگام خود را درانتخابات اعلام کردند؟
در این جهت هم در جلسه ای که با روسای ستادهای انتخاباتی کاندیداها داشتیم از آنها خواستیم که در روز جمعه نمایندگان خود را معرفی کنند تا در سر صندوقهای رای حاضر باشند. همچنین تذکراتی را به این نمایندگان دادیم تا برخی مواردرا رعایت کنند و به ستادهای تبلیغاتی خودشان در شهرستانها نیزاین موضوعات را ابلاغ کنند تا قانون و مقررات رعایت شود.
- آیا شورای نگهبان در بیان دلایل احراز و یا عدم احراز صلاحیت کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری منع قانونی دارد و یا اینکه سلیقه اعضای شورای نگهبان این گونه است که این دلایل را مطرح نمی کنند؟
آنچه که در قانون آمده این است که شورای نگهبان بررسی صلاحیت ها را انجام می دهد و شرایط اصل 115 را نسبت به افراد انطباق می دهد چنانچه آن افراد رای لازم را داشته باشند به عنوان واجد شرایط به وزارت کشورمعرفی می شوند. چیزی فراتر از این در قانون نیامده است چون ما در انتخابات ریاست جمهوری موانع را نداریم و تنها شرایط ذکر شده است اتهامی را متوجه کسی نمی کنیم و نکته ای را نسبت به افرادی که صلاحیت آنها احراز نشده است مطرح نمی کنیم به همین خاطر موضوع دیگری باقی نمانده است که قانون گذار بخواهد مراحل آن را پیش بینی کند.
- شاهد بودیم که در همین دوره از انتخابات بعد از احراز و یا عدم احراز صلاحیت برخی کاندیداها ابهام و سوالاتی در افکارعمومی ایجاد شد که چرا برخی کاندیداها صلاحیتشان احراز شد و برخی دیگر نشده است؟
اختیاراتی که قانون گذار برای ما درانتخابات ریاست جمهوری در نظر گرفته است فقط احراز شرایط است. ما هیچ کس را رد یا تایید نمی کنیم. کسانی که واجد شرایط هستند را اعلام می کنیم .در انتخابات ریاست جمهوری احراز صلاحیت مطرح است نه رد یا تایید صلاحیت کاندیداها ، اما درانتخابات مجلس شورای اسلامی شاید به دلیل محکومیت کیفری، به دلیل کلاهبرداری یک فرد نتواند وارد گردونه انتخابات شود در حالیکه در انتخابات ریاست جمهوری چنین چیزی را نداریم. ریاست جمهوری فقط شرایطی است که در اصل 115 قانون اساسی آمده و عینا در قانون اساسی هم ذکر شده است. این شرایط را تنها شورای نگهبان احراز می کند. اگر کاندیداها در جلسه شورای نگهبان 7 رای یا بیشتر آورده باشند به منزله این است که صلاحیت آنها احراز شده است و اگر 6 رای باشد صلاحیت آنها احراز نشده است برخی از کاندیداها را داشتیم که مادون 7 یعنی 6، 5، 4، 3، 2 و 1 رای داشتند و اعضا با توجه به تشخیصی که از افراد داشتند رای دادند برخی نیز چون رای لازم را نیاوردند اسم آنها اعلام نشده است بنابر این شورای نگهبان ادعایی نسبت به افرادی که صلاحیت آنها تایید نشده است ندارد که بخواهد مدرکی ارائه کند و یا دلیلی مطرح کند، چرا که اگر ادعایی داشتیم باید مدرک ارائه کنیم.
- بالاخره این ابهامی که در اذهان برخی مردم ایجاد می شود را چه کسی باید پاسخگو باشد؟
به هر حال قانون این را گفته است شما از قانونگذار سوال کنید که چرا این گونه قانون نوشته است. البته توجیه آن برای ما روشن است برای انتخابات ریاست جمهوری درواقع رجال مذهبی و سیاسی و افراد برجسته حضور دارند و فرض اول ما نیز این است که اعضای شورای نگهبان آنها را می شناسند و فقط قرار است شرایط این کاندیداها را بررسی کنیم مثلا آقای زید در بخش مدیریت آیا مدیریت خوبی دارید یا خیر آیا اعتقاد به مبانی نظام دارد یا خیر تنها در همین حد مباحث مطرح می شود و تمام برداشتی که من به عنوان عضو شورای نگهبان از یک فرد دارم در قالب اعلام رای من ظاهر می شود.
- آیا می شود گفت در این خصوص خلاء قانونی داریم؟
شاید شما بگویید خلاء قانونی و من بگویم خلاء قانونی نیست، چون انتخابات ریاست جمهوری کاملا متفاوت با انتخابات مجلس است شما در انتخابات ریاست جمهوری احراز صلاحیت می کنید و احراز شرایط نیازمند مرحله شکایت و پی گیری نخواهد بود.
- در جلسه ای که با نمایندگان کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری داشتید آقای نعمت زاده نماینده روحانی پیشنهادی را به شورای نگهبان مبنی بر اینکه نمایندگان کاندیداها تا زمان بستن صندوقها حضور داشته باشند مطرح کردند پاسخ شما به این پیشنهاد چه بود؟
اگر منظور ایشان از بستن صندوق تا پایان انتخابات است که قانون این موضوع را مشخص کرده که تا چه زمانی نمایندگان کاندیداها حضور داشته باشند در قانون آمده است نمایندگان نامزدها می توانند در شعب اخذ رای بدون دخالت تا پایان اخذ رای، شمارش و تنظیم صورتجلسات حضور داشته باشند و برای این موضوع هیچ منعی وجود ندارد.
- اگر برخی از مسئولان کشوری که منع قانونی برای اظهار نظرهای سیاسی و طرفداری از کاندیداها دارند از کاندیدای خاصی حمایت کنند به طوری که شائبه اثرگذاری در انتخابات را داشته باشد آیا شورای نگهبان به عنوان ناظر می تواند به آنها تذکر بدهد؟
اگر خاطرتان باشد زمانی که رئیس جمهور به همراه یکی از داوطلبین وارد وزارت کشور شد شورای نگهبان و هیات مرکزی به آنها تذکر داد اگر رفتارها خلاف قانون باشد حتما تذکر خواهیم داد فرقی نمی کند آن مقام چه کسی باشد در قانون آمده تبلیغ به نفع کاندیداها در ساعات اداری ممنوع است اما اگر در خارج از ساعات اداری باشد و تبلیغ هم محسوب نشود منعی ندارد .
- یعنی یک فرمانده سپاه و یا وزیر اطلاعات می تواند در خارج از ساعات اداری در خصوص کاندیدایی اظهار نظر و یا حمایت کند؟
آنچه که قانون مطرح کرده این است که اشخاص حقوقی نمیتوانند در ساعت اداری اظهار نظری در خصوص کاندیداها داشته باشند که شائبه تبلیغ را داشته باشد و تشخیص اینکه این اظهارات تبلیغ محسوب می شود یا خبر با شورای نگهبان است.
- در انتخابات سال 88 یک سری ابهامات در روند شمارش آراء تا اعلام نتایج وجود داشت آیا شورای نگهبان برای شفاف تر کردن این موضوع اقداماتی را انجام داده و یا تدبیری اندیشده است؟
در این دوره از انتخابات علاوه بر حضور نمایندگان کاندیداها برسر صندوقها، شورای نگهبان هم در طول یکسال گذشته ناظرین خودش را انتخاب کرده و آموزش لازم را به آنها داده است تا زمان اخذرای و شمارش آرا حضور داشته باشند. علاوه بر این بازرسینی هم از جاهای مختلف از جمله وزارت کشور حضور دارند و شورای نگهبان نیز دو هزار نفر بازرس را در سراسر کشور آماده کرده است، همچنین بازرسین ویژه ای نیز در استانها خواهیم داشت تا بر روند انتخابات نظارت داشته و در صورتی که مشکلی پیش آمد آن را به سرعت مرتفع کنند. همچنین نظارتهای شورا بر نحوه طراحی و چاپ و توزیع تعرفه ها که کار زمان بری است از دیگر اقدامات شورای نگهبان است.
- کسانی که بعد از برگزاری انتخابات به روند و نتایج انتخابات اعتراض داشته باشند چه اقدامی باید انجام بدهند؟
طبق ماده 80 قانون انتخابات کسانی که از نحوه برگزاری انتخابات شکایت دارند می توانند ظرف 3 روز بعد از اخذ رای شکایت خود را ارسال کنند و یک مهلت 7 تا 10 روزه نیز قانون گذار برای شورای نگهبان در نظرگرفته است تا بتواند گزارشها را مورد بررسی قرار داده و نتایج را به افراد اعلام کند.
- نتایج انتخابات چه زمانی اعلام خواهد شد؟
زمان اعلام نتایج به وزارت کشور مربوط است البته نتایجی که وزارت کشور اعلام می کند در مرحله اول بدوی است طبیعتا این نتیجه به شورای نگهبان می آید تا در یک فرصت 10 روزه این شکایت بررسی شده تا با شکایتی که صحیح است برخورد قانونی شود.
- آیا تاکنون اقدام غیر قانونی از سوی کاندیداها صورت گرفته است که نیاز به تذکر جدی و یا بررسی مجدد صلاحیت در شورای نگهبان باشد؟
البته برخی موارد وجود دارد که شاید نامزدها نیز خبر نداشته باشند اما این اقدامات در ستادهای آنها در قالب ها و پوششهای مختلف فعالیت های تبلیغاتی انجام می دهند، فعالیتهای که اگر روشن شوند قطعا اعتبار قانونی نخواهد داشت و مراجع قانونی نیز با آنها برخورد خواهد کرد.
- آیا حمایت سران فتنه از برخی کاندیداها در روزهای آینده می تواند در صلاحیت آنها خدشه ای وارد کند آیا شورای نگهبان برای این موضوع تدبیری اندیشده است؟
ما گزارشات خود را برای اعضای شورا نگهبان ارسال می کنیم آنها باید تصمیم بگیرند و تصمیم آنها براساس اختیارات قانونی که دارند لازم الاتباع است الان نمی توانم پیش گویی داشته باشم که چه اتفاق می افتد این که آیا شورا این موضوع را به عنوان تخلف می داند یا خیر.
- آیا در آیین نامه شورای نگهبان چنین موضوعی پیش بینی شده است؟
خیر، در این خصوص چیزی در آیین نامه نیامده است. بیشتر بررسی ما این است که افرادی که آمده اند بر حسب ظاهر در چارچوب نظام حرکت می کنند اما اینکه بعدا چه رفتاری از آنها سر بزند موضوع دیگری است.
- آیا شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت کاندیداها از همه آنها برنامه خواسته بود؟
خیر. ما این بار اعلام عمومی کردیم در آیین نامه هم قرار بود این موضوع قطعی شود که نشد. ما به کاندیداها در حین مصاحبه پیشنهاد دادیم تا برنامه های خود را ارائه کنند و این موضوع به نامزد هایی که سوابق اجرایی زیادی نداشتند کمک می کرد تا بیشتر نسبت به آنان شناخت پیدا کنیم. عده ای از نامزد ها برنامه خود را ارائه کردند برخی از آنان در شورا مطرح شد و خیلی هم برای ما مفید بود چرا که از روی برنامه تشخیص دادیم این فرد واجد شرایط می تواند باشد یا خیر.
- آیا شورای نگهبان به کاندیدایی، پیش از اعلام رسمی احراز صلاحیت ها اعلام کرده بود که صلاحیتش احراز نخواهد شد؟
در این خصوص هم در انتخابات مجلس و هم در انتخابات ریاست جمهوری برخی کاندیداها به مامراجعه می کنند. ما نیز بعد ازجلسات مشورتی که با برخی اعضای شورای نگهبان داشتیم، افرادی که احتمال می دادیم رای نیاورند را فرا می خواندیم صحبت می کردیم و توضیح می دادیم و دیگر اختیار با خودشان بود که بخواهند قبول کنند یا نکنند. البته برخی قبول کردند و برخی نیز قبول نکردند و تا آخر ماندند.
- شورای نگهبان قبل از اعلام صلاحیت ها، عدم احراز برخی کاندیداها را به آن ها اطلاع داده بود؟
بله به آنهایی که خودشان مایل بودند اعلام کردیم.