یک عضو هیئت علمی جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان انتقاد از این اعتقاد که مردم ایران به لحاظ رفتاری، اجتماعی و سیاسی قابل پیش بینی نیستند، گفت: ریشه این اشتباه در تحلیل­‌های روان‌شناسی است که بر اساس فردمحور صورت می­‌گیرد، در حالی­‌که قواعد حاکم بر عملکرد جمع و اجتماع متفاوت از قوانین عملکرد افراد است.

دکتر عباس محمدی اصل، عضو هیئت علمی جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشتباه خواندن تصور عده­‌ای که مردم ایران را به لحاظ رفتاری، اجتماعی و سیاسی غیرقابل پیش بینی می­‌دانند، گفت: تمام مسئله این است که ما بر حسب روان‌‌شناسی فردی درصدد یافتن قوانین اجتماعی هستیم و این کاملاً اشتباه است، چراکه با جمع کردن ویژگی­های فردی، قوانین جمعی حاصل نمی‌­شود.

وی افزود: الگوی پدیده‌­های مدرنی مثل انتخابات از کشورهای غربی گرفته شده است از همین رو باید رفتارهای جدیدی مثل رفتارهای انتخاباتی را در مقایسه با الگوهای غربی ارزیابی کرد.

وی یادآور شد: رفتار انتخاباتی در جامعه غربی مبتنی است بر مبانی تولیدی و اقتصادی جامعه و شیوه‌­های حزب­‌گرایی است، بنابراین در مدل نظری انتخابات، با یک شرایط صنفی مواجه هستیم که ناشی از تولید اقتصادی است؛ به دنبال این شرایط، اصناف جهت یافتن شرایط کار و تولید بهتر با یکدیگر به هم‌­فکری پرداخته و تلاش آنها منجر به ارائه برنامه­ های سیاسی در غالب احزاب می­ شود. در نهایت برنامه‌­های حزبی به معرض رأی گیری گذاشته و برنام‌ه­ای که متوسط جامعه بر آن صحه می‌­گذارند، انتخاب می­‌شود.

محمدی اصل ادامه داد: با در نظر گرفتن این مدل نظری به راحتی به این نتیجه می­‌رسیم که جامعه ما با آن الگو فاصله بسیاری دارد چرا که در وهله اول، جامعه ایران، یک شرایط استبدادی 3000 ساله را پشت سر گذاشته و تجربه­‌ای در زمینه دموکراسی و تبعات آن یعنی انتخابات ندارند، ثانیاً در دوره جدید، پیدایش نفت و وابستگی اقتصادی به آن باعث شد با موضوعی به نام تولید اقتصادی بیگانه باشیم و به تبع آن درصدد تشکیل مجموعه­‌هایی بنام صنف و حزب نیز نباشیم.

وی در خصوص اینکه چرا مردم ایران به لحاظ رفتاری، اجتماعی و سیاسی قابل پیش بینی نیستند، گفت: این موضوع به اشتباه در جامعه ما انگاشته شده است و ریشه این اشتباه در تحلیل­‌های روان­شناسی است که بر اساس فردمحور صورت می­‌گیرد، یعنی تصمیم‌گیری­‌ها مبتنی بر صحبت­‌های افراد است، در حالی­‌که قواعد حاکم بر عملکرد جمع و اجتماع متفاوت از قوانین عملکرد افراد است.

این محقق و استاد دانشگاه بیان کرد: تمام مسئله این است که ما بر حسب روان­‌شناسی فردی درصدد یافتن قوانین اجتماعی هستیم و این کاملاً اشتباه است، در واقع با جمع کردن ویژگی‌­های فردی، قوانین جمعی حاصل نمی‌­شود.

عضو هیئت علمی جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به این سؤال که چه ویژگی­‌های مردمی می­‌تواند برای پیشرفت و توسعه مورد استفاده قرار گیرد، گفت: در حال حاضر باید بیشترین تأکید و تمرکز را بر شور انتخاباتی، انتظارات، امیدها و چشم اندازهایی داشته باشیم که در حداقل 50 درصد جامعه به وجود آمده است و تلاش کنیم زمینه­‌ای فراهم شود که این شور و التهاب جهت مثبتی به خود بگیرد.

وی افزود: اگر نتوانیم این فضا را بسترسازی کنیم و وعده­‌های دور از دسترس دهیم، ممکن است این شور و هیجان ناکام مانده و انتظار برای ظهور تحول دوباره توسط یک شخص دیگر در دوره دیگر ایجاد شود.

این کارشناس در پایان تصریح کرد: باید شور و التهاب ایجاد شده را به سمت حل مسائل سوق داد و آنها را به یک فرصت تبدیل کرد، باید نیازهای قشر انتخاب کننده را شناسایی کرده و بررسی همه جانبه صورت گیرد که کدام نیاز اولویت دارد و کدام‌یک در دسترس است و زودتر به نتیجه می­‌رسد و ... . در غیر این صورت باید شاهد آسیب­‌های دوباره باشیم.