به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از دانشنامه فرهنگ مردم ایران پیش از ظهر امروز سه شنبه 18 تیر با حضور کاظم موسوی بجنوردی مدیر مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، سیدصادق سجادی معاون پژوهشی این مرکز، محمد جعفری قنواتی و اصغر کریمی به عنوان سرویراستااران این دانشنامه در مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.
جعفری قنواتی در این مراسم گفت: برای تدوین دانشنامه فرهنگ مردم ایران به واسطه اینکه فولکلور در کشورمان رشته دانشگاهی نیست و تنها در برخی دانشگاهها در قالب دو واحد تدریس می‌شود مشکلاتی برای تالیف آن وجود داشت چون تعاریف متفاوتی از فولکلور بین خود فولکلوریست‌ها وجود دارد. یکی از فولکلوریست‌های معروف آمریکایی کتابی منتشر کرده که مجموعه مقالاتی از فعالان این عرصه از اروپا، آمریکا و آسیا را در بر می‌گیرد و متاسفانه هنوز به فارسی ترجمه نشده است. همه آنهایی که در این کتاب مقاله دارند از فولکلور یک تعریف متفاوت ارائه داده اند . انسان شناس‌ها یک تعریف، متمایلان به ادبیات یک تعریف و آنهایی که به هنر عامه گرایش دارند نیز تعریف متفاوتی ارائه داده اند.
این محقق فرهنگ عامه ادامه داد: فولکلور از رشته‌های بین رشته‌ای محسوب می‌شود. بسته به تعریفی که از فرهنگ و همچنین تعریفی که از مردم داریم محتوای این علم تغییر می‌کند. برخی از پژوهشگران منظور از فولکلور را فرهنگ طبقات عوام مردم می‌دانند، برخی به صراحت گفته اند که منظور، افراد بی سواد است. در مجموع برداشتی که ما داشتیم و بر اساس آن دانشنامه تدوین شده کل مردم ایران را در نظر دارد و به همین دلیل هم عنوان فرهنگ مردم را برایش انتخاب کردیم چون اگر از عبارت فرهنگ عامیانه استفاده می‌کردیم این تلقی به وجود می‌آمد که منظورمان عوام مردم است.
وی افزود: این نامگذاری در تعیین مدخل‌های این دانشنامه تاثیر داشت و بر این اساس ادبیات، هنر، دانش، طب، دین عامه، آداب، آیین‌ها، رفتار و مراسم مختلف به عنوان مداخل دانشنامه مطرح شدند. در مداخل تعاملی وجود دارد و هر بخشی با همنام خودش در فرهنگ رسمی در نظر گرفته شده است مثلا تعامل ادبیات کتبی و ادبیات شفاهی، بر این اساس آثار سعدی، مثنوی معنوی و شاهنامه تبدیل به مدخل شده اند.
جعفری قنواتی در ادامه گفت: مدخل‌ها شامل مفاهیم نظری هستند علاوه بر این فولکلور مراسمی یا تقویمی را داشتیم که در ایران نمونه‌های زیادی دارد در کشورمان هم تقویم شمسی و هم تقویم قمری در معرفه‌های فولکلوریک تاثیر دارد. شخصیت‌های تاثیرگذار در فرهنگ مردم یا آنهایی که شخصیت شان به نوعی در فرهنگ مردم بازتاب پیدا کرده از دیگر مداخل این دانشنامه هستند، فقط هم از زاویه فرهنگ مردم به مداخل نگاه شده است مثلا ابن سینا را اصلا از نگاه علمی بررسی نکرده ایم بلکه فقط او را از نظرگاه فرهنگ مردم در این کتاب آورده ایم.
این پژوهشگر گفت: مناطق جغرافیایی که در فرهنگ مردم بازتاب داشته اند، بقاع متبرکه مانند مقبره بی بی شهربانو و منابع موجود در فرهنگ مردم از دیگر مداخل این دانشنامه است. یک نکته دیگر گستره زمانی و مکانی این دانشنامه است. ما فعلا جغرافیای سیاسی ایران را در نظر گرفته ایم.
در ادامه اصغر کریمی دیگر ویراستار ارشد این دانشنامه گفت: همه حرف‌ها زده شد و من توجه شما را به مقدمه جلد اول این دانشنامه جلب می‌کنم که هم علت، هم هدف و تمام مسائلی را که می‌تواند در بر گیرد شامل می‌شود. تاکیدم این است که این دانشنامه واقعا برای اولین بار است که چاپ می‌شود. فولکلور یکی از رشته‌های مردم شناسی است ولی آنقدر مهم است که یکی از آرزوهای بزرگ ما انتشار دانشنامه‌ای درباره آن بود. در برنامه داریم که جلدهای دوم و سوم این دانشنامه را هم امسال چاپ کنیم.