به گزارش خبرنگار مهر،اگرچه در سالهای اخیر شاهد اقدامات خوب در حوزه پیشگیری از اعتیاد هستیم اما براساس اعلام ستاد مبارزه با مواد مخدر باید وضعیت اعتیاد در زنان جدی گرفته شود. قشری که 62 درصد معتادانش متاهلند و 86 درصد آنها از زندگی ناراضی هستند. به منظور بررسی وضعیت اعتیاد در میان زنان گفتگویی را با مدیرکل تحقیقات ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام داده‌ایم که در زیر می خوانید.
خبرگزاری مهرــ گروه اجتماعی: در حال حاضر ميزان شيوع مواد مخدر در زنان به ویژه زنان مطلقه چگونه است؟
دکتر حمید صرامی- مدیرکل تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر:سيستم هوشمند و ديناميك مواد مخدر و روانگردانها همواره به منظور جذب مشتريان متفاوت،تلاش شبانه روزی می کند. از جمله افراد سوء مصرف كننده مواد، زنان بوده كه براساس آخرين طرح شيوع شناسي مصرف مواد مخدر در سطح كشور، 9 درصد جنسيت گروه مصرف كننده به زنان اختصاص داشته است كه 62 درصد آنان متاهل، 35 درصد مجرد و 3 درصد مطلقه يا متاركه کرده اند.لذا تصور اكثر افراد جامعه در مورد اعتياد كه آن را پديده اي مردانه تلقي می کند، بايد اصلاح شود. نكته قابل تامل اينكه 86 درصد از زنان مصرف كننده جمعيت نمونه تحقيق شيوع شناسي ملي اعلام کرده انداز زندگي خود بعضاً ناراضي هستند.
*نوع مواد مصرفی زنان چیست
براساس نتايج تحقيق ياد شده نوع مواد مصرفي در زنان به ترتيب عبارت است از ترياك- شيشه و كراك (هروئين فشرده) ضمن آنكه 3 درصد آنان از روش تزريقي استفاده می کنند.
| وضعیت سنی زنان مصرف کننده مواد مخدر | میزان |
| 15 تا 19 سال | 3 درصد |
| 20 تا 24 سال | 22درصد |
| 25 تا 29 سال | 19 درصد |
| 30 تا 34 سال | 5درصد |
| 35 تا 39 سال | 22 درصد |
| 40 سال و بالاتر | 29درصد |
*آیاآماری از سن شروع اعتیاد در زنان داریم؟
- 50 درصداز زنان مصرف كننده مواد، اولين شروع مصرف مواد را در سن 15 تا 19 سالگي مطرح کرده اند كه مي توان از اين سن به عنوان سن بحراني براي شروع مصرف مواد نام برد. به عبارتي باید بگوییم در جنسيت مونث، شاهد ضربه پذيري نوجوانان- جوانان و بزرگسالان هستیم كه قطعاً ديگر آسيبها از جمله فرار از خانه – فقر و بعضاً روسپيگري را در پي خواهد داشت و بدين ترتيب موجبات آسيب پذيري خانواده را فراهم می کند.
*آیا زنان تحصیلکرده هم معتاد می شوند؟
-وضعيت تحصيلي زنان مصرف كننده مواد عبارت است از: 3 درصد بيسواد، 15 درصد با تحصيلات ابتدايي، 15 درصد با تحصيلات راهنمايي، 41 درصد با تحصيلات دبيرستاني و ديپلم، 9 درصد فوق ديپلم و 17 درصد ليسانس بوده اند.
*زنان معمولا در چه مکانهایی مواد مخدر مصرف می کنند؟
-مهمترين مكانهاي مصرف مواد توسط زنان به ترتيب منزل دوستان- منزل خود فرد – پارك- خوابگاه- كوچه و خيابان و ديگر اماكن آموزشي مطرح شده است.
*دلايل شروع مصرف مواد در زنان چيست و چرا ميزان گرايش آنان رو به رشد است؟
-براساس نتايج پژوهش ملي صورت پذيرفته، دلايل شروع مصرف مواد به ترتيب عبارت است از كسب لذت- كنجكاوي- تفريح- رفع مشكلات روحي- در دسترس بودن مواد- فشار دوستان- رفع درد- كار سنگين- اختلافات خانوادگي و رفع مشكلات جنسي. اما درباره اينكه گرايش زنان به مصرف مواد در سال جاري در چه وضعيتي است بايد يادآور شوم پس از انجام طرح جديد شيوعشناسي ملي در سال جاري و مقايسه آن با طرح قبلي، ميتوان قضاوت علمي کرد كه آيا گرايش زنان در سالهاي اخير رشد داشته است يا خير؟
البته بايد تاكيد کنم مصرف مواد در زنان در سطح كشورهاي مختلف طي سالهاي اخير تغيير كرده و با نوعي رشد مواجه شده است كه بواسطه عصر جهاني شدن و تغييرات شتابان اجتماعي- فرهنگي و فناوري اطلاعات و بروز شوكهاي متعدد و همچنين ساختارهاي اجتماعي كشورمان و قرار گرفتن در دوران گذرا از سنت به فرامدرنيته، لذا از اين گونه تهديدات مستثني نیست.
*رسانه در گرایش زنان به اعتیاد چه نقشی دارد؟
-متاسفانه ترافيكي از تبليغات مسموم براي تغيير نگرش و ايجاد باورهاي غلط از طريق شبكه هاي سايبري، وب سايتها و كانالهاي ماهوارهاي مبني بر استفاده از ماده شيشه براي كاهش وزن و لاغري، رفع چين و چروك، زيبايي پوست، تناسب اندام، شادابي كاذب و رهايي از استرس و اضطراب از جمله مولفه هايي است كه سبب گرايش بيشتر زنان معتاد در سالهاي اخير به مواد محرك شده است. ضمن آنكه بايد يادآور شوم برخي از مراكز علمي و سازمانها با دغدغه لازم به استقبال اينگونه تهديدات اجتماعي و فرهنگي نرفته كه شاهد كلام بنده مطالبات مقام معظم رهبري در سفر به استان خراسان شمالي است.
*مهمترین علل گرایش زنان به مواد مخدر چیست؟
- از لحاظ رويكرد جامع شناختي آلودگي محيط اجتماعي، فشار گروه همسالان، فقر يا رفاه زدگي ناشي از تمول و از رويكرد روان شناختي خشونت، وجود تشنج، آشفتگي هاي خانوادگي و طلاق عاطفي والدين منجر به كمبود محبت – احساس تنهايي و بي پناهي – افسردگي- كاهش اعتماد به نفس و عزت نفس – شكل گيري شخصيت خود مدار و ضد اجتماعي- عدم توان تصميم گيري ناشي از استبداد و مرد سالاري در درون منزل- احساس ناكامي و نا اميدي در دختران و زنان خواهد شد كه زمينه هاي گرايش به اعتياد را در آنان فراهم خواهد ساخت.
*چه راهکارهایی برای مقابله با اعتیاد زنان در جامعه وجود دارد؟
- باید علاوه بر پرهيز از هر گونه نگاه سياسي به مسائل و تهديدات اجتماعي، نسبت به شناخت عميق و فهم دقيق مسائل زنان گامهاي جديتر برداشته شود و با دوري از هر گونه هيجانزدگي و اقدامات مقطعي و نيز متناسب با تغييرات فرهنگي و اجتماعي كشور براي پيشگيري و مديريت آسيب هاي ناشي از اعتياد، نسخه هاي علمي و عملي ارائه شود تا با سرمايه گذاري مناسب شاهد تقويت اميد، انسجام و اعتماد اجتماعي،تقويت اصول فرهنگي براي نائل شدن به اخلاق اجتماعي و جلوگيري از فرسايش ارزشها و همچنين غني سازي اوقات فراغت و توجه اساسي به باورهاي مذهبي نموده تا از ضربه پذيري نهاد خانواده به عنوان مهمترين نهاد اجتماعي جلوگيري شود.
*مصرف مواد مخدر در زنان چه آسیبهایی دارد؟
- بايد توجه داشته باشيم عوارض فردي و اجتماعي اعتياد در زنان به دليل مسائل فيزيو لوژيكي نسبت به مردان بيشتر است. لذا دامنه تاثير اعتياد زنان نه تنها به فرد معتاد بلكه به همسر، فرزندان و بعضاً آثار ويرانگر آن بر اجتماع مترتب خواهد شد.
*وظیفه دستگاهها در مورد پیشگیری اعتیاد زنان چیست؟
- ضرورت دارد وزارتخانه هاي آموزش و پرورش، علوم تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي نسبت به انجام مداخلات آگاهسازي، آموزش مهارتهاي زندگي، آموزش مهارتهاي اجتماعي و سبك فرزندپروري، تلاش مضاعف کنند.همزمان نيز ساير دستگاههاي فرهنگي كشور به منظور مقتدر سازي و نيز ايمن سازي دختران و زنان اقدامات موثر، مستمر، آرام، عميق و با حوصله در ابعاد مختلف فرهنگي و تربيتي از جمله نحوه ارضا نيازهاي عاطفي- تفريحي- معنوي- ديني و شخصيتي نوجوانان کنند تا دوران بلوغ دختران در درون خانواده و مدرسه به نحو مطلوب و به دور از هر گونه تنش شكل گيرد. باید تقويت نشاط اجتماعي در دستور كار متوليان ذيربط قرار گرفته و نسبت به اين گروه مهم از جامعه يعني زنان دغدغه جديتر داشته باشند و با پرهيز از كتمان و انكار اين تهديد اجتماعي، نسبت به برنامهريزي هاي كوتاه – ميان و بلند مدت در ابعاد مختلف اقدام کنند.
******************
گفتگو از مجید غمخوار