به گزارش خبرنگار مهر، کاروانسرای مشیرالملك در سال 1250 شمسی به فرمان حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملك ساخته شد. معمار این ساختمان حاج محمد رحیم شیرازی سازنده پل مشیر و كاروانسرای دالكی است كه به طرز ماهرانه‌ای اقدام به ساخت این بنا به سبك معماری زندیه كرده است.عمده مصالح تشكیل دهنده این كاروانسرا سنگ، گچ و ساروج است و در كف آن از تخته سنگ‌های بزرگ تراشیده شده، استفاده شده است.
در دو طرف این شاه‌نشین راه پله هایی وجود دارد كه پشت بام كاروانسرا را به محوطه دیگری كه اندرون كاروانسرا و مخصوص زنان و كودكان بوده است وصل می‌شود.
این بنا مثل سایر كاروانسرا‌های دیگر دارای چهار برج مرتفع است. مساحت كل بنا هفت متر مربع با زیر بنایی در حدود چهار هزار و200 متر مربع می‌باشد. كاروانسرای مشیرالملك مجموعاً دارای 68 باب اتاق و حجره بوده كه به دلیل تغییر كاربری آن در دوره‌های بعدی تعداد اتاق‌ها كم یا زیاد شده‌اند.
از این بنا تا سال 1300 شمسی به عنوان كاروانسرا استفاده می‌شد كه به دلیل واقع شدن شهر برازجان بر سر راه تجارتی شیراز به بوشهر مكانی مناسب جهت استراحت كاروانیان بوده است.
از سال 1300 شمسی كه قشون نظامی به برازجان وارد شد این كاروانسرا محل مناسبی برای استقرار نظامیان شناخته شد.از سال 1335 با تغییرات و تعمیراتی، این بنا در اختیار شهربانی قرار گرفت كه از آن به عنوان زندان استفاده می‌شد. به همین دلیل به دژ برازجان معروف شد.
این بنا سال 1377 با پیگیری‌های مكرر مدیریت میراث فرهنگی بوشهر به دلیل اهمیت و ارزش آن تخلیه شد و در راستای كاربری فرهنگی و هنری این اثر تاریخی مرمت‌های لازم روی آن صورت گرفت. كاروانسرای مشیرالملك در سال 1362 به شماره 1638 در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید.
این کاروانسرا می‌تواند به محل مناسبی برای حضور گردشگران تبدیل شود ولی لازمه آن رسیدگی به این بنا و همچنین ایجاد زیرساخت‌های گردشگری مناسب در اطراف آن است.
محوطه‌سازی محیط پیرامونی کاروانسرای مشیر در دستور کار شهرداری
شهردار برازجان در این باره اظهار داشت: باسازی و نگهداری از اماکن تاریخی یک ضرورت است و همه مسئولان باید در این زمینه کوشا باشند و ما نیز سرمایه‌گذاری لازم را برای بهبود وضعیت بناهای تاریخی برازجان انجام خواهیم داد.
کریم حسین‌آبادی از کاروانسرای مشیر به عنوان یکی از آثار ارزشمند باستانی یاد کرد و افزود: از این قلعه تاریخی به‌عنوان بزرگ‌ترین کاروانسرای کشور یاد می‌شود و در ایام مختلف سال گردشگران فراوانی که از شهر برازجان بازدید می‌کنند، توجه ویژه‌ای به بنای تاریخی مستقر در میدان مرکزی شهر دارند.
وی بیان داشت: در ماه‌های گذشته مطالعات و بررسی‌هایی پیرامون محوطه‌سازی محیط پیرامونی کاروانسرای مشیر داشته‌ایم و اگر ساختمان قدیم آموزش و پرورش شهرستان تخریب شود امکان محوطه‌سازی زیبا در این محدوده وجود دارد.
حسین‌آبادی ابراز داشت: باید کاروانسرای مشیر را به‌عنوان یکی از قطب‌ها و آثار گردشگری شهر برازجان احیا کنیم و همکاری بخش خصوصی در این راستا امری اثرگذار است که مسئولان میراث فرهنگی استان باید در دستورکار قرار دهند.
شهردار برازجان در پایان یادآور شد: با اعتبار 30 میلیارد ریالی در محیط پیرامونی این بنای تاریخی می‌توان اقدامات ارزشمندی برای توسعه صنعت گردشگری شهرستان دشتستان و برازجان انجام داد و می‌طلبد مسئولان توجه بیشتری به این امر کنند.
احداث موزه و بازارچه صنایع دستی/ لزوم افزایش بودجه ساماندهی کاروانسرا
مدیرکل میراث فرهنگی استان بوشهر نیز بر لزوم رسیدگی بیشتر به کاروانسرای مشیر تاکید کرد و اظهار داشت: ساماندهی کاروانسرای مشیر برازجان از اولویت‌های میراث فرهنگی در دشتستان است و با تمام توان در این زمینه تلاش خواهیم کرد.
غلامحسین زارعی خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته 14 میلیارد و 400 میلیون ریال به پروژه ساماندهی کاروانسرای مشیر برازجان اختصاص یافته است و از این طریق اقدامات ارزشمندی در ارتباط با این بنای تاریخی صورت گرفته است.
وی با اشاره به میزان اعتبارات مورد نیاز برای اتمام پروژه ساماندهی این کاروانسرا، افزود: بر اساس مطالعات و پیش‌بینی‌های صورت گرفته برای اتمام پروژه ساماندهی کاروانسرای مشیر برازجان به اعتبارات 15 میلیارد ریالی احتیاج داریم.
زارعی بیان داشت: محوطه‌سازی بیرونی کاروانسرای مشیر از موضوعاتی است که مدیریت شهری برازجان تاکید خاصی به آن دارد و برای تحقق این امر نیازمند تخصیص 200 میلیون تومانی اعتبارات هستیم.
وی اضافه کرد: در فضای شش هزار و 500 متر مربعی این بنا شاهد احداث موزه و بازارچه صنایع دستی خواهیم بود که موزه هم‌اکنون آماده بهره‌برداری است و در آینده نزدیک بازارچه صنایع دستی نیز احداث می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی استان بوشهر گفت: در سال‌های 89 و 90 اعتبارات 115 و 100 میلیون تومانی به این پروژه تاریخی اختصاص یافته است.
زارعی متذکر شد: انتظار داریم استانداری اعتبارات پروژه ساماندهی کاروانسرای مشیر برازجان را از 500 میلیون تومان به 750 میلیون تومان افزایش دهد و با جذب اعتبار 250 میلیون تومانی از محل اعتبارات ملی ساماندهی این بنای تاریخی را به شکل اساسی انجام دهیم.
تخریب بناهای اداری قدیمی و متروکه حاشیه کاروانسرای مشیر
استاندار بوشهر نیز در این ارتباط اظهار داشت: در سال جاری اعتبار پنج میلیارد ریالی برای ساماندهی کاروانسرای مشیر دشتستان اختصاص یافته که رشد چشمگیر نسبت به اعتبارات تخصیصی این پروژه در مقایسه با سال‌های قبل را نشان می‌دهد.
فریدون حسنوند اضافه کرد: در خصوص تخریب بناهای اداری قدیمی و متروکه موجود در حاشیه این بنای تاریخی معاون امور عمرانی استانداری پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد و برای پیگیری نتیجه در این زمینه تلاش می‌کند.
وی اظهار داشت: رئیس شورای آموزش و پرورش و مدیریت آموزش و پرورش شهرستان دشتستان پیگیری‌های لازم برای تخلیه ساختمان قدیم آموزش و پرورش دشتستان به‌منظور محوطه‌سازی این کاروانسرای تاریخی را انجام دهند.
حسنوند افزود: در ارتباط با کاروانسرای مشیر اولویت مدیریت استان بهبود وضعیت فعلی است و مدیرکل میراث فرهنگی باید با اعتبارات 500 میلیون تومانی که در اختیار دارد در کوتاهترین زمان ممکن نسبت به این طرح اقدام کند.
راه‌اندازی نمایشگاه دائمی محصولات خرما در کاروانسرای مشیر
استاندار بوشهر از راه‌اندازی نمایشگاه دائمی محصولات خرما در کاروانسرای مشیر برازجان خبر داد و عنوان کرد: ایجاد نمایشگاه صنایع دستی و نمایشگاه دائمی فروش محصولات خرما در محیط این کاروانسرا از اقدامات مهمی است که میراث فرهنگی استان بوشهر باید به‌صورت جدی در دستور کار خود قرار دهد و در این زمینه برنامه‌ریزی کند.
حسنوند گفت: تا یک ماه و نیم آینده پروژه‌های مذکور و موزه کاروانسرای مشیر که هم‌اکنون آماده بهره‌برداری است، به‌صورت همزمان افتتاح می‌شوند و مدیریت میراث فرهنگی استان باید به این برنامه زمان‌بندی توجه داشته باشد.
وی افزود: هم‌اکنون اعتبارات 500 میلیون ریالی را به‌منظور ساماندهی این پروژه تاریخی اختصاص داده‌ایم و در صورتی که میراث فرهنگی استان بوشهر 250 میلیون تومان از اعتبارات ملی برای این پروژه جذب کنند، دوباره شاهد تخصیص 250 میلیون اعتبار به این طرح هستیم.
حسنوند گفت: یک میلیارد و 500 میلیون ریال اعتبارات اولیه پروژه ساماندهی کاروانسرای مشیر برازجان فردا به اداره کل میراث فرهنگی استان پرداخت می‌شود.