به گزارش خبرنگار مهر، میراث فرهنگی با بلاهای بسیاری مواجه می شود، بلاهایی که آسمانی نیستند بلکه حاصل جهل، فقر، ضعف مدیریتی، بی قانونی و بی پناهی آثار تاریخی اند، این بی پناهی را در یکی دو سال اخیر در زمینه آثار تاریخی و میراث باستانی کاشمر شاهدیم اما پشت دیوار بی مسئولیتی ها، نابودی و تخریب آنها را هم چنان در این دیار به تماشا نشسته ایم.
قریب یک سال از انتقاد امام جمعه شهرستان در خصوص وضعیت مدرسه علمیه حاج سلطان کاشمردر خبطه های نماز جمعه و گفتگوهای مکرر با مسئولین و خبرنگاران نمی گذرد که اعلام کرد قديمي ترين حوزه علميه کاشمربه دليل فرسودگي و بي توجهي مسوولان ميراث فرهنگي در آستانه تخريب قرار گرفته است.
و این روزها با خبرشده ایم که در سایه بی توجهی متولیان فرهنگی، مدیریت حوزه های علمیه پیشنهاد تخریب بنا و ساخت ساختمان جدیدی را داده است اگرچه این خبر هم چون پتک بود که بر سر علاقمندان به این میراث فرهنگی وارد شد اما هر چه بیشتر پیگیری کردیم کمتر به نتیجه رسیدیم و چاره ای برای حفظ و مرمت این بنا نیافتیم.
مدرسه علمیه حاج سلطان از بناهای عهد قاجار
این مدرسه از بناهای عهد قاجار است که دارای صحن مرکزی است و از چهارطرف توسط حجره های دوطبقه و دو ایوان شمالی و جنوبی محصور شده است و فضای معماری آن با ایجاد 40 اتاق مخصوص اتاق طلاب ، مطبخ، ایوان شمالی و جنوبی، بادگیر، مَدرس و ... به عنوان یکی از مدارس علمیه معروف و مطرح در استان و شهرستان شناخته شده است.
این بنا در سال 84 به شماره"11929"در فهرست میراث فرهنگی به ثبت رسیده است اما این روزها با بی مهری مسئولان مواجه شده و به جای آن که فکری برای مرمت و حفظ آن صورت گیرد تا پیشنهاد تخریب بنا پیش رفته است.
کمتر از بیست حجره قابل استفاده است
در واقع این روزها وضعیت این بنا به حدی اسفناک است که حجت الاسلام محمدی مسئول حوزه علمیه حاج سلطان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: کمتر از نیمی از حجره های این مدرسه به عنوان کلاس درس، قسمت اداری، کتابخانه و انبار مورد استفاده قرار می گیرد و الباقی قابل استفاده نیستند.
وی اعلام کرد: بنا به تاکید کارشناسان میراث فرهنگی، این مدرسه جهت اسکان طلاب در شب غیر قابل استفاده است
وي اظهار داشت: بناي مذكور در فهرست ميراث فرهنگي است بنابراين كارشناسان ميراث فرهنگي نه خود جهت بازسازي و تعمير، بودجه دارند نه اجازه مي دهند ما وارد كار شويم به طوري كه اين موضوع به يكي از معضلات جدي براي ما تبديل شده است.
وي با بيان اينکه در حال حاضر کاشمر داراي سه حوزه علميه جهت برادران است، افزود: متاسفانه مدرسه حاج سلطان در سال‌هاي اخير جهت طلبه ها غير قابل استفاده شده که اين امر ما را با مشکلات اساسي روبرو کرده است
محمدی با اشاره به اينکه به دليل فرسودگي حوزه علميه حاج سلطان، کارشناسان و مهندسين اجازه اسکان طلبه‌ها را در اين حوزه نمي‌دهند، اظهار داشت: متاسفانه مدرسه حاج سلطان از دور آموزشي خارج شده است.
وي تصريح کرد: مدرسه عليمه حاج سلطان از جمله مدارس علميه شهر کاشمراست که توسط حاج ملاهادي سلطان العلما وقف و ساخته شده است.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی کاشمراظهار بی اطلاعی از وضعیت اعتبارات این مدرسه می کند.
بی شک در سکوت و غفلت متولیان، میراث تاریخی کاشمر تخریب می شود و هر بار که موضوع را از مسئول نمایندگی میراث فرهنگی جویا می شویم با اظهار بی اطلاعی از وضعیت اعتبارات و موکول کردن پاسخ به اخذ استعلام از استان و عملاً تن دادن به سکوت، ما را به این نتیجه می رساند که روز به روز در سایه بی توجهی مسئولین، برفرسودگی آثار تاریخی و میراث باستانی افزوده می شود.
خدا را شکر که حاج ملا هادی سلطان العلما که این بنا را بیش از یک قرن قبل ساخت و وقف کرد امروز زنده نیست تا این بی توجهی ها را به میراث جاودانی که برا ی همه ما به یادگار گذاشته مشاهده کند.
جالب آن که قرار گرفتن این بنا در فهرست میراث فرهنگی به جای آن که به بهسازی و حفظ و مرمت آن کمکی کند؛ روند امور را با پیچیدگی هایی مواجه کرده است زیرا کارشناسان میراث فرهنگی نه خود جهت بازسازی و تعمیر بنا دست به کار می شوند و نه اجازه می دهند مجموعه دیگری وارد عمل شود.
صنعت گردشگری در جهان اقتصاد به عنوان نگینی بی همتا به شمار می آید
بدیهی است؛ تخریب آثار باستانی، میراث فرهنگی کشور را خدشه دار می کند به ویژه تخریب آثاری که به ثبت هم رسیده تاریخ و فرهنگ ما را نابود می کند.
در شرایطی که صنعت گردشگری در جهان اقتصاد به عنوان نگینی بی همتا به شمار می آید ما نیز می توانیم با حفظ میراث تاریخی از جمله مدرسه علمیه سلطان العلما و سایر ظرفیت ها و پتانسیل های گردشگری فرصتهای اشتغال بی شماری را فراهم کنیم.
در واقع میراث فرهنگی و آثار تاریخی میراث کهنی اند که بعضاً بیخ گوش مان است و ما توجهی به آن نداریم میراثی که عرصه های مهمی چون شناسایی و شناساندن و بهره گیری هرچه بیشتر از آنها می تواند زمینه ساز پیشرفت و تعالی شهرها باشد و توجه فراگیر به ذخایر عظیم فرهنگی، تاریخی و میراث گرانبهای مادی و معنوی موجب خود باوری، شکوفایی و بسیج توانمندی ها برای نیل به قله های پیشرفت و افتخار شهرها می شود.
این امر در کنار مزایای فراوان توسعه گردشگری بر رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال هم کمک می کند و این آثار نقش زندگی را به کالبد صنعت پردرآمد گردشگری شهر جاری می سازد.
بی شک مدرسه علمیه حاج سلطان با قدمتی بیش ازصد سال حتی اگر کارکردی آموزشی جهت تعلیم طلاب علوم دینی نداشته باشد حفظ و مرمت بنای آن به عنوان یک اثر تاریخی می توان آن را به زائران و گردشگران معرفی کرد و نسل جدید را با تلاش های گذشتگان در عرصه معماری، نیک اندیشی آنان در زمینه وقف اموال شان در راستای آموزش طلاب و ... آشنا کرد.
کاش متولیان امر و سئولان میراث فرهنگی استان وشهرستان کاشمر تا دیر نشده از خواب غفلت بیدار شوند و برای حل این معضل چاره ای بیندیشند.
......................................
گزارش: غلامحسین دباغ