به گزارش خبرنگار مهر، ميدان گازي كيش، دومين ميدان بزرگ گازي و بزرگترين ميدان گازي مستقل كشور محسوب مي شود اين ميدان در لايه‌هاي زيرزميني جزيره كيش و پيرامون جزيره كيش واقع شده است.
طر توسعه میدان گازی کیش در دو بخش تاسیسات سر چاهی در جزیره کیش، سکوهای دریایی تولید گاز و تاسیسات پالایشگاهی در ساحل سرزمین اصلی در منطقه گرزه واقع در استان هرمزگان تشکیل شده است. که به منظور رعایت حداقل عوارض زیست محیطی در جزیره کیش کلیه تاسیسات پالایشگاهی این طرح در منطقه گرزه در ساحل سرزمین اصلی در مجاورت بندر آفتاب اجرا می شود.
شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن)، طرح توسعه میدان گازی کیش را در سه فاز جهت نیل به اهداف همچون انتقال روزانه سه میلیارد فوت مکعب گاز تولیدی میدان گازی کیش از طریق احداث خطوط لوله زمینی و دریایی، انتقال گاز ترش به پالایشگاه گاز واقع در سرزمین اصلی، فراورش گاز ترش در پالایشگاه واقع در سرزمین اصلی جهت تولید ۷۰۰/۲ میلیون فوت مکعب گاز سبک برای مصارف داخلی کشور، ۴۵ هزار بشکه میعانات گازی تثبیت شده اجرا می کند.
طرح حفاری چاه های 12 + 1 که در خشکی واقع شده است توسط شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) در سال 1389 طی قراردادی با شرکت ملی حفاری امضا و آغاز بکار شد، حفاری 12 حلقه چاه تولیدی در دو مجموعه کلاستر A و B در جزیره کیش در حال اجرا است. ساخت و نصب دو دستگاه (PONY BASE) جهت استقرار دکل های حفاری و حفاری ۱۲حلقه چاه و تعمیر یک حلقه چاه خشکی جهت تولید روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز در فاز یک از جمله تعهدات شرکت متن در میدان گازی کیش است.
انتقال گاز تولیدی از ۱۳ حلقه چاه خشکی و فرآورش در پالایشگاه گاز جهت تولید گاز سبک و میعانات گازی در فاز یک به همراه تاسیسات زیر بنایی از قبیل نیروگاه برق، تصفیه خانه آب، تصفیه خانه پساب های صنعتی و جاده های ارتباطی. با انجام حفاری 12 حلقه چاه تولیدی و همچنین تعمیر و عملیاتی نمودن چاه توصیفی موجود، روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز از سیزده حلقه چاه واقع در دو مجموعه کلاستر برداشت خواهد شد.
گاز استخراج شده از طریق 10 کیلومتر خط لوله زمینی به ساحل جزیره کیش ، ۲۰ کیلومتر خط لوله دریایی به ساحل سرزمین اصلی وسپس توسط یک کیلومتر خط لوله زمینی و به پالایشگاه گاز واقع در سرزمین اصلی منتقل و پس از فرآورش و تولید گاز سبک توسط ۹۴ کیلومتر خط لوله ۵۶ اینچ به خط هفتم سراسری (IGAT- 7) منتقل می شود. میعانات حاصل از فرآورش گاز نیز توسط یک رشته لوله دریایی به طول پنج کیلومتر به گوی شناور بارگیری (SBM) واقع در خلیج فارس جهت صادرات ارسال می شود.
شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) توسعه میدان گازی کیش قرارداد حفر 13 چاه در میدان گازی کیش را با شرکت ملی حفاری ایران امضاء کرده است.
عملیات اجرایی حفاری 12 چاه جدید و بازسازی و تعمیر یک چاه دیگر در سال 1389 توسط شرکت مهندسی و توسعه نفت(متن) به عنوان پیمانکار کلید خورد و مقرر شد تا طی دو سال پروژه به اتمام برسد اما پروژه به دلایلی با تاخیر روبرو شد.
علیرغم پیشرفت 85 درصدی عملیات حفاری به دلیل نبود تجهیزات تکمیل چاه، دکل 54 فتح دو هفته گذشته از گمرک جزیره کیش ترخیص شد و مسئولان شرکت متن عملیات جمع آوری دکل 61 و ترخیص آن را آغاز کرده اند. آنگونه که عنوان می شود شرکت ملی حفاری به دلیل عدم توانایی در خرید تجهیزات درون چاهی جهت کنترل گاز خروجی اقدام به جابه جایی دکلهای 54 و 61 کرده است.
در هفته های اخیر انتشار اخبار خروج دکل های 54 و 61 از کیش موجی از نگرانی را بوجود آورد تا جائیکه تعدادی از نیروهای فعال در این میدان گازی طی نامه ای به منصور آرامی نماینده مردم بندرعباس در مجلس خواستار جلوگیری از این خروج شدند.
با توسعه میدان گزاری کیش این میدان روزانه حداقل پنج میلیارد فوت مکعب گاز معادل پنج فاز پارس جنوبی امکان تولید گاز وجود خواهد داشت و طولانی‌تر شدن زمان بهره‌برداری از این میدان در نهایت خسارات عمده‌ای را چه از نظر درآمدهای ارزی و ریالی و چه از منظر توسعه صنایع کشور به دنبال خواهد داشت.
پروژه مهم و بکر میدان گازی کیش که می‌توانست یک تجربه خوب در اجرای ایرانی پروژه‌ها تلقی شود، به دلیل اشتباهات مدیریتی پیمانکار معطل و متوقف شد؛ در حالی که این پیمانکار می‌توانست با استفاده از تجربیات پیمانکاران قدیمی مانند پتروپارس خود را به عنوان یک پیمانکار و اپراتور جدید توسعه میادین مطرح کند.
میدان مستقل گازی کیش بعد از میدان عظیم پارس جنوبی، یکی از بزرگترین میادین گازی کشور و هفدهمین میدان بزرگ گازی جهان محسوب می‌شود. مطالعات اولیه ذخایر این میدان را معادل سه فاز استاندارد پارس جنوبی نشان می‌داد که پس از حفر چاه‌های اکتشافی نتایج اولیه از افزایش ذخایر این میدان به معادل پنج یا شش فاز استاندارد پارس جنوبی خبر می‌دهد.
منوچهر اسدي مدیر پروژه حفاری 1 + 12 طرح توسعه میدان گازی کیش در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد علت خروج دکلی های 54 و 61 بدون اتمام عملیات حفاری 13 چاه مورد بحث بیان داشت: بازسازي، نوسازي و ارتقاي كيفي ناوگان عملياتي شركت ملي حفاري هر چند سال يك بار در دستگاه هاي حفاري خشكي و دريايي به دليل كار سنگين، مواجهه با سيالات شيميايي، رطوبت شديد هوا، فشار هاي نامتعارف و جابه جايي هاي زود هنگام انجام مي شود.
اسدي اظهاركرد: بر همين اساس، تعميرات دوره اي بازسازي دستگاه حفاري ۵۴ فتح كه در پروژه كيش در معرض رطوبت شديد هوا قرار داشت، با موافقت شركت مهندسي و توسعه نفت ( كارفرما) برنامه ريزي و در گام بعد دستگاه ۶۱ فتح كه بيش از سه سال است در پروژه كيش استقرار دارد به يارد بازسازي دستگاه هاي حفاري انتقال خواهد يافت.
وي با اشاره به اين كه دستگاه حفاري ۶۱ فتح نيز هم اينك در كلاستر B بر اساس برنامه پيش بيني شده در حال عمليات حفاري چاه هاي گازي كيش است، افزود: چاه هاي گازي اين ميدان در كلاستر بي ، ۷ حلقه از بهمن ۱۳۸۸ و در كلاستر A ، ۶ حلقه از مهرماه ۱۳۸۹ با طراحي و بكارگيري ريل كشنده كليد خورد و تاكنون در كلاستر آ، ۲۵ هزار و ۵۴۹ متر و در كلاستر B بيش از ۲۶ هزار متر حفاري به صورت دسته اي انجام شده است.
دوره بازسازی سه سال دوم فرا رسیده است/ بازگشت پنج ماهه به میدان گازی کیش
اسدی تاکید کرد: شرایط حاد آب و هوایی، شرجی و رطوبت بسیار بالا در جزیره کیش و پایان دوره اول سه ساله عملیات حفاری دکل های 54 و61 فتح می بایست بخاطر جلوگیری از حوادث و اتفاقات برای بازسازی، سن پلاس سازه های فلزی، تعویض قطعات و پیچ و مهره های زنگ زده و فرسوده و رنگ آمیزی به یارد بازسازی شرکت ملی حفاری اهواز منتقل شوند، پس ازحدود 5 ماه مجددا برای ادامه ماموریت به کیش انتقال خواهند یافت.
اسدی به حساسیت های مهم و خاص در انتقال این دکل ها برای ادامه کار در میدان گازی کیش اشاره کرد و افزود: عدم موارد ایمنی همیشه حادثه ساز و باعث اتفاقاتی می شود که خبر آن به مراتب مهم تر از جابجایی برای بازسازی و نوسازی دکل ها در رسانه ها انعکاس پیدا خواهد کرد.
وی ادامه داد: شرکت ملی حفاری هرگز بخاطر داشتن مخزن گازی برای ادامه حفاری پس از دوره سه ساله تحت هیچ شرایطی ریسک نخواهد کرد، پس از پایان حداکثر سه سال ماموریت عملیات کار حفاری جابجایی و انتقال برای بازسازی و نوسازی به یارد اهواز انجام می‌شود آنهم به دلیل اینکه محیط زیست به هیچ وجه اجازه سن پلاس( زنگ زدایی)، رنگ آمیزی و تعویض قطعات فرسوده را در جزیره کیش به ما نمی‌دهد.
اسدی تصریح کرد: ما قرارداد داریم و به آن پایبند هستیم ولی متاسفانه بعضی رسانه ها از عملیات جابجایی و جزئیات کار مهم دکلهای حفاری مطلع نیستند و بدون تحقیق و بررسی اخباری را منتشر می کنند که حقیقت ندارد.
وی همچنین افزود: ما حتی ماموریت برای گاز کیش و تامین گاز جزیره سیری عملیات خشکی را در میدان گازی کیش انجام خواهیم داد بر همین اساس اگر دوره سه ساله به اتمام برسد و خدای ناکرده حادثه ایی برای دکل‌ها رخ بدهد شرکت ملی حفاری ایران پاسخگو خواهد بود و همین رسانه ها با آب و تاب فراوان اخبار آن را منتشر می کنند.
به گفته وی، در حال نیز حاضر نماینده شرکت ملی حفاری طبق مقررات جاری مراحل اداری و آماده کردن انتقال دکل ها را در کیش انجام می دهد و قطعا در مرحله پایانی است که بزودی به یارد بازسازی شرکت ملی حفاری اهواز که دارای، کارشناسان فنی و متخصصان زبده است منتقل می شوند.
همچنین علیرضا قانعه‌ای مدیر شرکت فلات قاره در کیش در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: همانگونه که در رسانه ها هم منتشر شده است طبق توافق با شرکت مهندسی و توسعه نفت قرار است دکل 54 جهت تعمیرات به اهواز منتقل شود و پس از پنج ماه جهت ادامه عملیات حفاری و اتمام پروژه به جزیره کیش برخواهد گشت.
وی عنوان کرد: اطلاعات بیشتر را باید از شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) بگیرد. طبق قرارداد شرکت متن وظیفه انجام حفاری و اتمام پروژه را دارد و شرکت فلات قاره بهره بردار است.
طی سالهای اخیر پیشرفت‌های وزارت نفت در تعمیرات حین کار توسط متخصصان داخلی موجب سرافرازی ایران در مجامع بین المللی شده است و بارها و بارها شاهد انجام تعمیرات اساسی و مهم از سوی متخصصان داخلی بر روی دکل های فعال بوده ایم. از سوی دیگر آنچه جای سئوال دارد این است آیا هزینه حمل و نقل دکل های حفاری از کیش به اهواز و بلعکس پایین تر از حمل و نقل قطعات مورد نیاز و حضور متخصصان در محل عملیات حفاری خواهد بود؟
اهمیت میدان گازی کیش تا آنجایی مطرح است که در روزهای گذشته همزمان با سفر سلطان قابوس پادشاه عمان به تهران، دور اول مذاکرات گازی ایران و عمان هفته جاری با حضور بیژن نامدار زنگنه و محمدبن حمد الرمحی وزیران نفت ایران و عمان در مجموعه سعدآباد برگزار شد. بر این اساس با انجام دور جدید مذاکرات گازی، وزیران نفت دو کشور در تهران یک یادداشت تفاهم جدید به منظور تسریع در صادرات گاز طبیعی ایران به عمان امضا کرده اند.
براساس این یادداشت تفاهم دو طرف توافق کردند که در مدت بسیار کوتاهی عملیات احداث خط لوله گاز ایران به عمان آغاز شود. این یادداشت تفاهم گازی یکی از مهم ترین دستاوردهای سفر سه روزه هیئت عالی رتبه عمان به تهران است و دو طرف بر اجرای هرچه سریع تر آن تاکید کردند.
ایران و عمان، چهار سال قبل هم در تهران تفاهم نامه‌هایی به منظور مشارکت در طرح توسعه میدان گازی کیش، صادرات گاز طبیعی و ساخت مجتمع پتروشیمی هرمز امضا کردند که تاکنون هیچ یک از این تفاهم نامه عملیاتی و اجرایی نشده است.
پیش از این عمان برای تامین خوراک واحدهای LNG و صنایع خود درخواست روزانه 2 میلیارد فوت مکعب گاز از ایران کرده بود که مذاکرات مربوط به توسعه میدان کیش و صادرات گاز به دلیل اختلاف نظر دو طرف بر روی فرمول فروش از پیشرفت قابل توجه‌ای برخوردار نبوده است.
طرح صادرات گاز میدان کیش به عمان شامل یک خط لوله 200 کیلومتری است که بخش عمده‌ای از آن زیرآب خواهد بود. در فاز نخست پروژه گاز معادل یک میلیارد فوت مکعب و با توسعه فازهای بعدی به سه میلیارد فوت مکعب در روز قابل افزایش است.
حجم گاز طبیعی درجای میدان مستقل گازی کیش را که در آب‌های جمهوری اسلامی ایران قرار دارد، 66 تریلیون فوت مکعب اعلام کرد و افزود، با در نظر گرفتن 75 درصد برای بازیافت این میدان، پیش‌بینی می‌شود حجم گاز قابل استحصال آن 50 تریلیون فوت مکعب باشد
میدان گازی کیش در زیر جزیره کیش واقع در آب‌های خلیج فارس، در جنوب غربی بندر لنگه تا شمال غربی جزیره سیری و در جوار جزیره هندورابی و در فاصله ٣٠ کیلومتری لاوان واقع شده است.
-----------------------
گزارش از رضا زرگر