به گزارش خبرگزاری مهر، يكي از مسائلي كه در سازندگي انسان نقش بزرگي دارد امانت داري و وفاي به عهد است كه هم در سازندگي فردي نقش اساسي دارد و هم در ساختن اجتماع كه بدون آن،هيچ گونه همكاري اجتماعي ممكن نيست و بشر با فقدان آن زندگي اجتماعي و آثار آن را عملا از دست خواهد داد. به همين دليل حتي افراد در ملت هايي كه اعتقادات الهي و مذهبي ندارند براي مصون ماندن از هرج و مرج ناشي از خيانت در عهد و امانت، خود را به انجام اين امر موظف مي دانند. از همين رو در آيات و روايات تاكيد فوق العاده اي روي اين مساله شده و خداوند اين صفت را جز صفات مومنين شمرده و مي فرمايد؛ مومنان كساني هستند كه امانت ها و عهد خود را مراعات مي كنند.
در مفهوم وسيع امانت، تمام امانت هاي خداوند و پيامبران الهي و همچنين امانت هاي مردم جمع است. بسياري از روابط اجتماعي و خطوط نظام اقتصادي و مسايل سياسي همگي بر محور عهد و پيمان ها دور مي زند كه اگر تزلزلي در آنها پيدا شود و سرمايه اعتماد از بين برود، هرج و مرج وحشتناكي بر جامعه حاكم مي شود. به همين دليل در آيات قرآن تاكيد فراوانی روي مساله وفاي به عهد شده است. خداوند مي فرمايد: به عهد خود و فا كنيد، چرا كه از عهد سوال مي شود.
عهد و پيمان معناي وسيعي دارد كه هم شامل عهدهاي خصوصي در ميان افراد در مورد مسائل اقتصادي و كسب و كار و زناشويي و امثال آن مي شود و هم شامل عهد و پيمانهايي كه در ميان ملت ها و حكومت ها برقرار مي شود و از آن بالاتر پيمان هاي الهي و رهبران آسماني در مورد امت ها. خداوند در قرآن مي فرمايد: به عهد من وفا كنيد تا به عهد شما وفا كنم و تنها از من بترسيد.
نعمت هاي مختلف خدا امانت هايي هستند كه در دست انسانها قرار دارند. آيين حق، كتب آسماني، دستور العمل هاي پيشوايان راه حق و همچنين اموال و فرزندان و پست ها و مقام ها، همه امانت هاي اويند كه مومنان در حفظ و اداي حق آنها تا آخرين دم حيات مي كوشند و به هنگام مرگ آنها را به نسل هاي برومند آينده مي سپارند، زيرا خداوند مي فرمايد؛ خداوند به شما فرمان مي دهد كه امانت ها را به صاحبان آنها بدهيد. امانت شامل سرمايه مادي و معنوي است و هر مسلمان وظيفه دارد كه به هيچ امانتي خواه صاحب امانت مسلمان باشد خواه غير مسلمان خيانت نكند.
قرآن مي فرمايد؛همانا كه به پيمان خدا وفادارند و عهد او را نمي شكنند. در اين آيه بر روي مساله وفاي به عهد و ترك پيمان شكني تاكيد شده و مي فرمايد: آنها كساني هستند كه به عهد الهي وفا مي كنند و پيمان را نمي شكنند. عهد الهي معناي وسيعي دارد كه هم شامل عهدهاي فطري و پيمان هايي كه خدا به مقتضات فطرت"همان فطرت توحيد و عشق به حق و عدالت" از انسان گرفته مي شود و هم شامل پيمان هاي عقلي، يعني آنچه را از انسان با نيروي تفكر و انديشه و عقل از حقايق عالم هستي و مبدا و معاد درك مي كند و هم شامل پيمان هاي شرعي، يعني آنچه را پيامبر(ص) از مومنان در مورد اطاعت فرمان هاي خداوند و ترك معصيت گرفته است. طبيعي است كه وفا به پيمان هايي كه انسان با ديگران مي بندد جزو اين امور است، چرا كه خداوند فرمان داده كه اين پيمان ها نيز محترم شمرده شود، بلكه هم در پيمان هاي تشريعي داخل است و هم در پيمانهاي عقلي. از پيامبر نقل شده که فرمود "آن كس كه به پيمان خود وفادار نيست دين ندارد".
انسان موجودي با استعداد فوق العاده است كه مي تواند با استفاده از آن مصداق اتم"خليفة الله" شود و مي تواند با تهذيب نفس به اوج كمال برسد و از فرشتگان آسمان هم بگذرد و اين استعداد با آزادي اراده و اختيار توام است. يعني اين راه را كه از صفر شروع كرده و به سوي بي نهايت مي رود با اختيار خويش طي مي كند.در صورتي كه موجودات ديگر و همچنين آسمان و زمين و كوه ها داراي نوعي معرفت الهي هستند، ذكر و تسبيح خدا را مي گويند و در برابر عظمت او خاضع و ساجدند، ولي همه به صورت تكويني و غريزي آن را انجام مي دهند و به همين دليل تكاملي درآنها وجود ندارد و تنها موجودي كه قوس صعودي و نزولي اش بي انتهاست و به طور نامحدود قادر به پرواز به سوي قله تكامل است و تمام اين اعمال را با اراده و اختيار انجام مي دهد انسان است و اين است همان امانت الهي كه همه موجودات از حمل آن سر باز زدند و انسان يك تنه آن را بر دوش كشيد و قبول تعهد و مسئوليت كرد.
مي توان گفت مهمترين سرمايه جامعه اعتماد متقابل افراد اجتماع به يكديگر است. اصولا آنچه جامعه را از صورت آحاد پراكنده بيرون مي آورد و همچون رشته هاي زنجير به هم پيوند مي دهد همين اصل متقابل است كه پشتوانه فعاليت هاي هماهنگ اجتماعي و همكاري در سطح وسيع است. عهد و پيمان تاكيدي است بر حفظ اين همبستگي و اعتماد متقابل. اما آن وقت كه عهد و پيمان ها پشت سر هم شكسته شود ديگر اثري از اين سرمايه بزرگ و اعتماد عمومي باقي نخواهد ماند و وحدت ظاهري جامعه به گسيختگي دچار مي شود.