به گزارش خبرنگار مهر، پس از پیروزی دولت تدبیر و امید در انتخابات ریاست جمهوری 1392 جایگاه و مفهوم اعتدال موقعیت ویژه‌ای پیدا کرده به طوری که اکثر سیاستمداران و کارشناسان داخلی درصدد بر آمدند تا این مفهوم را تبیین و تشریح کنند.
حجت السلام روحانی رئیس جمهور نیز از اندیشمندان داخلی درخواست کرد تا این مفهوم را تبیین کنند تا چارچوب آن قابل لمس‌تر برای فعالین سیاسی شود.
به همین منظور همایش 2 روزه در مرکز استراتژیک مجمع تشخیص با عنوان همایش ملی تبیین مفهوم اعتدال برگزار شد که عده‌ای از اساتید داشگاهی کشور و برخی از مسئولین به تبیین و تشریح مفهوم اعتدال از دیدگاه خود پرداختند که بخش‌هایی از آن در ادامه آمده است.
ربیعی: اعتدال شاید اندک اندک خواستن باشد، اما اندک خواستن نیست
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر اینکه اعتدال موجودی اجتماعی است و تحت شرایط اجتماعی خاصی متبلور شده است، تصریح کرد: اعتدال خواهی کوتاه آمدن از مطالبات نیست بلکه مطالبه محوری و تحول خواهی است . در تجربه دولت نهم و دهم پوپولیسم به اوج خود رسید و نشان داد نمی توان هر دو وجه توسعه اقتصادی و سیاسی را نقص کرد.
عضو انجمن جامعه شناسی ایران با اشاره به اینکه اعتدال خواهی کوتاه آمدن از مطالبات و راضی شدن به حداقل ها نیست، گفت: شاید اعتدال خواهی اندک اندک خواستن باشد اما اندک خواستن نیست. به گمان من در هر چهار مقطع سالهای 68، 76، 84 و 92 مردم به تغییر رای دادند. زمانی که به اصولگرایان رای دادند در ادراک خود رای به محافظه کاری نبوده است. وقتی به شعارهای رای فرد پیروز بنگرید محافظه کاری به چشم نمی خورد.
نهاوندیان: اعتدال مقابله با تندروی است، اما کندروی نیست
رئیس دفتر نهاد ریاست جمهوری با بیان این که مردم اندیشمندان و مدیران هر کدام وظیفه ای در تبیین مفهم اعتال دارند، ادامه داد: شاید مردم وظیفه خود را عمل کردند. کلمه اعتدال کلمه نوپدیدی نبود اما در این انتخابات مردم با اقبال به این کلمه یک پیام بسیار جدی، هوشمندانه و محکمی ارائه کردند. مردمی که رای دادند به این گفتمان تصویری از اعتدال داشتند.
نهاوندیان با بیان این که حتما هر کسی در تبیین اعتدال باید وظیفه خود را تفصیل اجماع مردم قرار بدهد افزود: نمی توانیم از تصویر اولیه مردم را نقد کنیم. در ساده ترین فهم، اعتدال مقابله با افراط بود لذا هر حرکت تبیینی در تفصیل مفهوم اعتدال باید نسبت به این تصور و تصدیق اولیه مردم وفادار بماند.
رئس دفتر نهاد ریاست جمهوری با بیان اینکه حتما باید بگوییم اعتدال چه چیزی است و چه چیزی نیست، تصریح کرد: اعتدال میانه روی است، اما میانه گیری بین حق و باطل نیست، اعتدال عین حق است، اعتدال این است که حق به نفع افراط مصادره نشود، اعتدال مقابله با تندروی است، اما کندروی نیست. سرعت و شور داشتن در تعارض با اعتدال نیست اما با شتابزدگی در تعارض است، رفت و برگشت پرهزینه در تقابل با اعتدال است، اعتدال خمودی نیست، شور است، شوری مبتنی بر شعور، اعتدال آرامش است، اما اعتدال سکون‌آفرین نیست، حتما باید جامعه با اعتدال احساس آرامش کند، اما نه آرامش بر سکون.
کولایی:ایده اعتدال یک شرط ضروری برای دموکراسی سازی ایران است
الهه کولایی فعال اصلاح طلب وی ابتدا به تندروی دوران دولت نهم اشاره کرد و گفت: در این برهه از زمان با بازنشسته کردن نیروهای متخصص و منزوی کردن دیپلمات های فعال در کشور مجالی پیش می آید تا واقعیت های بین المللی مورد انکار قرار بگیرد لذا سیاست هایی اجرا می شود که کمتر در جامعه جهانی مثالی برای آن وجود دارد.
وی با بیان اینکه بیشترین دستاوردها را از بزرگنمایی تهدید جمهوری اسلامیایران را اسرائیل برد،ادامه داد: طرح ایده اعتدال در سیاست خارجی و داخلی در واقع یک شرط ضروری برای ادامه سیاست ورزی بر اساس برنامه دموکراسی سازی در ایران بود. با توجه به انقلاب های رنگی و بهار عربی ایده اعتدال شرط ضروری و اساسی است. اصل و مغز این بحث دوری از افراط و تفریط است.
استاد روابط بین الملل: اعتدال و خردورزی، واقع بینی و واقع‌گرایی، تکلیف‌گرایی معطوف به نتیجه، امنیت‌طلبی، صلح طلبی مثبت تعریف می گردد
سیدجلال دهقانی فیروزآبادی استاد روابط بین الملل درباره مفهوم اعتدال گفت: بر مبنای دال مرکزی توازن در گفتمان اعتدال در سیاست خارجی عناصر و دقایق آن به صورت عقل‌گرایی و خردورزی، واقع بینی و واقع‌گرایی، تکلیف‌گرایی معطوف به نتیجه، امنیت‌طلبی، صلح طلبی مثبت تعریف می گردد.
وی با تاکید بر اینکه تحول گرایی و گفتمان اعتدال گرا در سیاست خارجی به دنبال تحول اما نه به صورت افراط گرایانه است، اظهار داشت: صلح طلبی مثبت در روابط بین الملل و کمال گرایی یا همان اصلاح طلبی سابق در سیاست خارجی اعتدال گرا از مهمترین شاخصه های اعتدال در سیاست خارجی هستند.
کاشی: امیدوارم اعتدال روحانی مثل اعتدال هاشمی نباشد
غلامرضا کاشی استاد دانشگاه علامه تاکید کرد: ما تجربیات زیادی در خصوص اعتدال گرایی داریم، ولی اعتدال گرایی می‌تواند تجربه تازه‌ای برایمان باشد؛ یک تجربه از اعتدال مربوط به ساخت صورت‌بندی‌های گفتمانی است که تلاش می‌کند همه شکاف‌های اجتماعی را در خود منحل کند.
وی با بیان اینکه ما یک تجربه اعتدال گرایی در 30 سال گذشته نیز داریم، خاطر نشان کرد: امیدوارم این اعتدالگرایی از جنس آن اعتدال گرایی نباشد؛ دوره آقای هاشمی به یک معنا اعتدالگرایی از جنس آنچه آقای روحانی به میان آورده، پیشینه و سابقه‌ای دارد و به دوره آقای هاشمی سابق می‌برد؛ اعتدال گرایی دوره آقای هاشمی یعنی نه خیلی مدرن و نه خیلی سنتی باشیم و یک مقدار از این و یک مقدار از آن کافی است.
سیدمحمد کاظم سجادپور در این همایش در خصوص اعتدال در سیاست خارجی گفت: اعتدال گرایی می تواند بر توازن ها و تعادل های ضروری و گوناگون سیاست خارجی ایران استوار گردد. سیاست خارجی را نمی توان فقط با گفتمان سازی اداره کرد، بلکه باید بین نیازهای گفتمانی و واقعیت های تاریخی، اجتماعی و استراتژیک تعادل و توازن برقرار نمود.
الویری:اعتدال اسلامی با اعتدال ارسطویی مخالف است
محسن الویری در تببین مفهیم اعتدال گفت: اعتدال به مفهوم فرهنگ اسلامی با اعتدال ارسطویی مخالف است مثلا در مباحث کمال خواهی قائل به اعتدال نیستیم به همین ترتیب در خدا جویی و خدا گرایی ما نمی گویم در خدا خواهی زیاده روی نداشته باشید.لذا میانه روی در چیزهایی است که در آن امور افراط و تفریط قابل تصور است.
وی ادامه داد:البته پاره ای از رفتارهای ما در دوره ای رفتار افراطی محسوب نمیشود و در دوره‌ای افراط یا تفریط محسوب می‌شود که میتوان نتیجه گرفت اعتدال با برهه‌های زمانی نیز ارتباط دارد.
ملایری: حکمت عملی ارسطو باعث رسیدن به اعتدال است
محمدحسین ملایری عضو هیت علمی مرکز تحقیقات مجمع نیز گفت: ریشه اعتدال نخستین بار در طب یونانی مطرح شد که بر اساس آن اجزا جسمانی باید در تعادل باشند و نظر ارسطو تحت تاثیر آن تفکر طبی است.
ملایری ادامه داد: اعتدال ارسطویی عمل کردن دریک نقطه بهینه و مطلوب است و برای این امر ما را به دریافت حکمت عملی می‌خواند.
وی با بیان اینکه ارسطو فضیلت رادر جاگاه اعتدال می‌داند افزود: متفکران مسلمان تحت تاثیر حکمت عملی ارسطو بودند چون ارسطو را حکیم الهی می‌دانستند.
سلیمی: اصلاح طلبان و اصولگرایان سعی می‌کنند دال اعتدال را به خدمت خود بگیرند
سلیمی عضو هیت علمی دانشگاه علامه درباه مفهوم اعتدال گفت: گفتمان‌های رایج در کشور سعی می‌کند دال اعتدال را به استخدام خود بگیرند مثلا بعضی از گروههای اصولگرا سعی کردند اعتدال را یک رویکرد اصولگرایی یا محافظه کار معتدل معرفی کنند در مقابل گفتمان، اصلاح طلب سعی کرد این مفهوم را به استخدام خود در بیاورند و به آن اصلاح طلبی غیر تندرو یا اصلاح طلبی بهداشتی بگوید.یا خیلی از گروههای اجتماعی درصدد به خدمت گرفتن دال ها به خدمت خود هستند مثل نگاه تکنوکراتیک که سعی کرد به نوعی اعتدال را به گونه‌ای از تکنو کراسی تعبیر کند.
سلیمی به عنصرهای متضاد با اعتدال اشاره کرد و گفت: افراط گرایی،خشونت طلبی،محافظه کاری،بنیادگرایی و تندروی با اعتدال جمع نمیشود در مقابل،عقل گرایی،واقع گرایی،تحول طلبی و توسعه گرایی از عناصر مرکزی اعتدال است.
جلایی‌پور: زنده شدن افراط‌گرایی، چالش اصلی دولت اعتدالگراست
حمیدرضا جلایی پور استاد دانشگاه با بیان اینکه زنده شدن افراط‌گرایی، چالش اصلی دولت اعتدالگراست تصریح کرد: مشی سیاسی اعتدالی با دو مشی دیگر مثل مشی سیاسی اصلاح‌طلبی هم‌پوشانی دارد. مشی اصلاح‌طلبی نگران ابعاد نامطلوب جامعه است و می‌خواهد آن را به طور آرام، مسالمت‌آمیز و اخلاقی تغییر دهد. در این معنا، اعتدالگرایی مشی تدریجی و آرام نسبت به اصلاح‌طلبی قدیمی‌تر است. اصلاح‌طلب‌ها و اعتدالگرایان نظر خاصی به عقلانیت دارند اما عقلانیتی که اعتدالگرایی دنبال می‌کند بسیار وسیع‌تر است.
جلائی‌پور با بیان اینکه "مشی اعتدالی در برابر محافظه‌کاری روشن‌اندیش قرار دارد"، اظهار کرد: محافظه‌کاران نسبت به تغییرات نگرانند و معتقدند ممکن است در تغییرات نهاد خانواده، دین، دولت و ... دچار مشکل شوند اما در عین حال روشن‌اندیش هستند و معتقدند در برابر تغییرات نمی‌توان چندان مقاومت کرد.
لیلاز: زیر چتر عدالت بدترین بی عدالتی ها را شاهد بودیم
سعید لیلاز فعال اقتصادی با بیان این که اعتدال مفهومی نسبی است و در ظرف مکان و زمان تغییر می کند گفت: بزرگترین زمینه ایجاد عدم تعادل در مسائل اقتصادی و اجتماعی است و بدترین نقاب بی عدالتی زیر نظر عدالت خواهی در هشت سال احمدی نژاد بود. زیر چتر عدالت بدترین بی عدالتی ها را شاهد بودیم.
این استاد دانشگاه افزود: بزرگترین معضل ما این است که چگونه بدون اینکه تورم 50 درصدی را 70 درصد کنیم، بتوانیم رشد اقتصادی منفی 5 درصد را جبران کنیم و این جز با تجهیز همه منابع امکانپذیر نیست. لذا برای تحقق اعتدال باید از همه آحاد کشور و نظام اقتصادی تولیدمحور دعوت به سرمایه‌گذاری کنیم و کشور را از عدم اعتدال نجات دهید.