به گزارش خبرگزاری مهر، حسد يكي از رذايل اخلاقي است. حسد يعني آنچه براي خود بخواهي براي برادر يا خواهر ديني خود نخواهي. حسود خود را به عذاب دنيا گرفتار و به عقاب آخرت مبتلا مي سازد. ضرب المثل "حسود يك لحظه نياسود" بسيار معروف است، زيرا هر كسي مي داند حسود يك لحظه از غم و غصه راحت نيست و هر كه را در نعمت مي بيند ناراحت مي شود و البته نعمت خداوند هم نسبت به بندگان خود بي نهايت است، لذا حسود بيچاره هميشه محزون و غمگين است و به محسود نه تنها ضرري نمي زند، بلكه ثواب و حسنات او را زياد مي كند به علت غيبتي كه از او مي كند گناهان او را هم بر دوش خود كشيده و اعمال صالح خود را به او منتقل مي كند.
با اندكي تامل روشن مي شود كه حسود در مقام ضديت با پروردگار برآمده، زيرا هر كسي كه داراي نعمت يا كمالي است خدا به خواست و مشيت خود بدو داده و كسي كه زوال آن را بخواهد خلاف خواست خدا را مي خواهد. خداوند مي فرمايد: آيا حسد مي ورزند بر مردم براي آنچه خداوند از فضل خود به آنها عطا فرموده است.
اصولا هنگامي كه نعمتي به ديگري مي رسد و خود شخص از او محروم مي ماند چند حالت مختلف در او پيدا مي شود؛
-آرزو مي كند كه همان گونه كه ديگران دارند او هم داشته باشد اين حالت را غبطه مي خوانند و حالتي است قابل ستايش، چرا كه انسان را به تلاش و كوشش سازنده وا مي دارد و هيچ اثر تخريبي در اجتماع ندارد. شخص مومن غبطه مي خورد، اما حسد نمي برد و منافق حسد مي ورزد، اما غبطه نمي خورد.
-آرزو مي كند آن نعمت از ديگران سلب شود و براي اين كار به تلاش و كوشش بر مي خيزد و اين حالت بسيار مذموم، حسد است كه انسان را به تلاش و كوشش مخرب درباره ديگران وا مي دارد بي آن كه در مورد خويش تلاش سازنده اي انجام دهد.
-آرزو مي كند خودش داراي آن نعمت شود و ديگران از آن محروم بمانند و اين همان حالت بخل و انحصار طلبي است كه انسان همه چيز را براي خودش بخواهد و از محروميت ديگران لذت ببرد.
-دوست دارد ديگران در نعمت باشند هر چند خودش در محروميت به سر برد و حتي حاضر است هر چه دارد در اختيار ديگران قرار دهد و از منافع خود چشم بپوشد. اين حالت والا را ايثار گويند كه يكي از مهم ترين صفات بر سته انساني است.
در احاديث براي مبارزه با صفت زشت حسادت تعبيرات تكان دهنده اي ديده مي شود. پيامبر(ص) می فرماید: خداوند موسي بن عمران را از حسد نهي كرد و به او فرمود شخص حسود در مورد نعمت هاي من بر بندگانم خشمناك است و از قسمت هايی كه ميان بندگانم قائل شده ممانعت مي كند. هر كس چنين باشد نه او از من است و نه من از اويم.
نا گفته پيداست كه حسد، زيان ها و مفاسد فردي و اجتماعي و مادي و معنوي فراواني در بر دارد. از آن جا كه اسلام آيين سازنده و پرورش دهنده انسانهاست براي درمان اين صفت زشت و تقويت صفات پسنديده قوانين و برنامه اي ارزشمند آورده و خوي ناپسند حسد در قرآن و روايات سخت مورد نكوهش قرار گرفته و به مفاسد و زيان هاي آن توجه داده شده است .در قرآن آمده: بگو پناه مي برم به خدا از شر حسودان بدخواه زماني كه حسد مي ورزند.
قرآن از حسادت برادران حرت يوسف (ع) ياد كرده و از نيت آنها خبر داده و اضافه کرده آنان با آن كه برادران يوسف بودند راضي به قتل او شدند و سرانجام آنها را كه به خواري و رسوايي كشيده شد اطلاع داده است. از رسول اكرم(ص) است كه حسد حسنات انسان را مي خورد مانند آتش كه هيزم را خاكستر مي كند. و امام صادق(ع) مي فرمايد: سه عادت است كه كمتر انسان از آنها نجات پيدا مي كند بدگماني، حسادت و فال بد زدن.
حسود هم به جسم خود ضرر مي رساند و هم به روح خود و هم به جامعه. حسد انگيزه بخشي از جناياتي است كه در دنيا رخ داده است. قابيل فرزند حضرت آدم بر اثر حسادت برادر خود،هابيل را كشت. قرآن مجيد عامل نخستين قتل و كشتاري را كه روي زمين واقع شد حسد دانسته است.
حسادت معمولا در مواردي پيش مي آيد كه سنخيت در كار باشد مثلا هر دو در يك رديف و يا مقام باشند، در يك شهر زندگي كنند، از اعضاي يك خانواده و فاميل باشند و در غير اين موارد حسادت كمتر رخ مي دهد. كسي كه در اين موارد حسادت مي ورزد هدفش اين است مقام او از همه بالاتر باشد همه از او ستايش كنند.
در اثر حسادت قلب نابينا مي شود و فضل خدا را انكار مي كند و كفر را بروز مي دهد و به سبب همين صفت پست انسان همواره با اندوه دست به گريبان است و به هلاكتي مي افتد كه اميد نجات ندارد. توبه حسود پذيرفته نيست، زيرا توبه كسي مقبول است كه اصرار بر گناه نداشته باشد ولي شخص حسود اصرار بر گناه دارد.امام صادق(ع) مي فرمايد؛ آفت دين حسد، عجب و فخر فروشي است.
در نتيجه مي توان گفت كه حسد آثار بسيار نامطلوبي بر روي جسم و سلامت انسان مي گذارد و افراد حسود معمولا افرادي رنجور و از نظر اعصاب و دستگاههاي مختلف بدن ناراحت و بيمارند، زيرا امروزه اين حقيقت مسلم است كه بيماري هاي جسماني در بسياري از موراد عامل رواني اند. حضرت علي(ع) مي فرمايند: تندرستي از كمي حسد است و در جايي ديگر مي فرمايند: عجيب است كه حسودان از سلامت جسم خود به كلي غافلند.
-------------------
منابع:
- آيه 54 سوره نسا
- اصول كافي، ج 12
- سفينة البحار، ج 2
- اصول كافي، ج 2
- آيه 27 سوره مائده
- ميزان الحكمه، ج 2
- تفسير نمونه، ج 3