به گزارش خبرگزاری مهر، يكي از عواملي كه در سازندگي انسان نقش به سزايي دارد "شكيبايي" در برابر مشكلات است، زيرا بر اثر صبر روح آدمي قوي می شود و در نتيجه سختي هاي روزگار او را از پاي در نمي آورد، بلكه چون كوهي استوار از عهده امتحانات الهي پيروزمندانه بر مي آيد و سرانجام مي تواند به قرب الهي دست يابد.
البته صبر به معناي تن دادن به خواري و خفت و تسليم در برابر مشكلات نيست. از اين رو بسياري از عالمان اخلاق براي صبر سه شاخه ذكر كرده اند كه در حقيقت برگرفته از روايات است:
- صبر و مقاومت در مقام اطاعت دستورهاي الهي
- شكيبايي در برابرانگيزه هاي گناه و شهوات سركش
- استواري و صبوري به هنگام نزول مصيبت
تاريخ گواهي مي دهد كه يكي از عوامل مهم پيروزي رادمردان و انسان هاي بزرگ شكيبايي بوده است، اما معمولا افراد از اين صفت بي بهره اند و قرآن مي فرمايد؛ انسان مخلوقي طبعا سخت حريص و بي صبر است. چون زياني به او رسد سخت بي قراري مي كند.
لذا وقتي ناملايمي براي انسان پيش مي آيد فريادش بلند مي شود به ناشكري مي پردازد و كارهاي غير عقلاني از او سر مي زند. در اين مواقع بايد صابر بود. خداوند مي فرمايد؛ و البته شما را به سختي ها چون ترس و گرسنگي و كاهش اموال و نفوس و آفات زراعت بياموزيم و بشارت از آن صابران است.
انسان در اين دنيا به مشكلات مختلفي ممكن است گرفتار شود؛ به فقر، بيماري و....ولي در تمام اين موارد بايد صبر پيشه سازد، زيرا دنيا منزلي است كه خواه ناخواه هر فردي با مشكلات بايد دست و پنجه نرم كند و بي جهت نيست كه آن را "دار بالبلاء محفوفة" منزلي كه با بلا پيچيده شده است خوانده اند. تمام اين سختي ها براي امتحان آدمي است. در ميان پيروان مكاتب الهي نمونه هاي درخشاني در صبر و پايداري داريم كه هر كدام مي توانند الگو و اسوه باشند. قرآن اجر صابران را بي حساب دانسته است آن جا كه مي فرمايد؛ خداوند صابران را به حد كامل و بدون حساب پاداش خواهد داد.
اساسا فضايل ديگر بدون صبر و شكيبايي نمود پيدا نمي كند. حضرت علي(ع) مي فرمايد: بر شما باد به صبر كه نسبت صبر به ايمان همچون سر است به تن. همانطور كه تن بي سر فايده ندارد ايمان بدون صبر نيز بي فايده است.
در روايات اسلامي عالي ترين نوع صبر آن صبري است كه انسان به هنگام فراهم آمدن وسايل عصيان و گناه از خود نشان دهد و از گناهي كه به ظاهر لذت بخش است چشم بپوشد.
نوع ديگر صبر در مقابل نعمت ها و شهوات است مثل زياد شدن اموال، رسيدن به جاه و مقام و مهيا شدن وسايل خوشگذراني كه اگر انسان در چنين موقعيتي سركشي نمايد و عنان از كف بدهد به عذاب الهي دچار خواهد شد. چنان كه خداوند مي فرمايد؛ چون انسان خود را مستغني ديد طغيان مي ورزد.
از اين روبه فرموده بزرگان، مومن بر بلا صبر مي كند اما در رفاه فقط بنده صديق مي تواند شكيبايي ورزد. بدين جهت بعضي از صحابه پيامبر هنگامي كه به رفاه و مقام رسيدند گفتند؛ خدا ما را به رنج و سختي امتحان كرد برآن صبر كرديم اما در رفاه و آسايش قدرت برصبر نداشتيم.خداوند مي فرمايد؛ صبركنيد كه خداوند با صابران است. اميرمومنان مي فرمايد؛ كسي كه در برابر پيشآمدهاي روزگار شكيبايي نورزد درمانده مي شود.
نوع ديگر، صبر در معصيت است كه كار بسيار مشكلي است، زيرا انسان طبعا به معاصي گرايش دارد و وقتي به صورت عادت درآمد، تركش مشكل تر مي شود. اصولا قرآن براي پيشرفت و پيروزي بر مشكلات بر صبر تكيه مي كند و مي فرمايد؛از صبر و نماز كمك بگيريد.
امام صادق(ع) از پيامبر(ص) نقل مي فرمايد؛ هنگامي كه نامه هاي اعمال گشوده و ترازوهاي عدالت پروردگار نصب مي شود براي كساني كه گرفتار بلاها و حوادث سخت شدند و استقامت ورزيدند نه ميزان سنجشي نصب مي شود و نه نامه عملي گشوده خواهد شد.