به گزارش خبرنگار مهر، اجراي طرح هاي ملي مثل ريشه كني فلج اطفال و سرخك از جمله طرح هايي است كه به ياري بهورزان با موفقيت به انجام رسيده است؛ اين در حالي است كه حجم كار در 850 خانه بهداشت روستايي در خراسان رضوي با تعداد نيروي انساني همخواني ندارد.
از آنجا که بهورز به تنهايي قادر نيست تمامي مشكلات روستا را حل كند، از اين رو شوراهاي اسلامي مي‌توانند فرصتي موثر جهت جلب مشاركت مردم و درگير کردن فعالانه بخش‌هاي مختلف در بهبود كيفيت زندگي افراد جامعه باشند؛ در جهت تحقق اين هدف، هر روستا داراي شوراي بهداشت است که اعضاي آن را بهورز روستا، اعضاي شوراي اسلامي روستا، دهيار، روحاني يا معتمدين محل (2-1 نفر)، نمايندگان ادارات مستقر در روستا مدير مدرسه تشکيل مي‌دهند.
اعضاي شوراي بهداشت در هر جلسه يکي از مهمترين مشکلات بهداشتي روستا مطرح مي‌کنند و با توجه به امکانات محلي موجود، راه‌حل‌هاي مناسب و کم‌هزينه، پيشنهاد و اجرا مي‌شود.
بهورزان آخرين حلقه هاي دانشگاه علوم پزشكي مشهد
رئيس دانشگاه علوم پزشكي مشهد با بيان اينكه در استان خراسان رضوي هر روستاي بالاي 100 خانوار در خراسان رضوي يك خانه بهداشت دارد اظهار مي كند: بهورزان آخرين حلقه هاي دانشگاه علوم پزشكي مشهد در دورترين نقاط استان هستند.
محمود شبستري با بومي دانستن الگوي تاسيس خانه هاي بهداشت در كشور و تاثيرات بسيار آنها در تامين و حفظ سلامت در دور ترين نقاط بيان كرد: در ايالتهاي آمريكا از روش خانه هاي بهداشت و بهورز استقبال شده و الگو برداري كرده اند.
بهورزان حافظ سلامت روستاييان
معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشکي مشهد با حايزاهميت خواندن نقش بهورزان در سلامت جامعه روستايي اظهار کرد: امروزه در شهرستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد 1300 نفر بهورز خدماتي چون آموزش مردم بر اساس نيازهاي سلامت، بهبود وضعيت غذا وتغذيه، تامين آب آشاميدني سالم و بهداشت محيط، ايمن‌سازي بر عليه بيماري‌هاي عفوني، سلامت مادر و کودک، مبارزه با بيماري‌هاي واگير و غيرواگير، درمان مناسب بيماري‌ها و پيشگيری ازحوادث، تدارک داروهاي اساسي، خدمات بهداشت روان، بهداشت دهان دندان، بهداشت حرفه‌اي سلامت شغلي، سلامت سالمندان و سلامت نوجوانان و مدارس را به مردم روستاها را به عهده دارند.
رضا سعيدي توضيح مي دهد: خانه بهداشت، واحد بهداشتي درماني مستقر در روستا و بهورز کارمندی است که در خانه بهداشت مشغول ارايه خدمت به روستائيان است.
وي بيان مي كند: خانه بهداشت ممکن است دارای يک بهورز زن يا بسته به تعداد جمعيت روستا بهورزان زن يا مرد ديگری نيز باشد و درحال حاضر بهورزان از بين داوطلبان روستا كه داراي مدرك تحصيلي ديپلم يا فوق‌ديپلم هستند، پذيرش مي‌شوند كه داوطلبان ديپلم به مدت 2 سال و داوطلبان فوق‌ديپلم به مدت 6 ماه آموزش تئوري، عملي و کارورزي دوره آموزش بهورزي را طي مي‌کنند وپس از استخدام مشغول فعاليت در خانه بهداشت خودشان مي‌شوند.
عدالت اجتماعي و مشارکت جامعه
يك كارشناس بهداشت در توضيح فعاليت خانه هاي بهداشت اينگونه توضبح مي دهد: خانه‌هاي بهداشت از نظر تمامي مسائل اداري و فني زير نظر مرکز بهداشتي درماني روستايي اداره مي‌شوند.
طيبه طوسي ادامه مي دهد: پرسنل شاغل در مرکز بهداشتي درماني شامل: پزشک خانواده، پرستار ، ماما، کاردان‌هاي بهداشتي و کارکنان اداري هستند كه همگي تحت مديريت پزشکی که مسوول مركز بهداشتی است فعاليت مي‌کنند و حداقل هفته‌اي يکبار به خانه بهداشت عزيمت و خدمات سلامت را ارائه مي‌کنند.
وي مي افزايد: بهورزان مراقبت‌هاي اوليه بهداشتي يا خدمات بهداشتي درماني اوليه (PHC ) را ارائه مي دهند و ارائه اين خدمات سلامت بر پايه اصول PHC استوار است كه اين اصول عبارتند از:عدالت اجتماعي، يعنی در ارائه خدمات بهداشتی به همه اقشار جامعه و همه گروههای سنی بايد عدالت را در نظر گرفت؛ مشارکت جامعه، يعنی برای غلبه بر مشکلات بهداشتی از توانمندي‌های همه مردم جامعه استفاده کنيم.؛هماهنگي بين‌بخشي و درون‌بخشي، يعنی از امکانات همه دستگاه‌ها و ارگانهای دولتی و غيردولتی برای رفع مشکلات بهداشتی استفاده کنيم؛ تکنولوژي مناسب، يعنی برای هر منطقه از راهکارها و روش‌های آموزشی مناسب همان منطقه استفاده کنيم تاآموزش‌ها و اقدامات صورت گرفته مورد پذيرش افراد جامعه باشد.
كاهش ميزان مرگ كودكان در روستاها
کارشناس مسوول آموزش بهورزی مرکز بهداشت خراسان‌رضوي اعلام كرد: درصد زايمان‌هاي انجام شده در روستاهاي تحت پوشش خانه‌هاي بهداشت در شرايط غيربهداشتي طي سالهای 68 تا 90 روند نزولي قابل‌توجهي داشته است.
حسن عبدالله زاده با تبريک روز بهورز درباره دستاوردهاي فعاليت بهورزان در استان در 22سال گذشته، بيان مي كند: درصد زايمان‌ها در بيمارستان از رقم 6/33 به 45/98 درصد در سال 90 افزايش داشته كه ناشي از آموزش‌هاي مناسب بهورزان به زنان روستا، تلاش مستمر آنان و دسترسي مناسب مردم به خدمات سلامت است.
وي با اعلام اين که «ميزان مرگ و مير كودكان زير يكسال از 4/62 به 6/16 در يکهزار تولد زنده كاهش داشته است» مي گويد: اين درحاليست که ميزان مرگ در اثر اسهال در كودكان زير 5 سال از 6/18 در 10 هزار به 19/0 در 10هزار مورد رسيده و ميزان مرگ ناشي از بيماري‌هاي تنفسي از 7/39 در 10 هزار در سال 68 به 1/4 در 10 هزار كاهش يافته است كه نشان از عزم جدي در كاهش ميزان مرگ كودكان در روستاها دارد.
کارشناس مسوول آموزش بهورزی مرکز بهداشت خراسان‌رضوي تاكيدمي كند:ميزان مرگ مادران بدليل عوارض بارداري و زايمان از 85 در يکصد هزار تولد زنده در سال 68 به 26 در يکصد هزار تولد زنده در سال 90 كاهش يافته كه ناشي از آموزش مادران، توجه به مراقبت‌هاي دوران بارداري در روستاها و دسترسي آسان مادران باردار به خدمات بهداشتي است.
خانه هاي بهداشت روستايي با بيست و نه سال قدمت
بيست و نه سال پبيش در سال 1363 هجری شمسی، تحقيقاتي برای آگاهی از وضعیت خدمات بهداشتی و درمانی انجام شد و این نتیجه به دست آمد که چهل درصد از مرگ و میرهای کشور در 5 سال اول زندگی کودکان اتفاق می افتد و هشتاد درصد آن نیز در یک سال اول زندگی است كه با آموزش های عمدتا ساده و اولیه توسط بهورزان از وقوع این مرگ و میرها جلوگیری شده است.
همچنين بهورزان از ارکان عمده جلب مشارکت مردمی در روستا بوده و از طریق عرضه توام خدمات بهداشتی، درمانی و آموزشی در رسیدن به هدف اصلی سیستم شبکه و مراقبتهای اولیه بهداشتی ( P.H.C ) یعنی تامین حفظ و ارتقاء سطح سلامت جامعه عناصری بسیار موثر هستند.
بهورزان مرزبانان سلامت و ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی اولیه برای فرزندان محروم ترین نقاط کشورهستند كه بارسنگين اين صيانت و پاسداري را با كمترين امكانات به دوش مي كشند و اين ضرورت وجود دارد كه متوليان بهداشت از حجم كار اين نيروهاي زحمتكش بكاهند تا شاهد پيشرفت و گسترش اين مدل بومي و ملي و كارآمدي بيشتر اين نيروها در تامين سلامت روستاييان در كشور باشيم.
............................
گزارش: زهره رنگ آميز