به گزارش خبرنگار مهر، آب داغ را باز کرده تا ظرف‌های کثیف را آماده شستن کند. رادیو برنامه صبحگاهی‌اش را به موضوع صرفه‌جویی در مصرف آب اختصاص داده و کارشناس متنی در این رابطه را با حرارت می‌خواند: «اگرچه حجم کلی آب‌های موجود بر روی زمین نسبتا زیاد است اما بیش از 97 درصد این آب‌ها در دریاها و اقیانوس‌ها متمرکز هستند و حدود 2 درصد نیز به صورت یخ و یخچال‌ها در مناطق قطبی تجمع یافته‌است.»
در همین حین تلفن زنگ می‌زند. خانم همسایه از سر و صدای مهمانی شب گذشته شکایت دارد و شیر آب هنوز باز است. کارشناس رادیو ادامه می‌دهد: «از یک درصد آب باقی مانده نیز بخش زیادی در اعماق زمین بوده که استخراج آن مشکل و از دسترس انسان به دور است. به‌علاوه، منابع آب شیرین در سطح زمین به‌طور یکنواخت توزیع نشده‌اند. در حال حاضر، ۹ کشور 60 درصد کل منابع آب شیرین را به خود اختصاص می‌دهند: کانادا، چین، کلمبیا، پرو، برزیل، روسیه، ایالات متحده آمریکا، اندونزی و هند. در مقابل حدود ۸۰ کشور با کمبود آب مواجه‌اند که کشور ما نیز یکی از آنهاست.»
مشاجره با خانم همسایه بیش از حد معمول طول کشیده. شیر آب همچنان باز است و کارشناس هنوز حرف‌های زیادی دارد: «بسیاری معتقدند بزرگ‌ترین درگیری‌های آینده کره زمین بر سر منابع آبی خواهد بود و در آینده دولت‌ها بیشترین ثروت‌های خود را برای تامین آب ملت‌هایشان خرج خواهند کرد.»
چندان زمانی نگذشته از آن دوره که پدران و مادرانمان برای تامین آب شرب راه درازی را تا قنات یا چشمه‌ای طی می‌کردند. امروز اما شیر آب را که باز می‌کنی، آب شیرین و بهداشتی جاری می‌شود. آبی که برای به دست آوردن آن زحمتی نمی‌کشیم و شاید همین است که گاهی یادمان می‌رود ارزش این آب را و قدیم‌ترها که مردم شانه‌هایشان از کشیدن بار مشک‌ها و کوزه‌ها زخمی می‌شد، هیچ‌گاه مثل ما فراموشکار نبودند. قطره قطره‌اش را قدر می‌دانستند و به بهترین روش مصرف می‌کردند.
همه راه‌ها برای رسیدن آب شیرین به قم
شهر قم اما از نظر ضرورت صرفه‌جویی در مصرف آب در شرایط ویژه‌ای قرار دارد. در گذشته در این شهر در هر خانه‌ای یک حوض و یک آب انبار وجود داشت که آب خانواده از ذخیره آب رودخانه در آن تامین می‌شد.
میرآب مسئول تقسیم آب بود و در هر حیاط حوض و تلمبه‌ای وجود داشت. پس از آن آب بهداشتی‌تری که از چاه‌ها تامین می‌شد به صورت لوله‌کشی به محله‌ها آمد و مردم برای شرب از این آب ظرف‌ها و کوزه‌هایشان را پر می‌کردند.
بعدها لوله‌کشی آب به خانه‌ها مردم را خوشحال کرد. اما این آب از همان ابتدا شور بود. پس از انقلاب در دهه 60 در منطقه علی‌آباد که اقلیم بهتری داشت، چاه‌هایی حفر شد که به نوعی آب شیرین را به خانه قمی‌ها آورد. اما طولی نکشید که مصرف زیاد سفره‌های آب زیرزمینی را تحت تاثیر قرار داد و این آب هم لب‌شور شد.
راه بعدی ساخت سد 15 خرداد بود. این سد که در سال 75 به بهره‌برداری رسید، 70 درصد آب شرب مردم قم در آن زمان تامین می‌کرد. همین دوران مصادف بود با زمانی که شهر قم به علت زاد و ولد و مهاجرت بی‌رویه با افزایش ناگهانی جمعیت روبه‌رو شد. کیفیت آب به شدت کاهش پیدا کرد و همواره این شهر در یک قدمی جیره بندی آب قرار داشت.
کمبود آب و افت شدید کیفیت آن به ویژه در دهه 80 موجب شد تا طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز در در دستور کار قرار بگیرد. این طرح با تمام مشکلات مالی و مشکلاتی که در اثر تحریم پیش آمده بود، در زمان‌بندی خودش انجام شد و حالا این آب در اختیار ما قرار گرفته است. آبی شیرین و بهداشتی که جزو بهترین آب‌های کشور محسوب می‌شود و گران‌ترین آنها نیز هست چرا که هزار و 300 میلیارد تومان برای آن هزینه شده و به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قم این طرح با ارزش ارزی امروز بیش از 5 هزار میلیارد تومان هزینه دارد.
سید حسن رضوی در گفتگو با مهر، با اشاره به اینکه این طرح برای تامین آب 15 سال آینده شهر قم برنامه‌ریزی شده، اظهار کرد: این در صورتی است که مصرف آب طی این سال‌ها مدیریت شود و اگر غیر از این باشد این آب زودتر از موعد تمام خواهد شد.
باور کنید! آب شیرین شده است
از روزهای پایانی فروردین امسال آب سرشاخه‌های دز در شبکه آبرسانی شهر قم وارد شده است. متوسط EC این آب 400 است که عدد بسیار مناسبی محسوب می‌شود اما هنوز بسیاری مردم این شیرین بودن آب را باور نکرده و دستگاه‌های آب شیرین‌کن را خاموش نکرده‌اند.
عبدالحمید توکلی بینا، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان قم در این زمینه گفت: مردم قم 11 سال است که ذائقه خود را به آب دستگاه‌های آب شیرین کن که EC زیر 300 دارد عادت داده‌اند که این شیرینی بیش از حد و مصنوعی است.
وی با اشاره به اینکه آنیون‌ها و کاتیون‌های مختلفی در آب وجود دارد که آن را مزه دار می‌کند، اظهار کرد: آبی که بیش از حد از این آنیون‌ها و کاتیون‌ها خالی شده باشد، آب مناسبی برای شرب نیست و مردم باید در نظر داشته باشند دستگاه‌های آب شیرین‌کن بیش از دو سوم آب ورودی خود را به عنوان پساب خارج می‌کنند در حالی که در شرایط فعلی حتی این پساب کاملا مناسب برای شرب است. به هر حال به گفته متخصصان حتی اگر به سلامتی خودمان نیز بیش از مصرف آب اهمیت بدهیم، آب شبکه آبرسانی شهر قم برای نوشیدن بسیار مناسب‌تر از آب دستگاه‌های آب شیرین‌کن است.
وی از افزایش 7 و نیم درصدی مصرف آب در ماه‌های نخست امسال نسبت به همین مدت در سال گذشته خبر داد که این موضوع برای همه ما هشدار دهنده است.
توکلی بینا بخشی از این افزایش مصرف را به علت شیرینی آب می‌داند که موجب شده مردم بی‌رویه از آن استفاده کنند.
در فصل تابستان، آب بیش از همیشه نقش حیاتی خود را به ما نشان می‌دهد. مهم‌ترین نکته در این روزها مدیریت مصرف است. مدیریتی که آینده خودمان و فرزندانمان به آن بستگی دارد. شاید تنها کمی فکر کردن هنگام مصرف آب و یا استفاده از ابزارهای کاهنده مناسب بتواند افق بهتری را برای فرداهای زندگی در شهر کویری قم تصویر کند.
.............................
زينب آخوندي