سید موسی علیزاده طباطبایی تحلیگر ارشد مسائل خاورمیانه است که در گفتگویی با خبرنگار مهر ابعاد مختلف بحران در سوریه را با توجه به ادعای اخیر استفاده از سلاح شمیایی از سوی دولت سوریه و همچنین تهدید آمریکا برای حمله مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.
تحلیل شما از وضعیت فعلی سوره بر اساس تنش های اخیر و طرح مسئله استفاده از سلاح شیمیایی از سوی دولت این کشور چیست؟
حدود 9 ماه پیش جمهوری اسلامی ایران اطلاعاتی بدست آورد که گروه های تروریستی از طریق ترکیه کپسول های گاز شیمیایی را وارد سوریه می کنند. در آن زمان موضوع از طریق سفارت سوئیس به آمریکا منتقل شد و دلیل این اقدام نیز این بود که آمریکا اعلام کرده بود که این قضیه برایش اهمیت دارد و ما حتی در آن زمان به آمریکا گفتیم که این گازها از لیبی آمده است .
آمریکایی ها در آن مقطع هیچ واکنشی نشان ندادند و دو ماه بعد در منطقه خان العسل در نزدیکی حلب مخالفین از گاز شیمیایی علیه دولت سوریه استفاده کردند.
بعد از ان بلافاصله هم ما و دولت سوریه از سازمان ملل خواستیم این مسئله را مورد رسیدگی قرار دهند چراکه ادعای ما که به آنها از دو ماه قبل اعلام کرده بودیم، صحت داشت و آنهاباید در این زمینه تحقیق کنند.
پس از تلاش های دیپلماتیک که ایران و سوریه انجام دادند، حدود دوهفته قبل گروه بازرسان سازمان ملل برای بازرسی آن مناطق به ویژه خان العسل وارد سوریه شدند و روز دوشنبه ملاقات با مقامات سوریه را انجام داده و روز سه شنبه خودشان را آماده می کردند که وارد بازرسی ها بشوند. از چهارشنبه قرار بود بازرسی ها را در خان العسل انجام دهند .ناگهان در بامداد روز چهارشنبه 30 مرداد اعلام شد که سوریه از گازهای شیمیایی استفاده کرده است . اطلاعات ما نشان می داد که این مدعا کاملا دروغ است و برای این امر نیز چند دلیل وجود دارد.
اول آنکه دولت سوریه یک دولت محافظه کار بوده و است و در مسائل بین المللی و مسائلی که حساسیت دیگران را بر می انگیزد خیلی با ملاحظه رفتار می کند و با توجه به حساسیتی که در این مورد وجود داشت و اینکه دولت در حال حاضر در موضع قدرت است، امکان نداشت که دولت از گاز شیمیایی استفاده کند.
از سوی دیگر روسیه در 80 صفحه دلیل که برای سازمان ملل ارسال کرده به اثبات رسانده که گروه های مخالف از سلاح های شیمیایی استفاده کرده اند . در حقیقت روسیه اعلام و تأکید کرده که هم اطلاعات و مستندات دارد که گروه های مخالف از سلاح های شیمیایی استفاده کرده اند.
حتی افراد غیر حرفه ای نیز در این روز دست به استفاده از سلاح شمیایی نمی زنند
دلیل دیگری که بعید بود دولت سوریه از گاز شیمیایی استفاده کند این بود که در روز 30 مرداد که از گاز شیمیایی استفاده شد ، سرعت باد در دمشق بین 20 تا 24کیلومتر در ساعت بود و حتی افراد غیر حرفه ای نیز در این روز دست به استفاده از سلاح شمیایی نمی زنند ، چون هر لحظه امکان دارد با توجه به شرایط جوی دمشق جهت باد عوض شود و نیروهایی که استفاده کردند را مورد هجوم قرار دهد و از سوی دیگر نیز این حجم از گاز شمیایی می تواند با توجه به سرعت باد به سرعت پخش شود و هزاران نفر را به کشتن دهد.
جالب تر اینکه کاخ بشار اسد حدود 9 کیلومتری جایی است که در آن از گاز شیمیایی استفاده شده است و این مسئله با توجه به شرایط جوی می تواند جان بشار اسد را تهدید کند و مردمی را که در آن حوالی در دمشق زندگی می کردند مورد آزار و اذیت قرار دهد.
دلیل دیگر اینکه فاصله حضور بازرسان تا این منطقه نیز حدود 9 کیلومتر بود یعنی در زمان 7 تا 8 دقیقه می توانستند به آن منطقه برسند.
از سوی دیگر اینکه سوریه خود بازرسان آژانس را به سوریه دعوت کرده بود تا در خان العسل تحقیق کنند و برروی این مسئله نیز تبلیغات بسیاری انجام می داد . هیچوقت دولت سوریه نمی خواست که با چنین اقدامی این موضوع را در حاشیه قرار دهد
.
موضوع استفاده از گاز شیمیایی یک سناریوی از پیش تعیین شده بود و همان طور که روسها نیز اشاره کرده و درمستندات انها نیز موجود است، قبل از استفاده از گاز شیمیایی چند تا از گروه های مسلح تصویر استفاده از گازهای شیمیایی را در یوتیوب منتشر کرده بودند. این سند را نیز روس ها به شورای امنیت ارائه دادند.
نکته مهم دیگر این است که این جمله درست همزمان با حضور بازرسان سازمان ملل اتفاق می افتد. بنابر این آیا دولت سوریه به این اندازه ساده و بی منطق است که با دست خود ، برای خودش مخمصه درست کند آنهم زمانی که دست برتر را در جنگ دارد؟
اگر قرار بود که ازسلاح شیمیایی استفاده شود می توانستند خیلی قبل و یا بعد از حضور بازرسان این کار را انجام دهند تا بتوانند آثار آن را محو نمایند. بنابر این استفاده ازاین سلاح ها در آن زمان عقلا و منطقا فقط به سود مخالفان است. چرا که با حضور بازرسان امکان اثبات استفاده از سلاح و نه طرف مسئول براحتی وجود داشت و با زمینه های قبلی و خط ونشان های آمریکا در خصوص خط قرمز بودن استفاده ازسلاح شیمیایی این بهترین فرصت بود که بهانه لازم در اختیار آمریکا قرار گیرد.لذا طرف مسئول قبل از اتمام تحقیقات ازطرف آمریکا و جبهه رسانه ای عربی طرفدار غرب مشخص شد.
حضور داشن آموزان در زمان تعطیلی مدارس در منطقه درگیری!
آنها همچنین برای اینکه افکار عمومی جهان را تحت تأثیر قرار دهند عکس ده ها نوجوان و دانش آموز را منتشر کردند. در این عکس ها هیچ مرد یا زنی وجود ندارد. چطور می شود که در نیمه شب یا بامداد چنین رویدادی اتفاق بیافتد و این تعداد از دانش آموز که همه هم پسر هستند و حتی یک دختر در بینشان نیست در زمان تعطیلی مدارس و باشگاهها در این منطقه باشند.
از سوی دیگر چطور می شود در منطقه ای که گاز شیمیایی استفاده شده و یعنی در آن منطقه درگیری بین دولت و گروه های مخالف وجود دارد ، این تعداد بچه حضور داشته باشند و چرا هیچ نشانی از زخم و آسیب دیدگی در این کودکان مشاهده نمی شود.
مسئله دیگر این است که آمریکا و کشورهای اروپایی از همان روز اول در این قضیه دولت سوریه را متهم کردند، در حالی که روال طبیعی این بود که دولت آمریکا این اجازه را می داد که بازرسان سازمان ملل بازرسی می کردند و نتیجه بازرسی هر چه بود ان را می پذیرفتند .
قابل توجه است که حتی زمانی که بازرسان سازمان ملل در سوریه بودند، دولت آمریکا اعلام کرد که ما تصمیم داریم دولت سوریه را مورد هجوم قرار دهیم.
از این عجیب تر این که آمریکا می گوید تصمیم ندارم دولت بشار اسد را ساقط کنم بلکه می خواهم یک حمله محدود برای تنببیه داشته باشم. اصلا تنبیه یعنی چه؟
آمریکا دچار یک بحران شده است
بعد هم اینکه هنوز بازرسان سازمان ملل گزارش خود را نداده اند که ببینیم اصلا گاز شیمیایی استفاده شده است یا نه و اگر استفاده شده باید بررسی شود که چه کسی استفاده کرده است چراکه مستند این امر را ما حدود 10 ماه قبل اعلام کرده بودیم که بعضی از کشورها کمک شیمیایی به مخالفین می کنند و آمریکایی ها به هیچ کدام از این مسائل جواب نداد.
آمریکا دچار یک بحران شده است چراکه از یک طرف اوباما اعلام کرده که استفاده از گاز شیمیایی در سوریه خط قرمزش است و خودشان هم می دانند که توسط دوستان خودشان استفاده شده و جالب اینکه انگلیس و بسیاری از کشورهای از این حمله آمریکا به سوریه حمایت نکردند که دلیل آن هم مشخصا این است که هیچ دلیل قانونی وجود ندارد.
از نظر حقوقی نیز هیچ دلیلی برای حمله آمریکا وجود ندارد. بر فرض محال هم اگر گاز شیمیایی استفاده شده باشد آمریکا حق ندارد بدون مجوز شورای امنیت وارد جنگ با یک کشور دیگر شود و آن کشور را مورد تهاجم قرار دهد.
تهاجم یا باید براساس یک دفاع مشروع و یا از بین رفتن امنیت یک کشور و یا صلح و ثبات جهانی باشد که در حال حاضر هیچ یک از این موارد وجود ندارد. ضمنا باید به این نکته نیز اشاره شود که سوریه معاهده عدم گسترش سلاح های شیمیایی را برای اینکه رژیم صهیونیستی ان را امضا نکرده است امضا ننموده و این مسئله باعث می شود که اثرات این معاهده بین المللی متوجه این کشور نگردد .
با توجه به اینکه کمیته مرحله اول تحقیقات را انجام داده است ، تا کنون از روند تهیه گزارش سازمان ملل اطلاعی دارید؟
اول اینکه مأموریت تیم آژانش بازرسی از منطقه خان العسل بود که مخالفین از گاز شیمیایی استفاده کرده بودند و همچنین در دو منطقه در نزدیک دمشق که در آن مناطق نیز مخالفین از گاز شیمیایی استفاده کرده بودند.
اصلا توافق و قراردادی که دولت سوریه و این بازرسان امضا کرده بودند به دلیل همین مسئله بود.
آمریکا صدای جنگ را بالابرد تا مأموریت بازرسان شنیده نشود
آمریکا در یک سناریو از پیش تعیین شده ای و از آنجا که می ترسید اگر تحقیقات این کمیته انجام شود و نتیجه تحقیقات اعلام شود باعث رسوایی اش خواهد شد، در این قضیه پیش دستی کرد وآنقدر صدای جنگ را بالا برد که مأموریت اصلی این گروه بازرسان شنیده نشد.
اصلا گروه بازرسان برای بازرسی از جایی که قرار است روز بعد در آن از گاز شیمیایی استفاده شود به سوریه نرفته بود ، بلکه برای موارد قبلی که مخالفین استفاده کرده بودند به سوریه رفته بود. اما امریکا چون می دانست که اگر بازرسین گزارش خود را منتشر کنند، حرف دولت سوریه تأیید می شود که آنها از گاز شیمیایی استفاده کردند در یک سناریو همزمان آمریکا و گروه های مخالف ادعای استفاده از گاز شیمیایی توسط دولت سوریه را مطرح کردند و توانستند تا چندین روز همه را از قضیه اصلی منحرف کنند و در حقیقت هدف اصلی آنها انحراف در مأموریت بازرسان سازمان ملل بود.
دبیر کل سازمان ملل و همچنین افرادی که اخبار سوریه را مداوم پیگری می کنند خوب می دانند که هدف ایجاد انحراف بود. این گروه هنوز مأموریت خود را آغاز نکرده بود که تمام کند. حالا باید بازگردد و نمونه هایی که به آزمایشگاه های مدرن اروپایی داده اند بررسی شود که معلوم شود اولا گاز شیمیایی استفاده شده و در ثانی مشخص شود که این گاز در اختیار کدام گروه است .
اما مأموریت اصلی آنها این نبود که بگویند چه گروهی از گاز شیمیایی استفاده کرده است بلکه باید مشخص می کردند که آیا در آن مناطق از گاز شیمیایی استفاده شده است. آن مطلب به یک گروه تحقیق بعدی نیاز دارد که سازمان ملل باید مجددا این گروه را بفرستد و بر اساس محاسباتی که دارند مشخص کنند چه گروهی استفاده کرده است.
اما من فکر می کنم حتما باید به نتیجه آزمایش گروه تحقیق سازمان ملل اعتماد بکنیم . بالاخره این تصمیم از سوی شورای امنیت و سازمان ملل گرفته شده است و اگر نخواهیم آنها را هم بپذیریم با مشکل مواجه خواهیم شد.
آنچه که امروز اتفاق افتاده این است که آمریکا پیش از پایان تحقیقات با ارائه اطلاعات غلط به افکار عمومی جهان اعلام می کند که دولت سوریه این کار را کرده است. حتی آمریکا صبر نکرده که نتیجه آزمایشات منتشر شود و سپس از کنگره برای حمله کسب تکلیف کند. همه این امور نشان می دهد که این جریان باز هم یک رسوایی برای آمریکا است.
پیش نویس طرح حمله به سوریه را کمیته روابط خارجی سنای آمریکا تصویب کرده است، نظر شما در این رابطه چیست و فکر می کنید اصل این حمله انجام خواهد شد و در صورت حمله سازو کار آن چیست؟ آیا مانند عراق و افغانستان به صورت همه جانبه خواهد بود؟ البته خودشان اعلام کرده اند که حمله به سوریه محدود خواهد بود ولی این محدود بودن این طور نیست که حمله آغاز شود و در یک جا قطع شود فکر می کنید چه مناطقی مورد حمله قرار گیرد .ایران هم تهدید کرده است که منطقه به انفجارکشیده می شود و خود بشار اسد نیز گفته بود این منطقه مانند انبار باروت است . پاسخ حکومت سوریه و ایران به این حمله چه خواهد بود؟
اجازه بدهید دو مطلب دیگر را در این جا بیان کنم . یکی اینکه ببینیم هدف آمریکا از حمله چیست؟ هدف آمریکا از حمله به کشورهای مسلمان نابودی کشورهای مسلمان و زیربنای آنهاست . من هیچ وقت یادم نمی رود که حدود 10 سال پیش که آمریکا به افغانستان حمله کرد بسیاری گمان می بردند که آمریکا افغانستان را بازسازی خواهد کرد و امروز می بینیم که وضع افغانستان بسیار بدتر از 10 سال قبل است.
هنوز در افغانستان می بینیم که آمریکایی ها کارهای تخریبی می کنند. آمریکا میلیاردها دلار برای حمله نظامی به افغانستان خرج کرد اما یک دلار برای بازسازی افغانسات خرج نکرده است و هیچ کمک اقتصادی برای توسعه اقتصادی افغانستان نداشته اند و امروز افغانستان به لحاظ اقتصادی وضعیت بدی دارد و مردم افغانستان هم از طرف طالبان و هم آمریکا تحت فشار هستند.
حتی پارلمان انگلیس نیز این موضوع را قبول نکردو دولت آمریکا و انگلیس که همیشه در سیاست خارجی دوقلو هستند امروز از هم جدا شده اند. طبق آخرین اطلاعات ما افکار عمومی آمریکا نیز این موضوع را قبول نکرده اند چراکه اولا دروغ قبلی را به خاطر می اورند که طبق ان دروغ مردم آمریکا مجبور شدند تابوت صدها سرباز آمریکایی را از عراق پذیرا باشند و آنهایی که باید در صلح و توسعه جهان شرکت می کردند نابود شدند.
آمریکا در لیبی نیز همین کار را انجام داد. آنها در این کشور نیز می خواستند قدرت و زیرساخت های لیبی را از بین ببرند و امروز لیبی نیز دچار یک هرج و مرج و ملوک الطوایفی شده است.
ادامه درگیری ها در سوریه به نفع آمریکا و اسرائیل است
آمریکا در سوریه نیز قصد دارد چنین کاری انجام دهد. اوباما می گوید حمله به سوریه یک حمله محدود است و می خواهیم توازن قوا برقرار کنیم . یعنی می خواهیم درگیری ها ادامه پیدا کند . ادامه درگیری ها در سوریه به نفع آمریکا و اسرائیل است .
آنها جوان های مسلمان را فریب داده اند و گفته اند که یک حکومت علوی، مسلمانان اهل سنت را می کشد و هزاران نفر جوان مسلمان از برادران اهل سنت در سراسر دنیا فریب خورده اند و به سوریه می آیند. در آنجا مسلح می شوند و طبیعی است که وقتی امنیت یک کشور توسط گروه های مسلح داخلی و خارجی در تهدید است ، ارتش آن کشور وظیفه دارد که امنیت را برقرار کند. اگر مسلمانی کشته می شود توسط ارتشی است که کارهایش برای حمایت از کشور است در حالیکه این ارتش برای حمایت از مقاومت است.
بسیاری از گروه های فلسطینی و مقاومت مورد حمایت این ارتش بودند و توسط این ارتش تقویت شدند .
یک دلیلی که این ادعا را ثابت می کند این است که جمهوری اسلامی ایران از ابتدا تا امروز همیشه به دنبال راه حل سیاسی برای حل بحران بوده است و حکومت سوریه رابه اصلاحات و مشارکت در حقوق مردم تشویق کرده است . ایران خود یک کشور مردم سالار است و دوست دارد که این مردم سالاری در منطقه توسعه یابد. تنها مرتجعین منطقه مخالف چنین روندی هستند. کشورهایی در منطقه که حتی یک انتخابات ولو انتخابات نمایشی برگزار نکرده اند امروز مدعی دموکراسی در سوریه هستند. اینها نشان می دهد که در این قضیه جدی نیستند.
یک دلیل دیگر که آمریکا از ادامه بحران حمایت می کند این است که گروه های مسلح که امروزه علیه دولت سوریه در حال ستیز هستند بزرگترین ضربه را به اسلام زدند. در حالی که اسلام به عنوان یک دین کامل همواره در جهان مطرح بوده است ، امروز گروه های مسلحی که فریب خورده هستند و توسط سرویس های امنیتی خارجی تقویت می شوند برای لطمه زدن به اسلام یک چهره خشن از اسلامی که دین صلح و صفا است می سازند.
با الله اکبر گفتن شکم یک انسان زنده را پاره و جگر او را می خورند و شکم خانم بارداری را پاره می کنند و با درآوردن جنین سر نوزاد را می برند.
اینها بهترین کمک به آمریکا و مخالفین اسلام است چون چهره ای را از اسلام در افکار عمومی جهان ایجاد می کند که خشونت بار است و هیچ انسانی حاضر نیست دیگر نزدیک به این دین شود.
از همه مهمتر اینکه دو گروه مسلمان که در آینده می توانند تهدیدی برای رژیم صهیونیستی باشند در حال جنگ هستند.
به نظر اقدامی که آمریکا انجام می دهد و صهیونیست ها از آن حمایت می کنند تا حدودی توانسته در ذهن گروه های مسلح در سوریه اثر بگذارد و در دو هفته گذشته بسیاری از گروه های مسلح که بعضی از آنها از خارج برای کمک به اسلام آمده بودند اکنون متوجه شدند که آمریکا و اسرائیل پشت این قضیه هستند .
اطلاعات ما نشان می دهد که خیلی از آنها در ادامه اقدامات خود دچار تشکیک شده اند. لذا می بینیم نه تنها جنگ آنها سست شده است بلکه در بعضی از مناطق عقب نشینی کرده و حتی سلاح های خود را به دولت سپرده اند. به طور مثال در چند روز گذشته ارتش سوریه منطقه اریحا را که یک منطقه استراتژیک در شمال غرب سوریه است بازپس گرفت و همچنین منطقه معظمیه شام که به دست دولت آزاد شد.
در مورد حمله فکر می کنید چه اتفاقی بیافتد؟
این مهم نیست که حمله صورت بگیرد یا نگیرد.چون حمله در واقع دو سال و نیم قبل صورت گرفته است. سلاحی که اکنون در سوریه است را خود سوری ها نساخته اند و این سلاح از غرب آمده است . غرب و آمریکا این سلاح ها را به مخالفان مسلح سوریه داده اند و حتی مانع برگزاری اجلاس ژنو 2 شده اند و ژنو یک را نیز به زور پذیرفتند.
آمریکا کشوری است که به همراه برخی از کشورهای منطقه مانع نشستن مردم سوریه پشت میز مذاکره و رسیدن به یک راه حل سیاسی هستند . امروز نیز دولت آمریکا این را می داند که روحیه مخالفین مسلح و تروریست های تکفیری خیلی ضعیف شده است و برای دادن روحیه به آنها می خواهد دست به این اقدام بزند تا بحران ادامه داشته باشد.طبق اطلاعی که ما داریم بسیاری از کشورها با جنگ مخالفت کرده اند مردم خود آمریکا با جنگ مخالفند کشورهای غربی و مسلمان نیز از جنگ اعلام بیزاری کرده اند دلایل آن نیز به شرح ذیل است :
- خسته شدن از دو دهه جنگ آمریکا در منطقه خاور میانه و بازگشت تابوت جوان های آمریکایی و اروپایی از این منطقه
- دودهه همراهی کشورهای غربی با آمریکا در جنگ علیه عراق و افغانستان هزینه های سنگینی را برای این کشورهای به ارمغان آورده است و افکار عمومی این کشورها به شدت مخالف این مداخلات بوده اند .
- بحران های اقتصادی به شدت افکار عمومی این کشورها را به جنگ حساس نموده است .
- عدم رای مجلس انگلیس ، مخالفت های مجلس فرانسه و حتی اظهارات اوباما مبنی بر اینکه در خصوص حمله به سوریه کنگره تصمیم بگیرد در واقع نوعی دور شدن از جنگ است .
واکنش چگونه خواهد بود و اساسا طرف ها از واکنش حزب الله ، روسیه و ایران نگران نیستند؟
همه کشورهای منطقه پیام های خاص خود را به آمریکا داده اند که وارد شدن به جنگ چه عواقبی دارد. شاید هم یکی از دلایلی که جنگ به عقب افتاد همین بود. چراکه آمریکا تصمیم خود را گرفته بود که اوایل هفته گذشته حمله را شروع کند ، هشدارهایی که از بعضی کشورهای جهان دریافت کرد باعث شد حمله را به عقب بیاندازد و چون خطرات عظیم این قضیه را می دانست آقای اوباما که فرد محتاطی است برای اینکه از خود سلب مسئولیت کند توپ بسیار داغ و سوزنده تصمیم گیری در مورد جنگ را به زمین کنگره انداخت و تصمیم گیری را به کنگره سپرد.