به گزارش خبرنگار مهر، محمدسرافراز مدیر عامل شبکه خبری پرس تی وی است. او در سال 1386 پرس تی وی را به عنوان اولین شبکه انگلیسی زبان جمهوری اسلامی ایران راه اندازی کرد. پرس تی وی اکنون در بسیاری از کشورهای مهم دنیا دارای خبرنگار است و به گفته سر افراز این شبکه به دنبال شکستن سلطهٔ رسانه‌های گروهی غربی در میان جنگ دو قطبی رسانه ای و اعلام اخباری به افکار عمومی جهان است که رسانه های سلطه گر به دنبال سانسور آن اخبار هستند.
سرافراز به عنوان تحلیلگر مسائل بین الملل و همچنین رسانه ای در گفتگوی هفته گذشته با خبرنگار مهر به تحلیل بحران سوریه و تهدید آمریکا برای حمله به این کشور و همچنین در بخش دیگری بررسی نقش رسانه ها به وِیژه پرس تی وی در این میان پرداخته است. این مصاحیه را در ذیل می خوانید:
تحلیل شما از بحران فعلی سوریه با توجه به بحثی که درباره استفاده از سلاح های شیمایی در این کشور مطرح شده و همچنین ادعای آمریکا و غرب مبنی بر استفاده دولت از این سلاح ها چیست؟
فکر می کنم اقدامی که آمریکا در نظر دارد انجام دهد در مرحله ای دچار تغییرات شده است. آنها در ابتدا قرار بود جنگ محدودی در سوریه انجام دهند که به دلایلی اتفاق نیافتاد و شاید یکی از دلایل عمده آن این بود که پارلمان انگلیس بر خلاف آنچه تصور می کردند رأی مخالف به جنگ داد و این موضوع شوکی را وارد کرد.در یک بررسی که در پرس تی وی در این باره صورت گرفته است ، در 31 سال اخیر سابقه نداشته که حزب حاکم در دولت انگلیس موضوعی را به پارلمان ببرد و رأی نیاورد و به همین دلیل نیز مخالفت انگلیس یک شوک برای آمریکا بود.
نکته دیگر نیز موضع گیری هایی بود که دبیر کل سازمان ملل داشت و اعلام کرد که مأمورین این سازمان باید تا 4 روز در سوریه بمانند چراکه اگر قرار به حمله بود باید تا روز جمعه همان هفته این حمله صورت می گرفت. دبیر کل سازمان ملل گفت که تا نتایج گزارش مأموران منتشر نشود نباید حمله ای صورت گیرد و این خلاف قوانین بین المللی است.
بنابر این این حمله در آن مقطع انجام نشد اما من فکر می کنم که این جنگ برخلاف آنچه که آمریکایی ها می گویند یک جنگ محدود نخواهد بود و تحلیل من این است که آمریکایی ها به دنبال این هستند که نقشه ای را که اسرائیل از چند سال پیش اعلام می کرد، اجرایی کنند.
رژیم صهیونیستی بعد از دو شکست از حزب الله در لبنان و یک شکست از مقاومت فلسطین این تحلیل را انجام داد که حمله بعدی باید به جبهه ضعیف حلقه مقاومت یعنی سوریه باشد.تحلیل آنها این بود که از جبهه مقاومت که می گفتند از ایران شروع می شود و تا عراق ، لبنان، فلسطین و سوریه ادامه دارد، ضعیف ترین حلقه سوریه است و اگر موفق شویم به این حلقه ضربه بزنیم پیروز خواهیم بود.
در آن زمان مخالفت هایی نیز در این راستا صورت می گرفت مبنی بر اینکه اگر دولت سوریه سرنگون شود یک دولت بنیادگرا یا شبیه به این سرکار خواهد آمد و سئوال این بود که چنین دولتی تا چه اندازه می تواند منافع غربی ها را تأمین کند.
به هر حال اکنون 2 سال است که این اقدام صورت گرفته و روشی که می خواستند از درون حکومت سوریه را سرنگون کنند موفق نبود. و بنابر این آمریکا این بار قصد دارد از بیرون وارد شده و حکومت سوریه را سرنگون کند.
برای این اقدام نیز آمریکایی ها تدارک گسترده ای دیده اند. در ابتدا که بحث جنگ را مطرح کردند آن را محدود به 3 روز می دانستند اما اکنون بحث 60 روز و 30 روز مطرح است و اینکه کنگره آمریکا در مجموع 90 روز مهلت داده است و این یک فرصت بسیار عظیم برای آمریکاست و جنگ عظیمی در خواهد گرفت. این در حالی است که جنگ آمریکا با صدام تنها چند هفته طول کشید و خسارات سنگینی را وارد کرد و 90 روز زمانی است که آمریکا می تواند در آن جنگ گسترده ای را به راه بیاندازد. حتی اعلام این زمان نیز نشان دهنده این امر است که آنها تدارک جنگ بزرگی دیده اند که علائم و نشانه های زیادی نیز دارد.
تعداد زیادی نیرو را در اردن و ترکیه جمع آوری کرده اند که وارد سوریه خاک کنند. طی چند روز گذشته خبرنگار پرس تی وی در مرز سوریه و ترکیه مشاهده کرده که تحت پوشش آمبولانس و با ماشین های بهداشت جهانی نیروهای القاعده ای وارد سوریه می شوند.بنابر این به نظر می رسد استراتژی جنگ اینگونه باشد که پس از بمباران سنگین از ترکیه و اردن نیرو وارد خواهد شد.
البته دولت سوریه در شرایط فعلی دارای دو برتری نسبت گروه های مسلح و القاعده ای و تکفیری است و آن برتری هوایی سوریه است. برتری دیگر نیز برتری موشکی سوریه در منطقه است. سوریه دارای موشک های ضد هوایی و تهاجمی است
آمریکا قصد دارد این دو برتری را با حمله خود از بین ببرد و بنا براین از آن به بعد برای نیروهای زمینی تهاجم راحت خواهد بود. پس به این ترتیب ما با یک جنگ گسترده با ابعاد ناشناخته در منطقه دست به گریبان خواهیم بود.
پس شما معتقد هستید که تهدید آمریکا در مورد جنگ در سوریه عملی خواهد شد؟
بله.
و فکر می کنید در صورت چنین جنگ احتمالی واکنش ها در منطقه چگونه خواهد بود؟ روسیه در حال حاضر نیز اعلام کرده که در صورت حمله پشت سوریه خواهد ایستاد.
من فکر می کنم روسیه دائما خود را نسبت به حوادث به روز می کند. در مرحله اول اگر یک جنگ محدود صورت می گرفت، شاید روسیه هم به جز حمایت سیاسی اقدام دیگری انجام نمی داد اما در صورت اینکه جنگ گسترده ای شکل بگیرد، در شرایط فرق می کند و ممکن است روسیه نیز برای خود نقشی قائل شود. به هر حال در صورت شکل گیری یک جنگ گسترده ، این جنگ تبدیل به جنگ منطقه ای و حتی بین المللی خواهد شد و روسیه نیز در این میان جایگاه خود را پیدا می کند.
در مورد ایران نیز باید تحلیلی که صورت گرفته را چندین بار برای خود تکرار کنیم که اگر به سوریه حمله شود آتش جنگ منطقه را فرا می گیرد و آمریکا در این باتلاق فرو می رود. زمانی که یک مقام نظامی چنین حرفی را در ایران می زند باید تحلیل درستی از آن داشت.
فکر می کنید با توجه به چنین شرایطی آینده سوریه به کدام سمت می رود؟
همین قدر که بشار اسد بیش از 2 سال توانسته است مقاومت کند، یک پیروزی بزرگ است . اینکه دولت سوریه توانسته در مقابل کاری که عربستان کرده است و نقشی که جدیدا به این کشور داده شده مقابله کند، نشان از پیروزی دولت بشار اسد و عصبانیت عربستان دارد.
بندر بن سلطان یک عنصر بسیار مخرب در منطقه است و حتی این تحلیل وجود دارد که سلاح های شیمیایی که در منطقه استفاده شده با تصمیم مستقیم سازمان سیا و بندربن سلطان بوده است. آنها یبه شکل پیچیده کاریدر حومه دمشق انجام داده اند و این اقدام را به گردن دولت سوریه انداخته اند تا زمینه رابرای حضور آمریکا فراهم کنند.
این یک سناریوی تکراری است که نه تنها در عراق یک بار تکرار شده بلکه در سوریه نیز یک بار دیگر چنین اقدامی را به نوعی دیگر انجام داده بودند .آمریکا در عراق نیز بدون مجوز سازمان ملل و بدون اینکه گزارش صحیحی وجود داشته باشد، استفاده از سلاح های شیمیایی را بهانه و حمله کرد. در سوریه نیز چند ماه پیش آمریکا و اسرائیل اعلام کردند که در صورت استفاده از سلاح شیمیایی حمله خواهند کرد. همان موقع مطرح شد که این سناریو تکراری است و می خواهند به سوریه حمله کنند. در آن زمان این مسئله را برای مدتی مسکوت گذاشتند و شاید می خواستند یک طرح دقیق عملیاتی را طراحی کنند و دوباره همان سناریو را تکرار کردند.
بنابر این با شرایط خطرناکی مواجهیم و شاید برای جکومتی مانند عربستان که حدود 2 سال و نیم سال در سوریه سرمایه گذاری کرده و نیرو اعزام کرده است ، اینکه حکومت بشار اسد سرنگون نشده خیلی سنگین است. این موضوع به ویژه در داخل عربستان تبعات زیادی به دنبال خواهد داشت، چراکه موج پیروزی اسد همان طور به داخل قطر بازگشت، به داخل عربستان نیز بازمی گردد.
با وجود آنکه در جنگ داخلی سوریه، قطر پیشرو بود اما موج داخلی که به عربستان بازمی گردد، ابعاد وسیع تری برای این کشور دارد. عربستان شاهی دارد که هر چند ماه یک بار موضوع مرگش مطرح می شود و قطعا مرگ او باعث اختلاف جانشینان برسر سلطنت خواهد شد و بندر بن سلطان که اکنون قدرت اول را در عربستان در دست دارد و هم نفر اول اطلاعاتی و هم نفر اول امنیتی این کشور است ؛ چهره منفوری در خانواده حاکم دارد.
زمانی که بن سلطان در آمریکا سفیر بود به دلیل سابقه بدی که از خود به جای گذاشت، حتی حاضر نبودند او را در داخل عربستان قبول کنند و تا مدت ها هیچ پست و سمتی به او نمی دادند و منزوی بود. اما شرایط تغییر کرد و دوباره این فرد را به مسند قدرت آوردند و تمام قدرت را یک جا در این فرد و برادرش جمع کردند. آنها اکنون فرصت کمی دارند که در سوریه حکومت را سرنگون کنند و تمام تلاش خود را می کنند که به نتیجه برسند.
تحلیل شما محور مقاومت در سوریه چیست؟
در سوریه و در طول بیش از 2 سال گذشته این محور مقاومت بوده است که پیروز شده است .
در مورد آمریکا نیز هر جایی که دخالت نظامی را آغاز کرده است ، تنها شروع آن دست خودش بوده و پایان اصلا مطلوب او نبوده است . به هر حال عراق و افغانستان را به عنوان نمونه های چنین جنگی پیش رو داریم و هفته ای نیست که آمریکایی ها در افغانستان تلفات ندهند. نکته جالب اینکه اصلا معلوم نیست چرا به افغانستان آمده اند . تنها جنازه بر روی دست مردم آمریکا می گذارند و معلوم نیست حضور در افغانستان چه نفعی برای آنها داشته است.
آنها در افغانستان دچار تناقض شده اند. به بهانه جنگ با القاعده و طالبان وارد افغانستان شدند ولی بعدا التماس کردند که طالبان بیاید و با آنها مذاکره کند. به القاعده امتیاز دادند و در قطر برای آنها دفتر نمایندگی ایجاد کردند که طالبان با آنها همکاری کند. بعد از این همه سرمایه گذاری و لشگرکشی تحلیل خودشان این است که نتیجه ای حاصل نشده است.
به هر حال همه این عوامل نشان می دهد که شروع جنگ ها با آنهاست اما آینده به نفع آمریکا نبوده است.
مبارزات محور مقاومت هم همیشه به ضرر اسرائیل تمام شده است و ما این دو تجربه را در حوادث منطقه داریم .
همه آنچه گفته شد درباره احتمال جنگ در سوریه و حمله آمریکا بود. اما در صورتی که به هردلیلی این جنگ رخ ندهد پیش بینی شما از آینده سوریه چیست؟
کمیته سنای آمریکا جنگ را تصویب کرده و البته روال این گونه است که هر آنچه سنا تصویب می کند در کنگره نیز به تصویب می رسد. اما به هر حال احتمال دارد که به هر دلیلی کنگره حمله به سوریه را تصویب نکند که در آن صورت آمریکا دچار مشکل دیگری خواهد شد و این همان چیزی بود که اسرائیلی ها در همان مرحله اول هم به این دلیل به آمریکا سرکوفت زدند .
آنها معتقد بودند عقب نشینی آمریکا باعث قدرت گرفتن دولت سوریه می شود و این عقب نشینی از نظر آنها به ضرر اوضاع منطقه است و قطعا صهیونیست ها در این باره به دولت آمریکا فشار می آوردند .
تا همین امروز نیز دولت سوریه در حال تحکیم مواضع در داخل و پیشروی در نقاط مختلف سوریه بوده است و آمریکا با حمله نظامی می خواهد این معادله را به هم بزند . در صورتی که این معادله به هم نخورد این جبهه هم در داخل سوریه و هم منطقه پیروزی های بیشتری را به دست می آورد.
البته از نظر کسانی که به مخالفین دولت سوریه کمک می کردند نتیجه مطلوب نبوده است. آنها وعده های مختلفی داده اند. امیر قطر 2 سال پیش گفت که جشن عید فطر را در سوریه می گیریم اما نتوانستند چنین کاری را انجام دهند و سال بعد دوباره وعده دادند که سال بعد جشن را در سوریه می گیریم و همین طور وعده هایی داده اند که به نتیجه نرسیده است.
درست است بخش های قابل توجهی از خاک سوریه اکنون در اختیار دولت نیست یا در اختیار معارضه است و یا بخش هایی هست که امنیت در آن وجود ندارد و دولت نمی تواند بگوید حاکمیت داریم . این یک واقعیت و البته این نکته روشنرا نیز نباید فراموش کنیم که بخشی از نیروهایی که وارد سوریه شدند از مرزهای اردن و ترکیه بوده اند. یک کشور همسایه به صورت کامل در مقابل سوریه قد علم کرد و آمریکا تعداد زیادی نیروها را در خاک اردن آموزش داد.
یک مدتی افراد از مرز عراق وارد می شدند که البته این روند اکنون کم تر شده است و تنها در مرز لبنان سوریه توانست پیروزی عمده ای به دست بیاورد.
به هر حال بر این اساس معادله به همین شکل مانده است و تنها اگر پیروزی در مرزهای لبنان را یک تغییر رویکرد به نفع دولت سوریه بدانیم، این روند در حال ادامه پیدا کردن بود و اکنون آمریکایی ها می خواهند با به راه انداختن جنگ آن را متوقف کنند.
به هر حال شرایط سوریه در صورت ورود نیروها از اردن و ترکیه پیچیده تر خواهد شد و این طور نیست که خیلی راحت بتوانند کار دولت سوریه را تمام کنند.
آیا این جنگ در سطح منطقه نیز گسترش خواهد یافت؟
فکر می کنم حداقل این جنگ دامن اسرائیل و عربستان را خواهد گرفت. الان بخش هایی از لبنان و عراق وترکیه وارد جنگ شده اند.
با توجه به اینکه شما در حوزه رسانه فعالیت دارید بهتر است جنگ و اواضع منطقه را دراین حوزه نیز کمی مورد توجه قرار دهیم . گفته می شود که متناسب با جنگ سخت در حوزه نظامی، اقتصادی و سیاسی میان محور مقاومت با غرب و اسرائیل، جنگ نرمی نیز در میان رسانه های دو سوی این جنگ در حال پیگیری است. آیا چنین روندی را قبول دارید؟
جنگ نرم هم به نظر من جبهه ای دارد و آرایش جدیدی را ایجاد می کند.
در دو حمله ای که آمریکا به عراق و افغانستان کرد، جبهه رسانه ای دارای سه محور عمده بود. در جنگ افغانستان شبکه ای مانند الجزیره طرفدار طالبان بود ، شبکه سی ان ان در جبهه مقابل طالبان و ما به عنوان جمهوری اسلامی طرف سوم این ماجرا بودیم.
در جنگ عراق نیز به نوعی این اتفاق افتاد و شبکه ای مانند الجزیره طرف صدام ، شبکه های امریکایی در جبهه مقابل از حمله آمریکا حمایت می کردند و ما نیز طرف سوم بودیم و می گفتیم هر دو طرف باطلند. یعنی هم صدام باطل است و هم آمریکا که حمله می کند و مردم بی گناه را می کشد.
این آرایش بعد از جنگ سوریه دچار تغییراتی شده است . در حوزه منطقه ای و بین المللی الجزیره و العربیه در کلان نگاه رسانه ای همان حرفی را می زنند که سی ان ان و بی بی سی می زنند. در حقیقت تفاوت عمده ای وجود ندارد و بیشتر تفاوت در تاکتیک و روش هاست.
بنابر این در این مسیر جدید به سمت یک دو قطبی رسانه ای حرکت کرده ایم. بالاخره آمریکا نمی تواند فرار کند و باید بگوید با این جریانی که به اسم سلفی و تکفیری (ما اسمش را القاعده می گذاریم چون همان ها هستند) که در سوریه در حال جنگ هستند همراه است یا خیر؟ اگر بگوید علیه اینهاست می گوییم چطور دولت سوریه را سرنگون می کنید که اینها به دست بگیرند.
اگربگوید با اینها هستم که باز می گوییم از 11 سپتامبر تا کنون در حال دروغ گفتن به مردم هستید. علت این همه حملات و بمباران ها چیست؟ همین امروز آمریکا با هواپیمای بدون سرنشین به افغانستان و یمن حمله می کند، مردم بی گناه را می کشد و می گوید در حال جنگ با القاعده است. مثل اینکه هواپیماهای هدایت شونده دید دارند و می دانند کدام یک از مردم ساکن منطقه القاعده ای هستند.
این صحنه دو قطبی رسانه ای صحنه ای است که دیگر کسی نمی تواند در ان نفاق داشته باشد و باید هر کسی تکلیف خود را روشن کند.
شبکه خبری پرس تی وی که شما از بنیانگذاران آن بودید، چه جایگاهی در این مقابله فرهنگی و رسانه ای با جهان غرب دارد؟ فکر می کنید در این زمینه موفق بوده است؟ و اگر به مقطع تاسیس پرس تی وی بازگردید آیا باز هم به سراغ تاسیس یک شبکه خبری انگلیسی زبان می روید؟
راه اندازی یک شبکه انگلیسی زبان از ضروریات نظام بوده است . ماتا قبل از راه اندازی این شبکه هیچوقت نمی توانستیم حرف هایمان را به طور مستقیم با غرب بزنیم و این خلایی در کار رسانه ای بود. در حوزه عربی شبکه های متعدد داشته ایم و داریم و حرف های زیادی می زنیم .
راه اندازی شبکه پرس تی تا حدی خلا در حوزه زبان انگلیسی را برطرف کرده است . این شبکه خط تعیین کننده ای دارد و خود جریان ساز است و هر خبری که از این شبکه پخش می شود بازتاب گسترده ای دارد.
به همین خاطر نیز آمریکایی ها و بعضی جریان صهیونیستی رسانه ای به دنبال قطع این شبکه از ماهواره ها و شبکه های اجتماعی مجازی هستند و هیچ ابایی هم ندارند که آبرویشان برود و حاضرند هزینه این کار را بپردازند.
یک شعار اصلی اروپایی ها از رنسانس به بعد آزادی بیان بوده است که آزادی مطبوعات در ذیل آن تعریف می شود اما می بینیم که آنها به راحتی شبکه ها را به بهانه های کودکانه و واهی قطع می کنند.قطعا وقتی بین خود می نشینند به این دلایل نیشخند می زنند .
البته زمانی که ما به دنبال علل قطع فرکانس در هر کدام از ماهواره ها می رویم به جریان صهیونیستی برخورد می کنیم. به طور مثال صاحب ماهواره یوتل ست که دشمنی زیادی با ما کرده است یک یهودی اسرائیلی است و یوتویوپ که اخیرا جلوی بارگذاری ویدئوها در سایت اصلی پرس تی وی را قطع کرده ، گوگل خردیداری کرده است که صاحب آن نیز یک یهودی است. در حقیقت پشت همه این جریانات لابی صهیونیستی دیده می شود که آبروی خود را می برند.
در حال حاضر القاعده ای ها حتی بر خلاف قانون 18 ماده ای یوتویوپ از آن استفاده می کنند و هر روز هزاران ویدئو روی یوتویوپ منتشر می کنند.اما آنها به القاعده کاری ندارند و جلوی پرس تی وی را می گیرندو این نشان می دهد که این شبکه موثر بوده است.
البته این طور هم نیست که موفق شوند. ضربه هایی به ما می زنند و هزینه های گزافی برای خود ایجاد می کنند که آبرویشان بین اهل فکر در دنیا می رود و ما هم قطعا ساکت نمی نشینیم و راه های مختلف برای انتقال پیام خود پیدا می کنیم .
از زمانی که ماهواره های یوتل ست و اینتل ست پرس تی وی را قطع کرده اند، ما شبکه ها را روی ماهواره های متعدد دیگری برده ایم و میزان مخاطبین در شبکه ها به مراتب افزیش پیدا کرده است.
به طور مثال آمار ماه قبل بیش از 75میلیون نفر بازدید کننده از وب سایت پرس تی وی بوده است. ما از روش ها و شبکه های اجتماعی دیگر هم استفاده می کنیم.
ایران را تا چه اندازه در جنگ دو قطبی رسانه ای موفق می دانید و فکر می کنید در صورتی که چه ابزارهایی در اختیار داشتید موفقیت بیشتری کسب می کردید؟
جنگ رسانه ای نیز مانند جنگ نظامی پیشروی و موفقیت و تلفات و زد و خورد دارد. ما هم ضربه خوردیم و هم پیش می رویم. نمی توانم در یک کلمه بگویم کاملا موفق هستیم اما به هر حال تلاش می کنیم از روش های مختلف استفاده کنیم و آنچه بقیه رسانه های رسمی در دنیا منتشر نمی کنند از این روش پوشش پیدا کند.
قطعا می بینیم خیلی رسانه های دیگر متولد شده اند و همین کار را انجام می دهند.
شاید مهم ترین نیاز ما در این حوزه فهم مسئولین است . آنها باید فهم درستی از رسانه داشته باشندو هنوز متأسفانه علارغم اینکه دولت های مختلف در طول سال ها ادعای رسانه ای بودن را داشته اند هنوز چنین فهمی وجود نداشته است.
البته در مورد دولت جدید نمی توان قضاوت قطعی کرد ولی تا این جای کار به نظر می رسد فهم درست پیدا نشده و رسانه ها باید بر سر مسائل کوچک وقت تلف کنند. مسئولین رسانه را یک ابزار می دانند و نگاه دقیقی که رسانه پیشرو یک حرکت ایت و می تواند پیشرو یک جریان باشد و چطور باید این جایگاه را حفظ کرد به دست نیامده است .
اگر این نگاه تبیین شود بسیاری از مشکلات مانند مسائل مالی رسانه ها و بحث هایی از این قبیل به راحتی حل و فصل خواهد شد.