به گزارش خبرنگار مهر، وجود رشته کوههای مرتفع و طولانی زاگرس و البرز ، مجاورت با دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان از شمال و جنوب، باعث شده ایران صاحب اقلیم های بسیار متنوعی باشد که خود بر بروز تنوع بالای گونه ای بسیار مؤثر بوده است. تنوع اکوسیستم ها نیز در کشور ایران بسیار چشمگیراست به نحوی که هر یک تعداد متنوعی از انواع موجودات زنده را در خود جای داده اند.
در فهرست گونه های منقرض شده جهان، جای گونه های ایرانی خالی نیست، شیر ایرانی و ببر مازندران از حیوانات نابود شده ایران هستند و در حال حاضر نیزدر میان پستانداران ایران ۱۵ گونه آسیب پذیر، ۱۱ گونه در معرض خطر و ۴ گونه شدیدا در معرض خطر هستند.
استان مرکزی دو درصد خاک کشور را اشغال کرده است با وجود سه ذخیرگاه جنگلی به عنوان یکی از ذخیره گاه های مهم و غنی گونه های جانوری در کشور محسوب می شود به طوری که اکنون مراحل ثبت پلنگ استان مرکزی در منطقه هفتاد قله اراک آغاز شده؛ پلنگی که ممکن است با اندکی اهمال، به فهرست گونه های منقرض شده بپیوندد.
پس از ماه ها تلاش و ادعای شکارچیان قدیمی مبنی بر وجود پلنگ در منطقه ، پلنگ هفتاد قله رویت شد و دوربین های تله ای رصد گران هفتاد قله با شکار لحظه ای پلنگ، ادعای شکارچیان قدیمی در مورد وجود پلنگ در ارتقاعات استان مرکزی را به واقعیت تبدیل کرد.
اکنون 335 گونه جانوری شامل 53 گونه پستاندار، 205 گونه پرنده، 54 گونه خزنده ، 40 گونه دوزیست و 19گونه ماهی در 14 زیست گاه استان مرکزی به وسعت بیش از 360 هزار هکتار حیات دارند و این میزان گونه شامل 80 درصد گونه های جانوری کشور است.
از جمله مناطق حفاظت شده مهم استان مرکزی می توان به هفتاد قله و تالاب میقان اراک، الوند خمین، پناهگاه های حیات وحش جاسب دلیجان، راسوند شازند و اثر طبیعی ملی غار نخجیر دلیجان به عنوان ذخیره گاه های مهم زیستی کشور اشاره کرد.
رد پای پلنگ در زیست گاه هفتاد قله اراک
شکارچیان قدیمی استان مرکزی و محیط بانان هفتاد قله استان مرکزی در گزارش هایی از وجود پلنگ در هفتاد قله خبر دادند و با مشاهده و مستندسازی ردپای این گونه جانوری ارزشمند، کار مطالعه وجود و ثبت پلنگ هفتاد قله آغاز شد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر از ثبت و گزارش تصویری یک پلنگ ایرانی توسط 7 دوربین تله ای نصب شده در منطقه حفاظت شده هفتاد قله اراک برای اولین بار در تاریخ حیات وحش کشور و استان خبر داد و گفت: بر اساس مشاهدات رد پاهای مشکوک از گربه سانان، روند اجرای ثبت این گونه ارزشمند از مدتی پیش با برگزاری دوره های آموزشی متعدد با حضور محیط بانان و کارشناسان محیط طبیعی آغاز شد.
امیرانصاری از اوایل سالجاری با تلاش محیط بانان منطقه هفتاد قله و کارشناسان محیط طبیعی اداره کل پروژه، شناسایی کریدورها و نقاط احتمالی جهت ثبت پلنگ در منطقه حفاظت شده هفتادقله با توجه به رد پاهای مشاهده شده از گربه سانان آغاز گردید.
انصاری ابراز داشت: محیط بانان منطقه هفتادقله پس از شرکت در سه دوره آموزشی که درباره ردیابی و شناسایی سرگین، آثار و بقایای به جا مانده از گربه سانان بود، موفق به یافتن آثاری از وجود یک گربه سان بزرگ در منطقه شدند.
مدیرکل محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: در نهایت با پیگیری های پی درپی رئیس منطقه حفاظت شده هفتادقله و مسئولان متعدد، در تاریخ 29 مرداد ماه سال جاری، پس از بررسی تصاویر گرفته شده توسط دوربین ها تعدادی تصویر از پلنگ ایرانی به ثبت رسید.
وی با بیان اینکه ایران مهمترین زیستگاه پلنگ در خاورمیانه است گفت: در تازه ترین برآورد ملی مشخص شد بین 550 تا 850 قلاده از این جانور در کشور وجود دارد با این حال تراکم جمعیتی پلنگ در ایران بسیار پایین و بین یک تا 6 قلاده در هر 100 کیلومتر مربع برآورد می شود.
وی افزود: پلنگ‌ها به شدت قلمرو طلب هستند؛ قلمرو هر پلنگ نر نزدیک پنج تا ده هزار هکتار برآورد شده است؛ بنابراین، گسترش فعالیت‌های انسانی، تخریب عرصه‌های طبیعی و کاهش وسعت زیستگاه پلنگ در ایران، یکی از مهمترین دلایل کاهش جمعیت پلنگ و افزایش تقابل آن با انسان است.
پلنگ، نشان سلامت محیط زیست و وجود امنیت
وی خاطرنشان ساخت: حضور پلنگ به عنوان یکی از گوشتخواران بزرگ که جایگاه خاصی در چرخه حیات در منطقه دارد نشانی از سلامت محیط زیست و وجود امنیت در منطقه است.
پلنگ گربه ای بزرگ با بدن عضلانی ولی نرم و قابل انعطاف است که بدنش از خال های توخالی پوشیده شده و اندازه آن از 110 تا 195 سانتی متر ووزن آن تا 90 کیلوگرم می رسد.این نوع گربه سان در مناطق دارای آرامش شب و روز ولی در مناطقی که احساس خطر کند شب فعال است به صورت انفرادی زندگی می کند و بی صدا و با سرعت کم حرکت می کند.
این نوع پلنگ در سوراخ درختان و شکاف سنگ ها لانه می سازد و از شنوایی قوی برخورداراست و حال پیدا شدن این حیوان سریع، در منطقه حفاظت شده هفتاد قله در 25 كيلومتري شمال شرقي اراك و بين شهرستانهاي اراك، محلات و خمين نوید احیای این گربه سان را می دهد.
هفتاد قله منطقه ای کوهستانی که در گستره ای از تپه ماهورها و دشت ها قرار گرفته است ، زیستگاهی در 25 کیلومتری شهر اراک و در حد فاصل شهرستان های اراک، خمین، محلات و دلیجان با داشتن 97 هزار و 437 هکتار مساحت از زیستگاه های مهم استان و کشور محسوب می شود که اکنون زیستگاه این پلنگ ایرانی شده است.
آرزوی چندین ساله پلنگ دوستان استان مرکزی
قابليت ها وظرفيتهاي بالقوه طبيعي و فرهنگي منطقه حفاظت شده هفتاد قله از دير باز مورد توجه ساكنين بومي و حاكمان بوده است و هر ساله گروهها و افراد بسياري از علاقه مندان، محققين و دانش پژوهان رشته هاي مختلف منابع طبيعي، محيط زيست، كشاورزي، علوم زمين و علوم جانوري از اين منطقه بازديد و استفاده مي نمايند.
جاذبه هاي طبيعي و زيبايي هاي سحرانگيز اين منطقه كه داراي چشم اندازهاي زيبا، تنوع و شگفتي جوامع گياهي و مأمن انواع گوناگون پستانداران، پرندگان و خزندگان به ويژه پستانداران بزرگ علفخوار نظير كل، بز، قوچ و ميش بوده و در واقع يك موزه و آزمايشگاه طبيعي براي علاقه مندان به طبيعت و علوم و دانش مي باشد.
منظره هفتاد قله مانند نقاشی هایی است که نگاه هر مخاطبی را به خود جلب می کند و طبیعت زیبا و بکر آن نشانی از آفرینش های خداوندی است.در این منطقه بیش از 200 گونه جانور، پرنده و حشره مشاهده می شود.
پلنگ در میان جانواران به عنوان با ارزش ترین گونه جانوری مطرح می شود و از دیرباز پلنگ ایرانی که در خاورمیانه یگانه است از اهمیت بالایی برخودار بوده است و اکنون با مستندسازی وجود رد پای پلنگ در زیستگاه هفتادقله بعد از چندین سال آرزوی پلنگ دوستان استان مرکزی برای احیای پلنگ استان مرکزی جان می گیرد.
جهان زنده به صورت زنجیره حیاتی است که نابودی حتی یک حلقه آن بدون پاسخ نمی‌ماند. جانوران به گیاهان وابسته اند چون فقط گیاهان قادرند انرژی خورشیدی را به غذا تبدیل کنند. گیاهان هم برای انتقال دانه‌های گرده و بارور کردن آنها ، محتاج جانوران هستند و بقای انسان منوط است به بقای هردو.