به گزارش خبرنگار مهر، ساختمان مجلل و تاریخی قصر باغچه جوق که امروز از آن به عنوان اثر تاریخی کاخ موزه باغچه جوق یاد می شود مربوط به اواخر دوره قاجاریه بوده که بانی آن تیمور تیموری معروف به اقبال السلطنه ماکویی یکی از حکام مقتدر وقت و از سرداران مظفرالدین شاه است.
قصر تاریخی باغچه جوق که از یک ساختمان دو طبقه تشکیل شده و در داخل محوطه باغی به مساحت 11 هکتار قراردارد دارای ویژگی های منحصر به فردی است. معماری کاخ تلفیقی است از معماری سنتی ایرانی و غربی، به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدهم.
خانواده سردار ماکویی تا سال ۱۳۵۳ در این کاخ زندگی می کردند. این قصر به علت ویژگی‌های ممتاز معماری و هنری در سال 1353 توسط دولت خریداری شد. پس از مرمت و بازسازی محوطه و ساختمان آن از سال ۱۳۵۸ به منظور بازدید عموم افتتاح شد و به عنوان کاخ موزه باغچه جوق ماکو مورد بهره برداری قرار گرفت. این کاخ موزه در سال ۱۳۶۶ نیز به عنوان اثر تاریخی در اختیار میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.
ویژگی های منحصر به فرد کاخ موزه باغچه جوق ماکو
گچبری ساختمان توسط اساتید ایرانی انجام گرفته و آئینه کاری و گچبری ساختمان در سطح عالی است. در بالای عمارت دور تا دور گلدان‌ها و مجسمه‌ها وجود دارد که اغلب جای گل و چراغ است، پایه ستون‌ها و گلدان‌ها از سنگ خارا است و خوب حجاری شده است.
اولین گرامافونی که به ایران وارد شده در این عمارت به چشم می‌خورد که طول بوق آن 60 سانتیمتر و ارتفاع پایه اش بیش از یک متر است.
پرده‌های زربفت، مبل‌های بی نظیر، تخت‌خواب‌های متعدد با تشک‌های پر قو، کاغذ دیواری‌ها و رنگ آمیزی سالن‌ها و نقاشی سقف اتاق‌ها، ظروف چینی اعلا و لوسترهای کریستال، فضای حیاط با گلکاری و درختان میوه و اشجار زینتی و حوض‌های وسیع بازدید کنندگان را به یاد کاخ‌های افسانه ای می‌اندازد.
بخشی از باغ در پیرامون کاخ اصلی دارای طرحی از پیش اندیشیده و تقریبا منظم و محصور است. این محوطه توسط نرده‌های چدنی زیبایی از سایر بخش‌های باغ جدا شده که تقریبا نقشی همچون اندرونی ایفا می‌کند. در بخش‌هایی از محوطه، آثاری از کف‌سازی سنگی باقی مانده است و در سمت غربی کاخ نیز نمای اصلی ساختمان حوض بیضی شکل دیده می‌شود.
نمای خارجی بنا با مجسمه‌های گچی که سردرها و نرده‌های گچی لبه بام را زینت داده‌اند، ساختمان سنگی یا آشپزخانه کاخ که با سنگ‌های صیقلی و تراش خورده ساخته شده است و استخر بزرگ باغ که جوی آبی از آن به قسمت‌های مختلف باغ جاری است از دیگر دیدنی‌های باغچه جوق به حساب می آید.
با وجود این ویژگی های منحصر به فرد که امروزه همه ساله پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است متاسفانه در آستانه تعطیلی قرار گرفته و هر لحظه انتظار فرو ریختن و تخریب را می کشد.
تردد گردشگران در کاخ موزه باغچه جوق ماکو ممنوع می شود
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی با اشاره به اهمیت اثر تاریخی کاخ موزه باغچه جوق ماکو گفت: متاسفانه این بنا نیازمند تعمیر و بازسازی است ولی به دلیل عدم تخصیص اعتبارات مورد نیاز هم اکنون در آستانه تخریب قرار گرفته است.
جعفر دوالفقاری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارداشت: این بنا به دلیل قرار گرفتن در شهرستان مرزی ماکو همه ساله پذیرای هزاران گردشگر خارجی و داخلی است و یکی از آثار به یادگار مانده از تاریخ کهن ایران زمین به شمار می رود.
وی ادامه داد: به دلیل وضعیت بسیار نامناسب این بنای تاریخی در صورت ادامه بی توجهی به ضرورت بازسازی آن تردد گردشگران به جهت حفظ جان آنها ممنوع خواهد شد.
ذوالفقاری اعتبار مورد نیاز برای مرمت و بازسازی این بنای تاریخی را ۵۰ ميليارد ريال عنوان کرد و افزود: در اين زمينه از تهران درخواست اعتبار و با مديران استاني نيز صحبت هايي شده اما تاكنون اقدامي صورت نگرفته است.
وي با تاکید بر اینکه اين اثر تاريخي به دليل ويژگي هاي معماري و قرار گرفتن در مسير ورودي مسافران خارجي به ايران از اهميت زيادي برخوردار است گفت: مرمت و نگهداری این اثر تاریخی نیازمند عزم ملی است.
ذوالفقاري با بیان اینکه آثار متعدد فاخر و تاريخي اين استان به علت محدوديت منابع مالي در حال تخريب هستند گفت: متاسفانه در سالهای اخیر این بخش مورد بی توجهی مسئولان استانی قرار گرفته و امروز میراث تاریخی این استان در حال آسیب و تخریب قرار دارند.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی با اشاره به اینکه حفظ میراث فرهنگی نمی تواند بخشی صورت گیرد گفت: این امر نیازمند ساختارهای فکری فرابخشی است که متاسفانه ضرورت آن در این استان به چشم نمی خورد.
وی همچنین از نبود نگاه منصفانه به بخش میراث فرهنگی و گردشگری و نیز کمبود اعتبار این بخش انتقاد کرد و اظهارداشت: آذربایجان غربی به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و هم مرز بودن با سه کشور خارجی از پتانسیل بالایی برای توسعه صنعت گردشگری برخوردار است ولی سالهاست مورد بی مهری قرار گرفته است.
ظرفیت فعلی کاخ موزه باغچه جوق ماکو مناسب گردشگران نیست
نماینده مردم ماکو، شوط، پلدشت و چالدران در مجلس شورای اسلامی نیز با انتقاد از وضعیت نامناسب این اثر تاریخی گفت: هم اکنون این بنا در آستانه فرو ریختن قرار گرفته و به هیچ وجه مناسب بازدید کنندگان و گردشگران نیست.
محمد علیپور در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه خلق چنین آثار تاریخی دیگر امکانپذیر نیست اظهارداشت: وجود چنین بناهای منحصر به فرد نشان دهنده تاریخ و تمدن کهن این دیار بوده و بی توجهی به آن یعنی از بین بردن هزاران سال تاریخ و تمدن این دیار.
وی با انتقاد از بی توجهی مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی افزود: از تمامی متولیان و دست اندرکاران میراث فرهنگی به دلیل بی توجهی به ضرورت بازسازی آثار تاریخی ماکو گلایه مندم چرا که این اثر طی سالیان گذشته در سایه بی مهری مسئولان به این وضعیت دچار شده است.
علیپور در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر انتقاد میراث فرهنگی استان از کمبود اعتبار گفت: اگر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در خصوص مرمت کاخ موزه باغچه جوق ماکو با کمبود اعتبار مواجه بوده است چرا تاکنون این مطلب را با بنده به عنوان نماینده مردم این شهرستان در میان نگذاشته است؟
وی ادامه داد: در خصوص وضعیت این بنای تاریخی اگر بنده اقدام به سرکشی کنم می توانم از وضعیت آن با خبر شوم، وگر نه تاکنون میراث فرهنگی استان اقدام به اعلام وضعیت این بنا نکرده است. در این راستا به شدت منتقد مسئولان میراث فرهنگی استان هستم.
نماینده مردم ماکو، شوط، پلدشت و چالدران در مجلس شورای با بیان اینکه درحال حاضر وضعیت این بنای تاریخی مناسب حال و جان گردشگران نیست گفت: طی سالهای گذشته اعتبارات مناسبی برای مرمت و بازسازی بناهای تاریخی اختصاص می یافت ولی در طول این چند سال اخیر دچار کمبود اعتبار شده اند.
علیپور خواستار توجه مسئولان کشوری و استانی به ضرورت نگهداری و مرمت این بنای تاریخی شد و افزود: این بنا یکی از آثار منحصر به فرد از نظر معماری و تاریخی در کشور به شمار می رود.
گزارش: سکینه اسمی