به گزارش خبرنگار مهر، در نمایشگاه پاییزه قدم می زنیم و لابه لای دفتر مشق های جدید دنبال خاطره ای می گردیم که جایی پشت نیمکت های کهنه و شکسته جا گذاشتیم، اما حیف از آن روزها که گذشت و خاطراتی که دیگر نمی توان جایی سراغی، ردی، نشانی از آن یافت.
تبدیل و تغییر نامحسوس اسطوره ها مرز خطر فرهنگی
کیف و کفش و لباس و دفتر مشق های بچه های امروز دیگر نشانی از آن جدول ضرب خاطره انگیز یا گل های سیاه و سفید یا جلدهای مقوایی و کاغذی با برگه های کاهی ندارد. کیف های ساده و سنگین کودکی های ما امروز چرخ دار شده اند و عکس سیندرلا و سفید برفی، خرس پو، بن تن، انگری بردز، مرد عنکبوتی، دلیر و ... را برای بچه ها به ارمغان آورده اند.
یادش بخیر دفتر نقاشی های ما پر بود از نقاشی خانه و سنگر و جبهه و امام و انشاءهایمان با درود و سلام به رهبر و شهدای انقلاب شروع می شد و با این وجود امروز این همه دوریم از شهدا و آرمانهایشان و هدفی که برای آن تا پای جان رفتند، اسطوره های زمان ما امروز تبدیل شده اند به مرد عنکبوتی، بن تن و ... و دلمان می لرزد از روزی که این بچه ها بزرگ شوند به امروز ما برسند و اسطوره و الگوی آن ها نباشد آن چه که باید باشد.
نگرانی وقتی بیشتر می شود که می بینیم چطور بچه ها از کنار دفترهایی که عکس شهدای هسته ای را یدک می کشد یا نقش های جالبی از شخصیت های شکرستان یا ثنا و ثمین دارد می گذرند و به دنبال خرید کیف و دفتر و جامدادی با عکس های شخصیت های کاتونی غربی هستند.
تبادل یا تهاجم فرهنگی مسئله این است
این سوال در ذهن جرقه می زند که الان دچار کدام مقوله هستیم، تبادل فرهنگی یا تهاجم فرهنگی؟ و به دنبال پاسخ به این سوال به این مطلب می رسیم که آنچه باعث پیشبرد جامعه انسانی در مسیر سعادت واقعی، تازه ماندن معارف و حیات فرهنگی بشر در طول تاریخ و در بستری طبیعی است تبادل دستاوردهای مادی و معنوی یا همان فرهنگ است.
تفاوت عمده تهاجم فرهنگی با تبادل فرهنگی در این است كه در تهاجم برای فرهنگ مورد هجوم امكان انتخاب وجود ندارد و آنچه امروزه مشكل ساز شده "تهاجم فرهنگی" یا غلبه یك فرهنگ بر سایر فرهنگها كه نمونه بارز آن روند روبه گسترش تسلط فرهنگ غرب بر سایر فرهنگها و به ویژه فرهنگ اسلامی در یكصد سال اخیر است.
توام بودن حیات بشری با فرهنگ سبب شده هر ملتی که فرهنگ مخصوص به خود نداشته در فرهنگ های دیگر غرق شود و اثری از آن باقی نماند اما فرهنگ های بالنده که برای تکامل خود توانایی تبادل با سایر فرهنگ ها و جذب عناصر مثبت را داشته اند بشر را در راستای پیشرفت های مطلوب پیش برده اند.
دشمن در تلاش برای تربیت نسلی همگام و همفکر با آموزه های خود
در عصر حاضر نظام سرمایه داری به سرپرستی آمریكا، با تك قطبی شدن جهان و فروپاشی رژیم شوروی سابق، یكه تاز عرصه جهانی شده و به شكلهای مختلف می كوشد تا نظرات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خود را به تمام كشورهای جهان تحمیل كند و فرهنگ واحدی متناسب با منافع درازمدت خود بر جهان حاكم سازد.
از طرف دیگر سایر ملتها نیز در برابر این زیاده خواهی آمریكا برای حفظ و پاسداری از فرهنگ ملی و بومی خود مقاومت می كنند. در این میان فرهنگ اسلامی توانسته است در صد سال اخیر در برابر این هجوم مقاومت کرده و اصالت خود را حفظ كند.
آنچه امروز به شدت مورد توجه مهاجمان قرار دارد تربیت نسلی همگام و همفکر با خود است و برای این کار دست به فرهنگ سازی وسیعی در جوامع مختلف زده است از جمله اینکه مسائل و مفاهیم مورد نظر خود را به تدریج از طریق وسایل و ابزارهای گوناگونی ترویج می كنند.
شعارهای تبلیغاتی فرهنگ بیگانه بر روی وسایل کودکانمان نقش بسته است
شعارهای تبلیغاتی فرهنگ بیگانه که بر روی لباس، لوازم التحریر و تمام وسایل ریز و درشت كودكان ما نقش بسته، به کودک می آموزد باید از فرهنگ خود، تولید خود، خط و زبان خود احساس حقارت و شرم كند، می آموزد همه چیزهای خارجی بهتر از داخلی است.
این بزرگ ترین ظلمی است كه در حق كودكان و نوجوانان صورت می گیرد. این روزها که بازار خرید لوازم التحریر و لباس های مدرسه داغ است سری به نمایشگاه پاییزه زدیم و از اشتیاق دانش آموزان برای خرید استفاده کردیم تا قدری نفوذ این فرهنگ بیگانه را مورد بررسی قرار داده و خطرات ناشی از آن را به خود، خانواده ها و مسئولان یادآوری و گوشزد کنیم.
مطابق انتظارمان شلوغ ترین قسمت نمایشگاه غرفه های لوازم التحریر است و اشتیاق بچه ها برای خرید وصف ناشدنی است.
داستان کارتون های ایرانی خسته کننده و بدون هیجان است
محمدرضا الیکایی دانش آموز 13 ساله ای است که برای خرید لوازم التحریر به همراه والدینش به نمایشگاه آمده، دفترهایی که خریده با عکس های کارتون های فصل شکار، عصر یخبندان، بن تن و باب اسفنجی است از او می پرسم چرا این دفترها را انتخاب کرده با زبان ساده می گوید: داستان کارتون ها را دوست دارد مخصوصا آنها که اکشن و طنز هستند.
او به دنبال دفتری است که عکس قهرمان مورد علاقه اش به نام "دلیر" دختری با موهای قرمز روی آن نقش بسته است و اصرار فراوانی برای خرید این دفتر دارد دلیل اصرارش را جویا می شوم می گوید: دلیر دختری است که مادرش را تبدیل به خرس می کند و بعد از این رفتار خود پشیمان شده و به دنبال برگرداندن مادر به حالت اول خود است و برای باطل کردن سحر تلاش های زیادی می کند و ماجراهای هیجان انگیزی برایش رخ می دهد.
از او درباره دفترهایی با نقش های ایرانی می پرسم که چرا از این دفترها لابلای خریدش به چشم نمی خورد، می گوید داستان کارتون های ایرانی را دوست ندارد چون هیچ هیجانی ندارند و خسته کننده هستند.
کارتون های خارجی با جذابیت های تصویری کودکان را مدهوش می کند
مادر محمد رضا تاکید دارد که فرزندش مناسب با سن خود خرید کند و کیفیت جنس خریداری شده بسیار برایش اهمیت دارد. او می گوید: هر چند که دوست دارم فرزندم از دفترهای شکرستان و ثنا و ثمین هم خریداری کند اما خودش رغبتی به این موضوع نشان نمی دهد.
قرغی مادر سینای 9 ساله با شکایت از کارتون های ایرانی می گوید: کارتون های خارجی با تصویر سازی و جذابیت های تصویری کودکان را چنان مدهوش می کنند که کودک غرق تماشای آن ها می شود اما کارتون های ایرانی بیشتر کلامی هستند و کیفیت مناسبی هم ندارند و آن چنان که باید کودکان را جذب نمی کنند و همین عاملی است که وقتی برای خرید با کودکم به سراغ لوازم التحریری ها می روم به جای رفتن به سراغ شخصیت هایی مثل ثنا و ثمین، غزاله و شکرستان به سراغ بن تن، سیندرلا، سفید برفی و ... می رود.
قیمت بالای لوازم التحریر اسلامی ایرانی عامل بی رغبتی والدین برای خرید
عباس دربانی مسئول فروش غرفه پیک فرهنگ می گوید: مشتریان به دنبال وسایلی هستند که قیمت مناسبی داشته باشد و اگر با شخصیت های کارتونی مورد علاقه آن ها هم آراسته شده باشد با میل و رغبت بیشتری خرید می کنند.
وی ادامه می دهد: هر چه عکس کارتون های جدیدتر و به روزتر روی لوازم التحریر نقش بسته باشد بین بچه ها طرفدار بیشتری هم دارد.
دربانی قیمت بالای دفتر های ایرانی اسلامی را عامل اصلی عدم استقبال خانواده ها از این دفتر ها می داند و می گوید: یک دفتر 50 برگ فانتری با یک هزار و 700 تومان قابل خریداری است اما همین دفتر با نقش ایرانی اسلامی بیش از دو هزار و 700 تومان قیمت دارد و علاوه بر این شخصیت های نقش بسته بر روی این نوع لوازم التحریر ها بین کودکان شناخته شده نیست یا جذابیتی برای کودکان ندارد.
مسئول فروش غرفه آریا نیز فروش دفترهای دولتی و تعاونی را به دلیل قیمت بسیار پایین بیشتر از سایر دفترها می داند و ادامه می دهد: دفتر هایی که نقش بن تن، انگری بردز، خرس پو و ... دارد نسبت به سایر لوازم التحریر خرید بیشتری دارند.
موری با اشاره به این که جامدادی های ساده کیفیت بهتری دارند با این وجود بچه ها به سراغ جامدادی های عروسکی و کارتونی هستند ادامه داد: به شخصه تمایل دارم لوازم التحریر ایرانی اسلامی عرضه کنم اما قیمت بالای این لوازم التحریرها و عدم رغبت مشتری به خرید آن ها باعث شده همان تعدادی را هم که در آخرین خرید تهیه کردم باقی بماند.
فرهنگ سازی برای استفاده از لوازم التحریر ایرانی اسلامی را شروع کرده ایم
به سراغ مریم رجبی مسئول فروش تنها غرفه لوازم التحریر ایرانی اسلامی در نمایشگاه می رویم و پای صحبت هایش می نشینیم.
رجبی از بی توجهی مسئولان به خصوص آموزش و پرورش گله دارد اما با رضایت از هفت ماه تلاش برای فرهنگ سازی این محصولات می گوید: از بهمن ماه سال گذشته با حمایت کانون فرهنگی هنری مسجد رسول اکرم(ص) نمایندگی ایام وابسته به دفتر مطالعات جبهه فرهنگی و قاصدک( ثنا و ثمین و سینا جستجو) را در شهرستان شاهرود دایر کردیم.
وی می گوید: مهد قرآن گل های بهشت، نمایشگاه علوم قرآنی، غرفه نمایشگاه ماه مبارک رمضان در آبشار، نمایشگاه بوستان سلامت بعد از ماه مبارک رمضان در بلوار و تبلیغات انجام شده در نماز جمعه روز جهانی قدس از فعالیت های انجام شده برای فرهنگ سازی استفاده از این محصولات برای خانواده ها و دانش آموزان بوده است.
لوازم التحریر ایرانی اسلامی شناخته شده نیستند
مسئول فروش غرفه لوازم التحریر ایرانی اسلامی تاکید کرد: این لوازم التحریر شناخته شده نیست و اگر چه با سود بسیار کم فروخته می شود اما استقبالی که باید از صورت نگرفته است.
رجبی از دست اندرکاران امر فرهنگ بخصوص مسئولان آموزش و پرورش خواست در راستای تعمق بخشیدن به فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی قدمی در جهت شناساندن و توزیع این لوازم التحریر گام بردارد و این گروه کوچک را در امر فرهنگ سازی استفاده از اینگونه لوازم التحریر یاری رساند.
قبل از اپیدمی شدن فرهنگ مهاجم باید به سراغ کنترل تولید کنندگان محصولات رفت
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان شاهرود نیز با بیان این مطلب که بیماری ایجاد شده را باید ریشه یابی کرد گفت: دوست دارد همه فرزندان و خانواده ها از مزایای معنوی دین و آداب و سنن اسلامی و ایرانی بهره مند شوند.
محسن عرب امیری با اشاره به این مطلب که نمی توان از یک سو شخصیت سازی کرد آن هم از طریق یک منبع مورد وثوق چون صدا و سیما و بعد به سراغ از بین بردن فرهنگ ایجاد شده بود تاکید کرد: قبل از اپیدمی شدن فرهنگ مهاجم در جامعه باید در یک نظام هماهنگ ورودی ها یعنی تولید کنندگان، صدا و سیما و ... را کنترل کرد و بعد به سراغ بخش های نظارتی رفت.
وی خاطرنشان کرد: در سال های اخیر اتفاقات خوبی افتاده و الگوهای جدید تأیید شده و در راستای موازین دینی به جامعه عرضه شده است باید اجازه بدهیم این روند به صورت مستمر و به مرور زمان جایگزین فرهنگ مهاجم شود.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این نکته که املای ننوشته غلط ندارد تصریح کرد: در ابتدای راه هستیم و آهنگ ایجاد شده در جایگزینی محصولات جدید ایرانی اسلامی به جای محصولات آراسته شده با فرهنگ غربی هرچند لازم بوده اما کافی نیست. تغییر ذائقه ها، الگوهای رفتاری و عادت ها نیازمند اقدامات مستمر و زمان بر است.
تولید می کنید که از توزیع آن جلوگیری کنید؟!
یک مقام آگاه که خواست نامش ذکر نشود نیز در این گفتگو اظهار داشت: مراکز نظارتی شهرستانی برای مقابله با توزیع و پخش این گونه لوازم التحریر ها که اشاعه فرهنگ نامناسب و نامتقارن با فرهنگ اسلامی ایرانی دارد قدرت و توانایی ندارند.
وی با اشاره به اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت باید نظارت دقیق تری بر تولیدات تولید کنندگان داشته باشد تاکید کرد: باید ریشه ها شناخته شوند، در غیر اینصورت تلاش دستگاه های مرتبط در جمع آوری اینگونه محصولات نتیجه ای در بر نخواهد داشت.
این مقام آگاه عنوان کرد: اگر می خواهیم کار مثبت و موثری در زمینه مقابله با تهاجم فرهنگی انجام شود باید به دنبال جلوگیری از تولید این محصولات باشیم نه اینکه آن ها را تولید کنیم و در بازار عرضه به دست متقاضیان بدهیم و بعد از نهادهای نظارتی بخواهیم نظارت داشته باشند این روند دور و باطل است.
تقویت کمی و کیفی تولیدات فرهنگی راه مقابله با تهاجم فرهنگی
مسئول تبیان استان سمنان نیز با مشارکت در این گفتگو یادآور شد: خاورشناسان با نگاه های خاص و گزینشی به جای معرفی صحیح فرهنگ های غنی غیر غربی تلاش کرده اند تا با شناخت نقاط ضعف این فرهنگ ها زمینه تسلط فرهنگ غربی فراهم آورند و برتری فرهنگی غربی را به نمایش بگذارند.
حجت الاسلام جواد عرب اسدی تاثیر رسانه های داخلی در مقابله با تهاجم فرهنگی را امری قطعی و انکار ناپذیر دانست و ابراز داشت: تقویت کمی و کیفی تولیدات فرهنگی توسط رسانه های جمعی یکی از راه های تدوین سیاست فرهنگی و تربیتی جامع برای مقابله با فرهنگ مهاجم است.
این کارشناس فرهنگی، شناخت کاربرد رسانه، تکنولوژی های اطلاع رسان، هنر و فن پیام رسانی را ضروری خواند و اذعان کرد: آشنایی با پیشرفته ترین روشهای تبلیغ از قبیل روانشناسی تبلیغ و شناسایی افكار عمومی در بخش روانشناسی اجتماعی و آخرین مباحث طرح شده در جامعه شناسی ارتباطات از نیازهای ابتدایی، بنیادی و ریشه ای مسئولین، مبلغین و فرهنگ سازان کشور بشمار می رود.
تولید در تبلیغ ضرورتی انکار ناپذیر در حفظ فرهنگ اسلامی ایرانی
مسئول تبیان استان سمنان با تاکید بر این که رسانه های ما اعم از مجازی، تصویری، صوتی، هنری و ... نباید به پاسخگویی و رفع ابهام در قبال تهاجم فرهنگی دشمن اکتفا کنند اظهار داشت: تولید در تبلیغ، پیشگیری قبل از شیوع و اجبار به درمان باید سرلوحه کار دست اندرکاران امر فرهنگ قرار بگیرد.
وی با بیان این مطلب که دین اسلام بیش از هر دین و مكتب دیگری، به تربیتی كه انسان را در مسیر تكامل قرار دهد و به بارگاه الهی برساند تاکید کرده گفت: پایبندی و اعتقاد به ارزشهای والای انسانی یكی از راه های جلوگیری از تهاجم فرهنگی است چرا که فرد مؤمن و معتقد به ارزشهای دینی، اگر در جامعه ای آكنده از پستیها و شهوات قرار بگیرد هم سپری محكم از تقوا و ایمان خواهد داشت.
استفاده از ابزارهای فرهنگی راه مقابله با تهاجم فرهنگی
این کارشناس مسائل فرهنگی ارائه الگوهای صحیح رفتاری به مردم را یک ضرورت برای دست اندرکاران امر فرهنگ و فرهنگ سازی کشور معرفی و خاطر نشان کرد: تبلیغ، نشر و ترویج مسائلی كه در تشدید عواطف و احساسات دینی مردم تأثیر زیادی دارد و بالابردن سطح رشد علمی و فكری مردم نسبت به مسائل اعتقادی مانند نماز جماعت، جلسات قرآن، هیأتهای مذهبی، عضویت در مراكز خیریه و عامالمنفعه، دور نگهداشتن مردم از ارزشهای ضد اسلامی و غیرخدایی همزمان با ترویج ارزشهای دینی در سطحی گسترده و فراگیر از راه های مقابله با تهاجم فرهنگی است.
عرب اسدی در خاتمه با تاکید بر شناساندن اهداف فرهنگ سازان غربی به خانواده های ایرانی تصریح کرد: برای مقابله با تهاجم فرهنگی باید از ابزارهای فرهنگی یعنی تولیدات فرهنگی متناسب با فرهنگ ملی و دینی و استفاده از بهترین روش های تولید بهره گرفت.
.....................................
گزارش از الهام صادقی
عکس از منصوره قلیچی