خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و ادب: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اخیراً به واگذاری مدیریت کتابخانههای عمومی تحت نظر هیئت امنای کتابخانهها وابسته به وزارت ارشاد به شهرداری اشاره کرده بود. سخنان وزیر ارشاد در این زمینه، موافقان و مخالفانی خواهد داشت. حسن اسدی (تبریزی) استاد دانشگاه و سردبیر فصلنامه اشراق در یادداشتی نسبت به تصمیم وزیر ارشاد واکنش نشان داده و با آن مخالفت کرده است.
مشروح این یادداشت در ادامه میآید:
وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی از واگذاری کتابخانهها به نهاد شهرداری خبر داده است. آقای جنتی گفته است: «قرار است کل کتابخانههای عمومی که تحت نظر هیئت امنای کتابخانهها وابسته به وزارت فرهنگ هستند، به شهرداریها منتقل شود و شهرداریها کمک بیشتری در اختیار کتابخانهها قرار دهند و در استانها هم زیر نظر شهرداریها باشند، البته هیئت امنا هم خواهند داشت و با توجه به اینکه ما قصد داریم هرچه میتوانیم، تصدیگری دولتی را واگذار کنیم، موافق این طرح هستیم.»
طرحی که آقای جنتی از آن سخن گفته است از سوی برخی نمایندگان به مجلس شورای اسلامی ارائه شده است و البته در این طرح آمده که کتابخانههای کلانشهرها زیر نظر شهرداریها اداره شوند.
اختلاف فکری و سیاسی مدیران نهاد کتابخانهها با شهرداران کلانشهرها و قانون نیم درصد از علل طرح این گونه مباحث است. مطابق ماده ۶ قانون تاسیس نهاد کتابخانههای عمومی کشور، «شهرداریها مکلفند همه ساله حداقل نیم درصد از درآمدهای خود را به منظور اداره امور کتابخانهها در اختیار انجمنهای کتابخانههای عمومی قرار دهند».
این ماده قانونی موجب اختلاف شهرداریها و نهاد کتابخانهها شده است. من با جزئیات این اختلاف و راه حلهای آن فعلا کاری ندارم و فقط به یک نکته اشاره میکنم و آن اینکه: انحلال احتمالی نهاد کتابخانهها و واگذاری کتابخانهها به شهرداریها راه حل صحیحی به نظر نمیرسد. اساسا حذف و انحلال هیچ وقت راهکار خوبی نبوده و مدیران ارشد همواره بهتر است به اصلاح و رفع نواقص و وضع قوانین مناسب بیندیشند. اینکه تمام کتابخانهها زیر نظر نهاد مستقلی به نام نهاد کتابخانهها فعالیت کنند از نظر فرهنگی دستاورد بزرگی برای ایران اسلامی است؛ یعنی کتابخوانی و کتابخانه در ایران اسلامی از چنان اهمیتی برخوردار است که سازمان مستقلی برای آن شکل گرفته است.
از طرف دیگر، وظیفه ذاتی و اصلی شهرداریها چیز دیگری است و قطعا کتابخانهها در مجموعه شهرداریها امری حاشیهای و فرعی خواهند بود (وضع فعلی کتابخانههای شهرداریها نشانگر این مسئله است). مضاف بر اینکه شهرداریها از مدیریت واحد برخوردار نیستند و شورای شهر و شهرداری هر شهر مستقل از شورا و شهرداری شهر دیگر عمل میکند و همین موجب تعدد و اختلاف در روشها و نحوه اداره کتابخانههای عمومی میشود.
و نکته آخر اینکه مدیریت کتابخانهها یک تخصص است و بهتر است در راستای تربیت مدیران فرهنگی متناسب با کار کتابخانهها قدم برداریم؛ نه اینکه کتابخانهها را به مجموعهای که ذاتا وظیفه کار فرهنگی ندارد، واگذار کنیم.