به گزارش خبرگزاری مهر، تمامی کشورهایی که به گونه ای با مسأله جنگ علیه سوریه مرتبط بودند به دنبال تحقق منافع منطقه ای و یا جهانی خود هستند. لذا شاهد تحولات گوناگون و متفاوتی در سطح منطقه خاورمیانه بطور خاص، و جهان بطور کلی هستیم. در اینجا به بررسی برخی از پیامدهای نامطلوب جنگ احتمالی علیه سوریه می پردازیم و پیش از آن آرزو می کنیم که در این منطقه، هیچگاه شعله های جنگ برافروخته نگردد و خون هیچ انسان بی گناهی بر زمین ریخته نشود. احتمال حمله به سوریه - هرچند به گفته مقامات آمریکایی بطور محدود و کوتاه مدت بوده و نظام حاکم بر سوریه را ساقط نمی کرد - باعث شد که یک بار دیگر مسأله دو قطبی شدن جهان شتاب بیشتری به خود گیرد و عرضه اندام میان قدرت های بزرگ شرق و غرب در قالب جدیدی رخ بنماید بطوریکه حتی در نشست اخیر گروه بیست، این مسأله به وضوح قابل مشاهده بود.
یکی از اهدافی که بطور حتم آمریکا از حمله به سوریه به دنبال تحقق آن است، بازیابی و ترمیم قدرت بلامنازع خود در برقراری نظم نوین جهانی است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دسامبر 1991، آمریکا خود را به عنوان ابرقدرت جهان و دهدار نظم نوین دهکده جهانی معرفی کرد. اما پس از اشغال کشور عراق در سال 2003 توسط نیروهای ائتلاف جهانی به سرکردگی آمریکا و ایستادگی مردم و گروههای مقاومت در آن کشور در برابر نیروهای آمریکایی، ساختمان به ظاهر مستحکم قدرت آمریکا به لرزه افتاد. همین وضعیت در کشور افغانستان نیز برای آمریکا تکرار شد. این اتفاقات، در کنار ظهور قدرت های بزرگی مانند چین - که نمی توان تأثیر آنها را در موازنه قدرت جهانی نادیده گرفت - و نیز بازیابی قدرت روسیه و بازسازی توان از دست رفته خود از سال 1991 و بازگشت به بازی استقلال طلبانه خود در عرصه سیاست خارجی جهانی، باعث شد که این اقدام آمریکا به عنوان اولین عامل استراتژیک حمله آمریکا به سوریه قلمداد شود.
به دنبال تهدیداتی که آمریکا علیه سوریه انجام داد، بشار اسد رئیس جمهور سوریه تصریح کرد که ممکن است آغاز جنگ با کشور آمریکا دوستان او باشد، اما پایان جنگ با آنها نخواهد بود. از اینرو درگیر شدن کشورهایی که به نوعی در شروع و ادامه این جنگ احتمالی سهیم هستند، دور از انتظار نیست. البته این مسأله را نیز نباید دور از نظر داشت که در صورتی که سوریه مورد حمله هوایی آمریکا واقع شود، گروههای افراطی و تکفیری وابسته به القاعده این فرصت را خواهند یافت تا قدرت و نفوذ خود را نه تنها در سوریه بلکه در دیگر کشورهای منطقه نیز همچون اردن و یمن بسط داده و مستحکم نمایند و امنیت کل منطقه را با خطر فزونتری نسبت به گذشته مواجه سازند.
از جمله پیامدهای احتمالی جنگ علیه سوریه، با توجه به ایدئولوژی های گوناگونی که در آنجا وجود دارد، تجزیه این کشور اسلامی است که طبیعتا مطلوب هیچ یک از کشورهای منطقه نخواهد بود. هرچند که نخستین کشوری که ممکن است از تبعات تحرکات تجزیه طلبانه متضرر شود، کشور ترکیه می باشد که در حال حاضر می توان گفت از جمله کشورهایی است که به شدت طرفدار حمله به کشور سوریه است. چرا که ما شاهد چنین وضعیت مشابهی در کشور عراق بودیم و زمزمه های تجزیه طلبانه از سوی برخی گروهها و قومیت ها باعث شد تا اقلیم کردستان در شمال عراق خود را مستقل از دولت مرکزی دانسته و مشکلاتی را برای مردم و دولت بوجود آورد.
البته نتایج زیانبار تحرکات تجزیه طلبانه تنها شامل کشور سوریه نخواهد بود بلکه کشور عراق را هم بطور جدی درگیر خواهد کرد آنگونه که در صحبت های نوری مالکی نخست وزیر عراق بیان شد این مسأله برای همه کشورهای منطقه دردسر ساز خواهد بود و امنیت منطقه بطور کلی و کشور عراق را بطور خاص به مخاطره خواهد افکند.
در کنار پیامدهای نامطلوب سیاسی و امنیتی حمله احتمالی به سوریه، نمی توان از آثار سوء اقتصادی که بازار جهانی را تهدید خواهد کرد غافل شد. بطوری که بسیاری از تحلیل گران غرب - از جمله مایکل ویتنر کارشناس بازار نفت فرانسوی - پیش بینی می کنند در صورتی که سوریه مورد هجمه آمریکا قرار گیرد، بهای هر بشکه نفت خام برنت به 150 تا 200 دلار برسد. هرچند ممکن است برخی از کشورهای صادر کننده نفت بطور موقت از عایدات فروش نفت خود سود فراوانی ببرند اما در دراز مدت بیشتر کشورهای عربی متحمل هزینه های سنگین اقتصادی ناشی از حمله به سوریه خواهند شد.
هر چند برخی از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس عزم خود را جزم کرده اند تا نظام حاکم بر سوریه را براندازند، بسیاری از کارشناسان سیاسی منطقه اذعان دارند که سقوط سوریه نه تنها به نفع کشورهای عربی منطقه نخواهد بود که با از بین رفتن رکن اصلی مقاومت ضد اسرائیل، گروههای مقاومت فلسطینی بیشترین زیان را خواهند کرد و متحمل شکست های فراوانی می شوند. چرا که در چنین وضعیتی گروههای مقاومت فلسطینی به خصوص فلسطینیان ساکن نواره غزه تضعیف شده و تحت فشار قرار می گیرند و به ناچار بسیاری از حقوق خود را از دست خواهند داد.
---------------------------------------
سید حسن موسوی مجاب