به گزارش خبرنگار مهر، نمایشگاه کتاب اهواز به پایان رسید. در این نمایشگاه بیش از ۴۰ هزار عنوان کتاب در قالب ۵۰۰ هزار جلد کتاب در بخش‌های مختلف توسط ناشران کشور و استان در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفت.
کتابهای ارائه شده در تمام مباحث دینی، اجتماعی، دانشگاهی، کمک آموزشی، حوزوی و تاریخی در طول برگزاری نمایشگاه با ۴۰ درصد تخفیف در اختیار خریداران قرار گرفت.
مسئولان ارشاد می گویند که پارسال بیش از ۳۰۰ هزار نفر از نمایشگاه کتاب بازدید کردند که ۷۳ درصد از شرکت‌کنندگان از نحوه برگزاری نمایشگاه کتاب در اهواز رضایت داشتند. این در حالی است که پارسال بسیاری از بازدید کنندگان دانشجو از زمان برگزاری نمایشگاه اظهار نارضایتی کرده بودند.
معاون فرهنگي و مطبوعاتي اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي در این خصوص گفت: نظرسنجی های پارسال باعث شد زمان برگزاری نمایشگاه کتاب استان نسبت به پارسال تغییر کند.
مسعود حميدي نژاد در گفتگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: پارسال نمایشگاه کتاب اهواز همزمان با امتحانات دانشجویان بود به همین دلیل امسال زمان برپایی نمایشگاه تغییر کرد که امسال زمان را بر اساس نظر سنجی بازدیدکنندگان پارسال تنظیم کردیم.
وی افزود: بازدیدکنندگان در فرم های نظرسنجی پارسال بسیار بر موضوع زمان و دیگر موضوعات انتقاد کرده بودند که با رایزنی و مکاتباتی که با وزارت داشتیم توانستیم زمان برگزاری را تغییر دهیم.
حمیدی نژاد همچنین اظهار کرد: همچنان سعی و اصرار داریم که سال آینده نیز در همین زمان نمایشگاه کتاب را برگزار کنیم.
معاون فرهنگي و مطبوعاتي اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي در پاسخ به جمع آوری برخی کتاب های موجود از تعدادی از انتشارات گفت: اداره ارشاد هیچ کتابی را جمع آوری نمی کند.
وی ادامه داد: موسسه نمایشگاه های بین المللی که به نوعی برگزار کننده نمایشگاه هستند سالانه لیستی دارند که از انتشار برخی کتب در نمایشگاه ها جلوگیری می کنند.
حمیدی نژاد یادآور شد: برخی از کتاب ها از نظر آنها نباید در نمایشگاه ها عرضه شوند یا انتشارشان در استان های مختلف ممکن است ممنوع باشد.
به گفته وی، مسائل مختلفی برای جمع آوری این کتاب ها وجود دارد که موسسه نمایشگاه های بین المللی متولی آن هستند
کدام معیار؟
معیارمان برای اظهار نظر درباره کیفیت نمایشگاه کتاب چیست، آیا طبق شاخصهای علمی می گوییم کیفیت نمایشگاه امسال بد، متوسط، خوب یا ... بود؟ برای پاسخ و شنیدن آرای مخاطبان نیاز بود که به طور مستقیم با بازدید کنندگان وارد گفتگو شویم.
شاید بتوان مخاطبان نمایشگاه را به دو دسته نخبگان و عامه مردم طبقه بندی کرد. نخبگان و اهالی قلم کاملا از وضع نمایشگاه ناراضی بودند. دلایلشان حضور نداشتن انتشارات مهم، کمبود کتب جدید، شرکت نکردن نویسندگان مطرح استان در بخش جنبی رونمایی های کتاب در نمایشگاه و... بود، نقدی که سال گذشته نیز بر نمایشگاه کتاب وارد کرده بودند. ولی از دیگر سو عامه مردم از کیفیت برگزاری نمایشگاه نسبتا راضی بودند.
در این بین دانشجویان که یکی از مخاطبان اصلی این نمایشگاه هستند امسال از زمان برگزاری بسیار راضی بودند. چراکه پارسال زمان برگزاری مصادف با امتحانات پایان ترم آنها بود. با توجه به تحصیل بیش از 220 هزار دانشجو در استان، برخی از دانشجویان درباره حضور پیدا نکردن انتشارات مهم در بخش کارشناسی ارشد گله مند بوند.
امسال نمایشگاه همچون سال گذشته در سه سالن برپا شد. سالن خرمشهر مخصوص کتب عمومی، سالن خلیج فارس برای کتب مذهبی و کودک و سالن امام رضا (ع) که سالن جدیدی است برای ارائه کتب دانشگاهی در نظر گرفته شده بود. بنر راهنما که در ورودی سالنها در ابعاد بزرگ نصب شده بود نیز مراجعان را از موقعیت غرفه ها با خبر می کرد.
چینش کتب، مکان غرفه ها
چینش کتاب به شکل قفسه ای و آئینه ای که جزو استاندارد نمایشگاه کتاب است از جمله نکات بارزی است که سالها به آن توجه نشده و تنها غرفه «هرمس» بود که این شیوه چیدمان را رعایت کرده بود، به احتمال زیاد فضای کوچک غرفه ها این امکان را فراهم نمی کرد. البته برخی از انتشارات فضای مناسبی برای این کار داشتند.
از دیگر موارد چشمگیر که به آن توجه نشده موقعیت غرفه ها در سال گذشته و امسال است. در این نمایشگاه غرفه داران تا زمان تحویل غرفه ها اطلاعی از وضع نمایشگاه نداشتند و نمی دانستند مکان غرفه هایشان دقیقا کجاست. این در حالی است که نمایشگاه های بین المللی و استاندارد همه ساله مکان غرفه ها در جای قبلی شان است و هر غرفه از مکان و امکاناتی که دارد از مدتها قبل با خبر است. مسئولان اداره کل ارشاد استان در این باره می گویند که «چینش غرفه ها دست ما نیست و از طرف موسسه نمایشگاه های کشور اتخاذ می شود»
مشکلات مالی گریبات همه را گرفت
سال گذشته در بخش جنبی ویژه کودک و نوجوان و فعالیتهای نقاشی و طراحی و برپایی سیاه چادرهای عرب و بختیاری در کنار یکدیگر که زن و مردهایی با لباس محلی عربی و بختیاری در آن مشغول پذیرایی از بازدیدکنندگان بودند، قهوه گرم، نان تیری، دوغ و چای و... به بازدید کنندگان تعارف می کردند. همچنین به نمایش در آوردن رسوم قومیتهای استان از دیگر برنامه های جنبی و نقاط قوت ششمین نمایشگاه کتاب استان بود که در کمتر نمایشگاهی در سطح کشور چنین تمرکزی بر فرهنگهای مختلف صورت می گیرد که امسال نیز گویا با مشکلاتی مواجه شد. گروه میسان پس از چند روز خیمه خود را جمع کرد، چادر عشایر بختیاری نیز برنامه های خود را با چند روز تاخیر اجرا کردند. گویا مشکلات مالی دغدغه این موسسات فرهنگی بود.
اوضاع نابسامان اقتصادی نیز سایه بر این نمایشگاه انداخته است. معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در این باره گفت: مشکلات مالی امسال گریبان گیر همه مجموعه ها بود.
مثل همیشه، جای خالی نویسندگان
برخی از نویسندگان از کیفیت جلسات نقد و بررسی کتاب اظهار نارضایتی کردند و می گفتند که از نویسندگان مطرح استان در حوزه های مختلف ادبی، تاریخ و فرهنگی دعوت نشده است. حمیدی نژاد درباره جلسات رونمایی از کتاب و دعوت از نویسندگان پیش از این گفته بود: طبیعی است که ما نویسندگان بزرگی در استان داریم. شاید یکی از دلایل کمبود زمانی ما بود و فرصتی نبود که از آنها دعوت کنیم. همچنین ارتباط پائین این نویسندگان مطرح با اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مزید بر علت بوده. ما این امکان و توان را داریم که از نویسندگان مطرح استان دعوت کنیم. البته این گفته ها مربوط به پارسال است. منتقدین بر این باورند که اگر اداره ارشاد واقعا دغدغه دعوت از نخبگان و نویسندگان را داشت، یک سال فرصت بود که این کار را بکند.
خریده می شوند، خوانده می شوند؟
با تمام مشکلات یاد شده که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به نوبه خود سعی در برگزاری هرچه بهتر نمایشگاه کتاب کرد، این نمایشگاه در دو شب پایانی با استقبال نسبتاً خوبی از جانب مردم مواجه شد. اما باید دید که میزان گسترش این فرهنگ چقدر است به این معنا که چه اندازه این فرهنگ عمومی شده است. در واقع نباید هدف فروش کتاب باشد، بلکه فروش تنها ابزاری است برای ارتقا و درونی تر کردن فرهنگ مطالعه.
البته برای آنکه بتوان درخصوص جوامعی از این دست مانند خوزستان، بهتر صحبت کرد نیاز به مطالعات آماری و پژوهشهای کیفی و کمی در این باره داریم. افزون بر همه اینها می توان براساس مشاهدات، تجربه و روابط اجتماعی و... در خصوص جامعه نظر داد. افرادی که در مباحث مرتبط با کنشگران اجتماعی حرفه ای هستند مثل استادان دانشگاه یا روزنامه نگاران به دلیل برخورداری از نوعی ارتباطات اجتماعی قادر به تحلیل چند و چون فرهنگ کتابخوانی هستند.
نباید این نگاه جامعه شناسان را فراموش کرد. برخی از آنان معتقدند در فرهنگ کتابخوانی ما مقدار زیادی پدیده های اجتماعی آسیب زا مانند خودنمایی دیده می شود به این معنا که افراد کتابی را می خرند برای اینکه تنها بگویند این کتاب را خریده ام. تعداد کتابهایی که در کشورمان خریده می شود اما خوانده نمی شود به نظر رقم بالایی دارد.
حال باید دید آیا کتابهای هشتمین نمایشگاه کتاب استان که خریده می شوند، خوانده می شوند؟ و آیا سال آینده مشکلات اقتصادی در این حوزه برطرف می شود؟ باید منتظر ماند
---------------------------
گزارش: قاسم منصور آل کثیر
عکس: عبدالوهاب کروشاوی