به گزارش خبرنگار مهر، احمد ابوالقاسمی نراقی معروف به امیر قاسمی هنرمند و صنعتگر 88 ساله استاد پیشکسوت سنگ تراشی استان قم است که اثر مجسمه‌های شیرسنگی این هنرمند روبروی ساختمان بانک ملی تهران موجود می‌باشد.
وی با کارنامه درخشان 60 ساله خود در 20 نمایشگاه داخلی و خارجی شرکت داشته و دارای 16 لوح افتخار است.
این هنرمند قمی نزد استاد "علیرضا احمدی"، حجار و مجسمه ساز به فراگیری این هنر پرداخت و در اداره صنایع مستظرفه نزد اساتید بزرگی چون استاد صدیقی، استاد رحیم‌زاده و استاد علی اکبر صنعتی کارآموزی کرده است.
وی هنرمند شاخص سنگ تراش قم است که در رشته پیکر تراشی، مدل سازی، انواع صراحی و پیش بخاری سنگی در خیابان موز فعالیت می‌کند.
دو نمونه کار نراقی، شامل نماد ایوان آیینه حرم حضرت معصومه(س) و تندیس ابن سینا در موزه صنایع دستی یزدان پناه قم به نمایش در آمده است.
از جمله افتخارات او کسب جایزه استاد پیشکسوت حجاری در همایش میراث فرهنگی، دریافت لوح کارآفرینی سال 88، کسب عنوان حجار پیشکسوت سال 86، کسب درجه دو هنری صنایع دستی سال 84، چهره ماندگار و پیشکسوت فرهیخته سال 84 است.
از جمله نمایشگاه‌هایی که وی در آن حضور داشته است، می‌توان نمایشگاه صنایع دستی بر‌تر ایران، نمایشگاه بین المللی تهران، نمایشگاه توانمندی‌های استان قم، نمایشگاه سراسری جاذبه‌های گردشگری صنایع دستی و صنایع وابسته، نمایشگاه منطقه‌ای استان قم و نمایشگاه کارآفرینان بر‌تر استان قم و دومین نمایشگاه آسیایی صنایع دستی را نام برد. همچنین در کتاب تاریخ قم و کتاب تاریخ نراق از او نوشته‌اند.
در پی آن شدیم تا با این هنرمند قمی، هم صحبت شویم.
ابوالقاسمی نراقی، تعدادی روزنامه قدیمی را نشان می‌داد که رنگ و رو رفته و کهنه بود، سپس روزنامه اطلاعات سال 48 و دو روزنامه را که برای سال 86 بود آورد، انگار خبرنگاران هم سالها است که هنرمندان را فراموش کرده‌اند.
وی اظهارداشت: پس از کلاس ششم ابتدایی یعنی از سال 1324 نزد دایی‌ام استاد "علی رضا احمدی" شروع به کار کردم.
این پیشکسوت سنگ تراشی در پاسخ به اینکه انگیزه شما از انتخاب این رشته چه بود؟ گفت: مهم‌ترین انگیزه من از سال 1316 شروع شد، زمانی که رضاشاه دستورداد برای سرشماری یک روز را همه در خانه باشند و در این مدت دایی من یک سرباز هخامنشی را در منزل ساخت و شخصی در اداره دارایی آن را سه تومان خرید که این مبلغ آن زمان خیلی زیاد بود و من چون ارزش قائل شدن برای هنر را دیدم این رشته را با انگیزه ادامه دادم.
وی درباره نخستین خلق آثار هنری خود گفت: نخستین کاری که من کردم یک تندیس شمع و گل و پروانه با سنگ مرمر بود که برایش خیلی زحمت کشیدم آن را سوراخ کردم و شمع را داخل آن گذاشتم و سرفیتیله را از آن بیرون آوردم که خانمی آن را خرید و از ایران رفت هم اکنون دوست داشتم مبلغی خیلی بیش از ارزش آن را بپردازم تا آن را به من بازگردانند.
ابوالقاسمی ادامه داد: سال1330 مجسمه ساز ارتش شدم و پس از آن برای سفارتخانه‌ها کار کردم و برای سفارت هندوستان الهه شیدا را تراشیدم و برای سازمان جهانی (اینترنشنال) آمریکا آرم ساختم که تقدیرنامه برایم فرستادند.
وی اظهارداشت: از سال 44 تا 55 سازمان صنایع دستی ایران کارهای مرا صادر می‌کرد که سوابقم آنجا هست.
این هنرمند قمی گفت: از جمله کارهای من این بود که موسیو گدار فرانسوی که فردی ایران دوست بود به آقای مصطفوی رئیس موزه ایران باستان سفارش دادند و سه ریتون برای جشن‌های 2500 ساله شاهنشاهی ساختم.
وی در پاسخ به اینکه بهترین و پرکار‌ترین کار شما چیست؟ می‌گوید: بهترین کار من ماکت مجسمه همیشه بهار رودن در موزه لور پاریس است که کار مرا در کنار مجسمه اصلی آن گذاشتند.
امیر قاسمی گفت: رودن یکی از دو مجسمه ساز معروف اروپا است که سازنده مجسمه معروف ونوس است.
وی اظهار داشت: میز و صندلی‌ها و کتیبه هشت متری هخامنشی در هتل تاج محل تهران و ستون یاد بود تاج گذاری شاه در شیراز از جمله کارهای ما بوده است که ستون یادبود را به همراه دایی‌ام در سال 50-52 ساختیم.
48 ضربه شلاق برای حک کردن تصویر امام خمینی(ره)
این سنگتراش و هنرمند در مورد خاطره انگیز‌ترین اثرش نیز گفت: سال 48 تصویر امام خمینی(ره) را در بشقاب حک کردم که وسایل مغازه‌ام را بیرون ریختند و من به 48 ضربه شلاق توسط ساواک قم محکوم شدم.
وی ادامه داد: پس از آزادی از زندان رئیس ساواک، یک مجسمه اسب و سوارکار را به من سفارش داد و مبلغ بالایی به منظور عذرخواهی داد و گفت ما متوجه نشدیم شما هنرمند هستید.
ابوالقاسمی در مورد سنگ‌های مورد استفاده برای پدید آوردن آثارش گفت: تاریخ زمین‌شناسی استان قم برای دوران پنجم و نرم سنگ است که به آن سنگ مرمر مرغی - آهکی می‌گویند و سنگ تراشان قم از این سنگ‌ها برای ساخت انواع مجسمه استفاده می‌کنند.
در دنیا مانند ایران هنرمند کاردرست نیست
وی در پاسخ به اینکه انتقاد شما به مسئولان برای کم رونق شدن صنایع دستی چیست؟ گفت: انتقاد زیاد است زیرا به هنرمندان نمی‌رسند و می‌توان به مقدسات یاد کرد که در دنیا مانند ایران هنرمند کاردرست نیست و آثار و افرادی داریم که هنوز کشف نشده‌اند.
پیشکسوت سنگ تراشی ادامه داد: هر چه در فکر ما است شدنی و قابل دسترس است و خداوند از خود در ما ودیعه گذاشته و انسان می‌تواند به جایی برسد که حتی خالق خود را پیدا کند اما نمی‌گذارند این استعداد‌ها شکوفا شود.
وی در پاسخ به اینکه هم اکنون زندگیتان چطور است؟ گفت: هنرمند در برهه‌ای از زمان به حدی می‌رسد که دیگر طرح و نقشه برای خلق آثار خود نمی‌خواهد و به هر نحوی بخواهد آثارش را می‌سازد و نبوغ خلق می‌کند.
ابوالقاسمی نراقی افزود: به عنوان مثال یک هنرمند سنگ تراش سنگ سخت را در دستانش نرم می‌کند به دلیل اینکه چندین سال است که کارش با قلم و چکش است، و پس از مدتی زمان استراحت او است اما آه در بساطش نیست، نان بگیر و بخور، وضع هنرمند مملکت ما است.
ساخت ستون‌های ایوان طلا در دل کوه خضر نبی(ع)
وی اظهار داشت: حجاری به نام "دایی حبیب" 70 سال پیش حدود 80 ساله بود که ستون‌های ایوان آیینه حرم حضرت معصومه(س) را در دل کوه‌های اطراف کوه خضر نبی(ع) تراشید که روی غلطک گذاشتند و روی صحن اتابکی سوار کردند ستون‌ها را در سینه کوه تراشید که جای ستون‌ها هنوز وجود دارد.
این هنرمند رشته حجاری سنگ افزود: من هم پیشنهاد دادم تا سنگ‌هایی که اطراف کوه خضر نبی وجود دارد و زلزله آنها را از عمق زمین به روی آن رسانده را تندیس هنری بتراشم و صخره‌های ساده را تبدیل به هنر کنم تا ماندگار شود.
وی ادامه داد: به عنوان مثال برخی صخره‌ها مانند این است که دو انسان با هم گلاویز هستند یا یک انسان و یک حیوان، مختصری هنر و خلاقیت می‌خواهد تا به یک اثر هنری و زنده و مکانی توریستی تبدیل شود اما با آن موافقت نکردند.
امیر قاسمی تاکید کرد: هنر را همه می‌فهمند اما اینکه چه کسی هنرمند است هنگامی مشخص می‌شود که بتواند هنری را زنده کند.
وی گفت: هنرمندان نمونه انگشت شمارند اما هرکس در گوشه‌ای افتاده، کسی نمی‌آید بگوید شما چه روزگاری دارید و در این مدت به دادن لوح تقدیر بسنده کردند.
پیشکسوت عرصه سنگ تراشی اظهارداشت: کسانی هستند که در یک رشته هنرمند هستند اما حاصل و نتیجه کارشان به خودشان نمی‌رسد و تا هستند از آنان یادی نمی‌شود. دنیای هنرمند دنیای عجیب و غریبی است تا هستیم نیستیم و وقتی نیستیم هستیم
وی ادامه داد: من دو سال دیگر 90 ساله می‌شوم. هر کس پیشکسوت باشد دارای تجربه‌های زیادی است و معلوماتش یک دایره المعارف می‌شود که باید تا هست به دیگران انتقال دهد اما پس از فوت هنرمندان از آنان یادی می‌کنند و در این کشور تا هنرمند زنده است از او یادی نمی‌شود.
هنر در قم ناشناخته مانده است
نراقی همچنین در ادامه با بیان اینکه در گذشته مرا با هزینه دولت به 10 کشور اروپایی فرستادند، گفت: البته در این دوران هم لوح تقدیر‌ها دادند و مرا چهره ماندگار کردند اما به صورت عملی کاری انجام نشد.
وی در پاسخ به اینکه چرا دیگر کار هنری انجام نمی‌دهید؟ گفت: از آخرین کار من هشت سال می‌گذرد زیرا کار هنری ذوق می‌خواهد، اگر از من بخواهند دوباره شروع به کار می‌کنم اما در قم دنبال این کار‌ها نیستند. هنر در قم ناشناخته مانده است.
این هنرمند با ناراحتی گفت: افسوس که در کشوری زندگی می‌کنیم که همه نوع صنایع دستی در حد بهترین عرضه می‌شود که برخی از آنها در دنیا مانند ندارد اما توجهی که باید به هنرمند و هنر او نمی‌شود و به این دلیل در بحث صنایع دستی ضعیف مانده‌ایم.
وی در خصوص آموزش حکاکی روی سنگ به نسل جوان گفت: قرار بود از سوی معاونت صنایع دستی کلاس آموزشی برای علاقمندان برپا شود و من آنجا آموزش دهم که از سال گذشته تا حالا به من خبری در این خصوص نداده‌اند.
نراقی گفت: هرکس روحیه و خلاقیت هنری داشته باشد و از کسی که پیشکسوت است و فوت و فن کار را می‌داند رشته‌ای را فراگیرد، زود‌تر به نتیجه می‌رسد و استعداد‌ها زود‌تر شکوفا خواهد شد.
منابع سنگ در قم در دسترس هنرمندان نیست
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم در رابطه با آموزش حجاری در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: یکی از وظایف معاونت صنایع دستی تدوین زندگی نامه پیشکسوتان و ترویج هنرهای بومی استان قم و از جمله آن رشته‌ها حجاری سنگ است که به ثبت ملی نیز رسیده است.
مهدی نصر اصفهانی افزود: اگر استقبال برای فراگیری این رشته باشد معاونت صنایع دستی نیز برای آموزش آن اقدام خواهد کرد.
وی اظهار داشت: در خراسان رضوی به دلیل وجود معادن سنگ حدید این رشته رونق دارد اما در قم صرف نظر از سختی کار، منابع سنگ در دسترس هنرمندان نیست.
نصر اصفهانی با تاکید بر اینکه معاونت صنایع دستی قم هر رشته هنری را که استقبال داشته باشد برگزار می‌کند گفت: به عنوان مثال از رشته گوهرتراشی که توسط این معاونت برگزار می‌شود با توجه به ارزآوری، ظرافت کار، راحتی کار، سروصدای کم و اشتغال زایی استقبال می‌شود و تاکنون بالغ بر 140 نفر آموزش‌های مربوط به این رشته را در قم فراگرفته‌اند.
................................
فاطمه محمدی