در آستانه عاشورای حسینی، پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR گزیده‌ای از فتاوای آیت‌الله العظمی خامنه‌ای درباره عزاداری سید و سالار شهیدان را منتشر می كند. متن این استفتائات به شرح زیر است.
۱- صدمه وارد كردن به بدن در حد كوبیدن سر به دیوار، چنگ زدن به صورت، به صورت زدن، سینه زنی تا حدی كه سینه‌ها ولو جزئی آسیب ببیند و یا این كه از بدن خون جاری شود چه حكمی دارد؟
ج: عزاداری به شیوه مرسوم و سنتی از اعظم قربات الی الله تعالی و موجب اجر و ثواب است لكن باید از هرگونه كاری كه موجب وهن مذهب باشد پرهیز شود همچنین هر عملی كه ضرر قابل توجهی برای انسان داشته باشد، حرام است.
۲- راه‌اندازی دستههای عزاداری در ساعات پایانی شب در خیابان‌ها و محله‌ها چه حكمی دارد؟
ج: به راه انداختن دستههای عزاداری برای سیدالشهدا و اصحاب ایشان علیهم‌السلام و شركت در امثال این مراسم امر بسیار پسندیده و مطلوبی است و از بزرگترین اعمالی است كه انسان را به خداوند نزدیك می‌كند، ولی باید از هر عملی كه باعث اذیت دیگران می‌شود و یا فی نفسه از نظر شرعی حرام است، پرهیز گردد.
۳- حكم پخش صدای مراسم سینه‌زنی و نوحه‌خوانی و یا نوار آن از طریق بلندگوهای مساجد و حسینیه‌ها در شهرها و محله‌ها چیست؟
ج: واجب است برگزاركنندگان مراسم و عزاداران تا حد امكان از اذیت و ایجاد مزاحمت برای همسایگان بپرهیزند هر چند با كم كردن صدای بلندگو و تغییر جهت ان به طرف داخل باشد.
۴- آیا جایز است كه سخنرانها و مداحان از عزاداران و مردم حاضر در مراسم عزاداری مطالبه كنند كه مردم بلند و با صدا گریه كنند و یا هنگام دعا دستشان را بالا بیاورند. آیا بلندی و كوتاهی صدا تفاوتی در كیفیت ثواب عزاداری ایجاد می‌كند؟
ج: فی نفسه منعی ندارد.
۵- استفاده از ادوات موسیقی(محلی یا غیر آن) نظیر طبل، سنج، دمام و ...برای عزاداری اباعبدالله(ع) در هیات‌هاچه حكمی دارد؟
ج: استفاده از آلات موسیقی،مناسب با عزاداری سالار شهیدان علیه‌السلام نیست و شایسته است، مراسم عزاداری، به همان صورت متعارفی كه از قدیم متداول بوده، برگزار شود.البته، استفاده از طبل و سنج به نحو متعارف، اشكال ندارد.
۶- استفاده از مال مجهول المالك و یا مخلوط قطعی به حرام در هیات عزاداری جایز است؟
ج: جایز نیست.
۷- آیا می‌توان از باقی‌مانده پولی كه از محرم سال گذشته برای هزینه ایام عزاداری بصورت عمومی از مردم گرفته شده است، در محرم امسال هزینه كرد؟
ج: مانعی ندارد
۸- حمل علم و كتل و پرچم‌های بزرگ چه وجهی دارند؟ بعضی علم‌ها به قدری بزرگ است كه باید چندین نفر زیر آن قرار بگیرند. ضمن این كه در برخی نواحی اعتقاداتی درباره این وسایل وجود دارد كه موجب وهن اسلام و علی‌الخصوص شیعه می‌شود. آیا انجام این كارها جایز است؟
ج: استفاده از علم در عزاداری سیدالشهدا علیه‌السلام فی نفسه اشكال ندارد ولی نباید جزء دین شمرده شود لكن حمل پرچم و كتل اشكال ندارد.
۹- عزاداری اعم از سینه‌زنی، جلسات روضه‌خوانی و راه‌اندازی دستجات برای عزاداری غیر از سیدالشهداء چه حكمی دارد؟
ج: فی نفسه منعی ندارد.
۱۰- حكم تصویربرداری و نورپردازی در هیات‌های مذهبی به نحوی كه یادآور كنسرت‌های موسیقی غربی باشد چیست؟
ج: باید از انجام هر كاری كه با شأن و جایگاه مجالس عزاداری اهل بیت علیهم‌السلام منافات دارد پرهیز شود.
۱۱- حكم برگزاری مراسم عقد و عروسی در ایام محرم و صفر و دیگر ایام عزاداری ائمه معصومین چه حكمی دارد؟
ج: مجرد انجام عقد در ایام عزاداری فی نفسه منعی ندارد ولی برگزاری مجالس جشن و انجام كارهایی كه موجب هتك و بی‌حرمتی گردد، در خصوص ایام عزا جایز نبوده و حرام است.
* ۲۰ جمله انتخابی از رهبر معظم انقلاب درباره عزاداری سیدالشهدا علیه‌السلام به این شرح است
* قله‌اى كه همه‌ى دامنه‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار مى‌دهد
در زندگى حسین‌بن‌على علیه‌السّلام، یك نقطه‌ى برجسته، مثل قله‌اى كه همه‌ى دامنه‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار مى‌دهد، وجود دارد و آن عاشورا است. ۱۳۷۱/۱۱/۰۶
* از مهمترین امتیازات جامعه شیعه بر دیگر جوامع مسلمان
تحقیقاً یكى از مهمترین امتیازات جامعه شیعه بر دیگر جوامع مسلمان، این است كه جامعه شیعه، برخوردار از خاطره عاشوراست. ۱۳۷۳/۰۳/۱۷
* از بزرگترین نعمتها براى جامعه شیعىِ
یكى از بزرگترین نعمتها، نعمت خاطره و یاد حسین‌بن‌على علیه‌السّلام، یعنى نعمت مجالس عزا، نعمت محرّم ونعمت عاشورا براى جامعه شیعىِ ماست. ۱۳۷۳/۰۳/۱۷
* مجالس عزادارى
وسیله ارتباط با روح اسلام و قرآن
قدر مجالس عزادارى را بدانند، از این مجالس استفاده كنند و روحاً و قلباً این مجالس را وسیله‌اى براى ایجاد ارتباط و اتّصالِ هرچه محكم‌تر میان خودشان و حسین‌بن‌على علیه‌السّلام، خاندان پیغمبر و روح اسلام و قرآن قرار دهند. ۱۳۷۳/۰۳/۱۷
* معارف حسینى
همان معارف قرآنى و اسلامى است
در ماه محرم، معارف حسینى و معارف علوى را كه همان معارف قرآنى و اسلامى اصیل و صحیح است براى مردم بیان كنید. ۱۳۷۲/۰۳/۲۶
* پرهیز از مجلس‌آرائى‌هائی كه مجلس عزا از فلسفه واقعى‌اش دور بماند
اگر براى ذكر مصیبت، كتاب «نَفَس المهمومِ» مرحوم «محدّث قمى» را باز كنید و از رو بخوانید، براى مستمع گریه‌آور است و همان عواطفِ جوشان را بوجود مى‌آورد. چه لزومى دارد كه ما به خیال خودمان، براى مجلس‌آرایى كارى كنیم كه اصل مجلس عزا از فلسفه واقعى‌اش دور بماند؟! ۱۳۷۳/۰۳/۱۷
* خواندنی كه، لفظ و معنا و آهنگ، مجموعاً اثرگذار باشد
وقتى شعر را می خوانیم، به فكر باشیم كه از این شعر ما ایمان مخاطبان ما زیاد شود. پس، هر شعرى را نمی خوانیم؛ هرجور خواندنى را انتخاب نمی كنیم؛ جورى می خوانیم كه لفظ و معنا و آهنگ، مجموعاً اثرگذار باشد. در چه؟ در افزایش ایمان مخاطب. ۱۳۸۶/۰۴/۱۴
* عزاداری‌هاى سنّتى مردم را به خدا و دین نزدیك مى‌كند
برخى كارهاست كه پرداختن به آنها، مردم را به خدا و دین نزدیك مى‌كند. یكى از آن كارها، همین عزاداری‌هاى سنّتى است كه باعث تقرّبِ بیشترِ مردم به دین مى‌شود. این‌كه امام فرمودند «عزادارى سنّتى بكنید» به خاطر همین تقریب است. در مجالس عزادارى نشستن، روضه خواندن، گریه كردن، به سروسینه زدن و مواكب عزا و دسته‌هاى عزادارى به راه انداختن، از امورى است كه عواطف عمومى را نسبت به خاندان پیغمبر، پرجوش مى‌كند و بسیار خوب است. ۱۳۷۳/۰۳/۱۷
* اگر كسى تظاهر به قمه زدن كند، من قلباً از او ناراضى‌ام
من حقیقتاً هر چه فكر كردم، دیدم نمى‌توانم این مطلب - قمه‌زدن - را كه قطعاً یك خلاف و یك بدعت است، به اطّلاع مردم عزیزمان نرسانم. این كار را نكنند. بنده راضى نیستم. اگر كسى تظاهر به این معنا كند كه بخواهد قمه بزند، من قلباً از اوناراضى‌ام. ۱۳۷۳/۰۳/۱۷
* سپاسگزارى از نماز جماعت در ظهر عاشورا
لازم است از همه برادران و خواهرانى كه در سراسر كشور، در ایّام عزادارى، با اقامه عزا و به راه انداختن مراسم عزادارى، بخصوص با اقامه نماز جماعت در ظهر عاشورا و با عرض ارادت به خاندان پیامبر، این روزها را بزرگ داشتند سپاسگزارى كنم. ۱۳۷۷/۰۲/۱۸
* قطعاً اسلام،
زنده‌ى به عاشورا است
هیچ وقت نباید امت اسلامى و جامعه‌ى اسلامى ماجراى عاشورا را به عنوان یك درس، به عنوان یك عبرت، به عنوان یك پرچم هدایت از نظر دور بدارد. قطعاً اسلام، زنده‌ى به عاشورا و به حسین‌بن‌على (علیه‌السّلام) است. ۱۳۹۱/۰۹/۰۱
* آنگاه كه حسین‌بن‌على‌ها
به مسلخ كربلا و به قتلگاه كشیده خواهند شد
اگر كسانى براى حفظ جانشان، راه خدا را ترك كنند و آن‌جا كه باید حق بگویند، نگویند، چون جانشان به خطر مى‌افتد، یا براى مقامشان یا براى شغلشان یا براى پولشان یا محبّت به اولاد، خانواده و نزدیكان و دوستانشان، راه خدا را رها كنند، آن وقت حسین‌بن‌على‌ها به مسلخ كربلا خواهند رفت و به قتلگاه كشیده خواهند شد. ۱۳۷۵/۰۳/۲۰
* فداكارى بزرگ حسین‌بن‌على علیه‌السلام وجدان تاریخ را بیدار كرد
اگر فداكارى بزرگ حسین‌بن‌على علیه‌السلام نمى‌بود كه این فداكارى، وجدان تاریخ را به كلى متوجه و بیدار كرد در همان قرن اول یا نیمه‌ى قرن دوم هجرى، بساط اسلام به كلى برچیده مى‌شد. ۱۳۷۲/۰۳/۲۶
* كار امام حسین(ع) با كار جدّ مطهرش قابل تشبیه است
كار امام حسین علیه‌الصّلاه والسّلام در كربلا، با كار جدّ مطهرش حضرت محمد بن عبداللَّه صلى‌اللَّه‌علیه‌وآله‌وسلم در بعثت، قابل تشبیه و مقایسه است. قضیه این است. همان طور كه پیغمبر در آن جا، یك تنه با یك دنیا مواجه شد، امام حسین هم در ماجراى كربلا، یك تنه با یك دنیا مواجه بود. ۱۳۷۵/۰۹/۲۴
* عبرت آن است كه
* عبرت آن است كه انسان نگاه كند و ببیند چطور شد حسین‌بن‌على علیه‌السّلام - همان كودكى كه جلوِ چشم مردم، آن همه موردِ تجلیلِ پیغمبر بود و پیغمبر درباره‌ى او فرموده بود: «سیّد شباب اهل الجنه»؛ سرور جوانان بهشت - بعد از گذشت نیم قرن از زمان پیغمبر، با آن وضعِ فجیع كشته شد؟! ۱۳۷۳/۱۰/۱۵
* امام حسین را فقط به جنگِ روز عاشورا نباید شناخت
امام حسین را فقط به جنگِ روز عاشورا نباید شناخت؛ آن یك بخش از جهاد امام حسین است. به تبیین او، امر به معروف او، نهى از منكر او، توضیح مسائل گوناگون در همان منى و عرفات، خطاب به علما، خطاب به نخبگان- حضرت بیانات عجیبى دارد كه توی كتاب‌ها ثبت و ضبط است- بعد هم در راه به سمت كربلا، هم در خود عرصه‌‌ى كربلا و میدان كربلا، باید شناخت. ۱۳۸۸/۰۵/۰۵
* پیام‌ها و درس‌هائی از عاشورا
عاشورا پیام‌ها و درسهایى دارد. عاشورا درس مى‌دهد كه براى حفظ دین، باید فداكارى كرد. درس مى‌دهد كه در راه قرآن، از همه چیز باید گذشت. درس مى‌دهد كه در میدان نبرد حق و باطل، كوچك و بزرگ، زن و مرد، پیر و جوان، شریف و وضیع و امام و رعیت، با هم در یك صف قرار مى‌گیرند. ۱۳۷۱/۰۴/۲۲
* یكى از درسهاى عاشورا،
همین انقلاب ملت ایران بود
درس عاشورا، درس فداكارى و دیندارى و شجاعت و مواسات و درس قیام للَّه و درس محبّت و عشق است. یكى از درسهاى عاشورا، همین انقلاب عظیم و كبیرى است كه شما ملت ایران پشت سر حسین زمان و فرزند ابى‌عبداللَّه الحسین علیه‌السّلام انجام دادید. خود این، یكى از درسهاى عاشورا بود. ۱۳۷۷/۰۲/۱۸
* یك نمونه از جلوه‌هاى
نعمت ماه محرّم
امام بزرگوار ما، محرّم را به عنوان ماهى كه در آن، خون بر شمشیر پیروز مى‌شود، مطرح نمود و به بركت محرّم، با همین تحلیل و منطق، خون را بر شمشیر پیروز كرد. این، یك نمونه از جلوه‌هاى نعمت ماه محرّم و مجالس ذكر و یاد امام حسین علیه‌السّلام است كه شما دیدید. ۱۳۷۳/۰۳/۱۷
* متناسب با خُلقیّات و عادات خود
باید از حسین(ع) یاد بگیریم
درس حسین‌بن‌على علیه‌الصّلاة و السّلام به امّت اسلامى این است كه براى حقّ، براى عدل، براى اقامه‌ى عدل، براى مقابله‌ى با ظلم، باید همیشه آماده بود و باید موجودى خود را به میدان آورد؛ در آن سطح و در آن مقیاس، كار من و شما نیست؛ امّا در سطوحى كه با وضعیّت ما، با خُلقیّات ما، با عادات ما متناسب باشد چرا؛ باید یاد بگیریم. ۱۳۹۲/۰۳/۲۲
* پروردگارا! تو را به حسین و زینب علیهماالسّلام قسم مى‌دهیم
* پروردگارا! تو را به حسین و زینب علیهماالسّلام قسم مى‌دهیم كه ما را جزو دوستان و یاران و دنباله‌روان آنان قرار بده.
* پروردگارا! حیات و زندگى ما را زندگى حسینى و مرگ ما را مرگ حسینى قرار بده.
* پروردگارا! امام بزرگوار ما را كه به این راه هدایتمان كرد، با شهداى كربلا محشور كن. شهداى عزیز ما را با شهداى كربلا محشور كن. ۱۳۷۴/۰۳/۱۹
تاریخ انتشار: ۲۱ آبان ۱۳۹۲ - ۱۱:۴۶
خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه: به مناسبت ایام عزاداری سرور و سید شهیدان عالم امام حسین (ع) گزیده‌ای از فتاوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره عزاداری در پی می اید.